Olieprojecten in Amed hebben gevolgen voor dorpen en natuur

• Noord-Koerdistan

In de Noord-Koerdische provincie Amed (tr. Diyarbakır) vordert de uitbreiding van fossiele energieprojecten in steeds sneller tempo – en daarmee ook de kritiek. Steeds meer landbouwgrond en woonhuizen worden onteigend, terwijl milieuorganisaties waarschuwen voor de ecologische risico's van nieuwe olie- en gasboringen. De aandacht gaat vooral uit naar de boorplannen van het Turkse staatsoliebedrijf TPAO en de internationale energiegigant Shell. Samen zijn zij van plan om schaliegas te exploreren en te winnen in het district Farqîn (Silvan). Dit heeft onder andere gevolgen voor de dorpen Pirêma en Qazoxa, waar zowel verticale als horizontale boringen tot een diepte van enkele kilometers zullen worden uitgevoerd. Alleen al in het noorden van Farqîn is de exploitatie van een gebied van 600 vierkante kilometer gepland – met maximaal 48 boorgaten binnen drie jaar. Onteigening en bouw op dezelfde dag Voor veel dorpsbewoners komen de ingrepen abrupt: in Şikeftan, een dorp bij Xana Axpar (Çınar), werd een akker op dezelfde dag onteigend waarop al het beton voor een nieuwe boorlocatie werd gestort. Steeds vaker hebben dergelijke “dringende onteigeningen” niet alleen betrekking op akkers, maar ook op woonhuizen. Milieugroeperingen luiden de alarmbel: de projecten brengen niet alleen het grondwater en de vruchtbare bodem in gevaar, maar ook het ecologisch evenwicht van de hele regio. Tegelijkertijd verwijten ze de staat dat ze economische belangen boven milieu- en mensenrechten stelt. https://1649452211.rsc.cdn77.org/20251129001319_2025-11-29-amed-ahmet-inan-tar%C4%B1m-arazileri-kamulastiriliyor_1.mp4   35.000 hectare landbouwgrond verloren Volgens Ahmet Inan, voorzitter van de milieu- en stadscommissie van de balie van Amed, is de afgelopen vijf jaar ongeveer 35.000 hectare landbouwgrond in de provincie verloren gegaan door energie- en mijnbouwprojecten. Er zijn daarbij meer dan 200 nieuwe winningsgebieden ontstaan. “Er blijft bijna niets over dat niet tot handelswaar is gemaakt – zelfs lucht, bodem of water niet”, zegt Inan. Het energiebeleid van de staat is gericht op winst op korte termijn en houdt geen rekening met de sociale en ecologische gevolgen op lange termijn. Voortzetting van de vernietiging van dorpen met andere middelen Inan is bijzonder kritisch over de landelijke Koerdische regio's. Daar wonen mensen die hun eigen taal spreken, in hun eigen behoeften voorzien en hun cultuur in ere houden – en die blijkbaar nog steeds als een bedreiging worden gezien. “Juist in Koerdistan vertoont dit beleid structurele continuïteit met de repressieve vernietiging van dorpen in de jaren negentig”, aldus Inan. Het geweld van toen wordt vandaag de dag vervangen door wetten en grootschalige projecten, maar het effect is vergelijkbaar: verdringing en culturele assimilatie. De huidige politieke situatie, zoals de fase van relatieve conflictvrijheid in het kader van de Koerdisch-Turkse dialoog, wordt gebruikt om grondstofprojecten in ecologisch en cultureel kwetsbare gebieden door te voeren. “Dat is niet alleen ecologische, maar ook sociale en culturele vernietiging”, waarschuwt Inan. Het recht op huisvesting, op eigendom, op culturele identiteit – en uiteindelijk het recht op een leven in harmonie met de natuur – worden hierdoor aangetast. Verantwoordelijkheid van het maatschappelijk middenveld Om te voorkomen dat de projecten ongehinderd kunnen worden doorgevoerd, roept Inan maatschappelijke organisaties, beroepsverenigingen en milieu-initiatieven op tot actie. “Er is behoefte aan gedegen, wetenschappelijk onderbouwde studies naar de gevolgen van olie- en gaswinning – voor water, bodem, bossen en mensen.” Zolang dergelijke stemmen ontbreken, domineert het verhaal van de staat en het bedrijfsleven. “Als er geen verzet komt, krijgen zij het laatste woord. De ervaring leert dat er pas iets verandert als de samenleving druk uitoefent.” Bron: ANF