Het Turkse parlement heeft de centrale begroting voor het jaar 2026 goedgekeurd. De begroting voorziet in totale uitgaven van ongeveer 19 biljoen Turkse lira – een stijging van 28 procent ten opzichte van vorig jaar. Ondanks officiële inflatieprognoses van 16 procent betekent dit een reële uitbreiding van de overheidsuitgaven. De discussie concentreerde zich op stijgende rentebetalingen, het aanhoudende begrotingstekort en de structurele last van de schuldfinanciering. In totaal stemden 320 parlementsleden voor de ontwerpbegroting, 249 stemden tegen. Ook het eindverslag over het begrotingsjaar 2024 werd met een kleine meerderheid aangenomen.
Rente domineert de financiële planning
Bijzonder opvallend is het groeiende aandeel van de rente-uitgaven. Voor de schuldendienst is in 2026 ongeveer 2,7 biljoen lira begroot – ongeveer 40 procent meer dan vorig jaar. Dit betekent dat ongeveer een op de vijf lira uit de belastinginkomsten rechtstreeks naar rentebetalingen gaat. Deze moeten volledig worden gedekt door nieuwe schulden, wat de structurele afhankelijkheid van de kapitaalmarkt versterkt. De resterende uitgaven bedragen, exclusief de rente, ongeveer 16,2 biljoen lira. Dat komt overeen met een dagelijks volume aan overheidsuitgaven van ongeveer 44 miljard lira.
Stabiele inkomstenstructuur met regressief effect
De geplande belastinginkomsten bedragen 13,8 biljoen lira en liggen daarmee 23 procent hoger dan vorig jaar. Twee derde daarvan is nog steeds afkomstig uit indirecte belastingen, zoals de btw en de speciale verbruiksbelasting. De belastingdruk komt dus vooral ten laste van particuliere huishoudens en consumenten. Loontrekkenden blijven door de loonbelasting de belangrijkste bron van directe inkomsten, terwijl bedrijven relatief weinig bijdragen aan de belastingopbrengsten.
Tekort en schuldenlast blijven stijgen
Het voorspelde begrotingstekort bedraagt eveneens 2,7 biljoen lira – een stijging van ongeveer 40 procent ten opzichte van 2025. Het zogenaamde primaire saldo, dat wil zeggen het resultaat zonder rentebetalingen, nadert de nul. Hierdoor neemt de structurele kwetsbaarheid van de begroting voor rentestijgingen en externe financieringsrisico's toe.
De schuld van de centrale overheid bedraagt inmiddels ongeveer 13 biljoen lira, wat neerkomt op ongeveer 153.000 lira per hoofd van de bevolking. In zeven jaar tijd is dit bedrag meer dan dertien keer zo groot geworden. De gemiddelde rente op binnenlandse obligaties bedroeg in de eerste negen maanden van 2025 39 procent – een waarde die doet denken aan de nasleep van de financiële crisis van 2001.
Grootste individuele begrotingen voor financiën, onderwijs en gezondheidszorg
Het ministerie van Financiën en Schatkist krijgt in 2026 veruit het grootste budget met 8,84 biljoen lira, gevolgd door het ministerie van Onderwijs (1,94 biljoen lira) en het ministerie van Volksgezondheid (1,47 biljoen lira). Het defensiebudget bedraagt ongeveer 823 miljard lira, dat van het ministerie van Binnenlandse Zaken 120 miljard lira.
Politieke spanningen in het parlement
De stemming op zondagavond laat ging gepaard met verhitte discussies en handgemeen tussen afgevaardigden van de regeringspartij AKP en de oppositiepartij CHP. Aanleiding waren uitspraken over de geschiedenis van het eenpartijstelsel in de vroege republiek en aanvallen op de politieke nalatenschap van Mustafa Kemal Atatürk. De vergadering moest tijdelijk worden onderbroken nadat er in de plenaire zaal een fysieke confrontatie was ontstaan.
Bron: ANF
