De geschiedenis is een koektrommel, voor iedereen is er wel wat lekkers.
Ik moet nu spontaan even aan Bloody Mary denken. Dé Bloody Mary, een pittige cocktail, maar ook een vorstin die je beter niet voor de voeten moest lopen. We kennen haar als hèt ultieme monster – wreed en onverzadigbaar bloeddorstig. Zo zeer zelfs, dat we dat rode opkikkertje tegen de gruwelijkste katers naar haar hebben vernoemd. It takes a monster to kill a monster.
Haar vader, Henry VIII, kon er ook wat van. Denk even aan de onthoofding van zijn vrouw, Anna Boleyn. Omdat zij hem geen mannelijke nazaten kon schenken werd zij, ontzield, ingeruild voor een bruid met meer perspectieven,
Bloody Mary heeft niet stilgezeten. Ook haar halfzuster Elizabeth moest soms stevig doorpakken. De telgen van de Tudor-familie waren aanpakkers. Wij krijgen het algauw een beetje benauwd als we kennis maken met al hun afrekeningen, maar in die tijd was het voor iedere monarch en iedere onderdaan een helder verhaal: de monarch mag weliswaar wat grillig zijn, maar er staan wel twee zaken bovenaan zijn/haar ToDo-lijstje: 1) De ketterij vermorzelen, en 2) Koste wat kost de verspintering van de macht voorkomen. De rest was bijzaak.
Zo draaide het erop uit dat Mary Tudor, Queen of England, na enkele mislukte opstanden tegen haar bewind, haar opponenten opsloot en ze de brandstapels op dreef. In totaal zo’n driehonderd. Natuurlijk zat daar een clubje hoge pieten bij, mannen van naam. De aanstichters. Dat waren de lucky ones – zo bereikten ze wel de martelaarsstatus. Maar voor het merendeel waren het naamloze lieden, die ongelukkigerwijs op het verkeerde moment op de verkeerde plek verbleven, en vanwege een of andere lokale vete voor de bus werden geworpen. Hoewel die dienstregeling toen nog moest worden uitgevonden.
Natuurlijk zijn de historische bronnen over deze zuiveringen wat gekleurd. Zo pasten de wreedheden, toegeschreven aan Bloody Mary, prima in de visie van de geschiedschrijver John Foxe, die deze katholieke vorstin graag in een kwaad daglicht stelde: echt, wat een monster! Zeker vergeleken met haar keurige opvolgster, de gereformeerde Queen Elizabeth. Zelfs haar vader, Henry VIII, met al zijn akelige dingetjes, kwam er in zijn ogen nog genadig van af.
Je zou, vanuit ons perspectief nu, kunnen stellen dat Bloody Mary, zoals John Foxe haar noemde, wellicht slechts, naar haar idee, haar god gegeven plicht nauwgezet heeft uitgevoerd. Just business, nothing personal. Voor ons is driehonderd burgers de brandstapel opjagen natuurlijk nogal wat. Haar vader had, in een kwade bui, een paar honderd edellieden op deze wijze opgeruimd. Dat aantal executies werd door haar ruimschoots overtroffen. Daar staat tegenover dat Henry VIII die slachting in een spontaan momentje van dadendrang had verricht, terwijl Bloody Mary had te dealen met een uiterst onrustige regeerperiode van zo’n drie jaar, vol met opstanden en regionale brandjes, die zij keer op keer diende te smoren.
Over haar opvolgster, Queen Elizabeth, die onder haar bewind wel is waar tweeduizend mannen liet onthoofden, was dezelfde geschiedschrijver een stuk milder.
We zouden met die kennis van zaken Bloody Mary iets minder credits moeten geven in de eregalerij van de bloedigste monarchen ooit.
Een minpuntje mag echter niet onvermeld blijven: In de lijst van die driehonderd executies vind je ook het verslag van de terechtstelling van een zwangere vrouw, op het eiland Jersey in 1558. De beul had haar op de brandstapel gedreven, waar zij, onder al dat geweld, spontaan het leven schonk aan een kind.
Zij smeekte om dat prille leven te sparen, maar toen de vlammen oplaaiden rond de droge stapel hout, besloot de beul het kindje toch ook maar in het vuur te werpen. Laffe tongen beweren dat dit incident nooit heeft plaatsgevonden, en slechts is opgelepeld uit het valse brein van de chroniqueur zelf. Maar helaas, de betreffende beul heeft, vanwege deze actie, het later ook moeten bekopen met de dood.
—
Auteur: Paul Terlunen
