- Zuid-Koerdistan
Het parlement van de Koerdische regio van Irak (KRI) komt 423 dagen na de verkiezingen nog steeds niet bijeen. Door een gebrek aan quorum en politieke geschillen tussen de twee grootste partijen, de Democratische Partij van Koerdistan (PDK) en de Patriottische Unie van Koerdistan (YNK), heerst er een wetgevende verlamming. Deze situatie heeft geleid tot een verlies van vertrouwen bij de bevolking en een bedreiging van de rechten van vrouwen en kinderen in het hele land.
Hoewel de wettelijke bepalingen inzake de duur en de tussenpozen van de parlementaire zittingen van land tot land verschillen, stellen de meeste parlementaire systemen een maximale tussenpoos van zes maanden tussen de zittingen vast. Dat betekent dat het parlement minstens twee keer per jaar bijeen moet komen om beraadslagingen te houden en het wetgevende werk te organiseren. In de KRI heeft het parlement deze termijn echter ruimschoots overschreden.
Eerste poging tot zitting van het nieuwe parlement
De zesde verkiezingen voor het parlement van de KRI vonden plaats op 20 november 2024. Na ongeveer anderhalve maand kwam het nieuw gekozen parlement bijeen voor zijn eerste zitting. Na de officiële beëdigingsceremonie werd de vergadering geopend door de voorzitter en werden – overeenkomstig het reglement van orde van het parlement – de kandidaten voor drie functies voorgedragen: voorzitter, vicevoorzitter en secretaris van het parlement.
PDK, PUK en de beweging Nifşê Nû (Nieuwe Generatie) stelden verschillende kandidaten voor deze functies voor. Voordat de wettelijke procedures voor de presidentsverkiezingen konden worden gestart, onderbrak de voorzitter van de vergadering echter de zitting vanwege het ontbreken van een besluitvaardig quorum in de plenaire vergadering. Ook na een onderbreking was het quorum nog steeds niet aanwezig en werd de vergadering voor onbepaalde tijd uitgesteld. Sindsdien heeft er geen formele parlementaire vergadering meer plaatsgevonden.
Onvervulde functies van het parlement
In dit verband verklaarde journaliste Shno Hirani tegenover het vrouwenpersbureau JINHA dat verkiezingen in elk democratisch land een gevoelig en belangrijk proces zijn. In de KRI worden om de vier jaar verkiezingen gehouden, waarbij de burgers de vertegenwoordigers kunnen kiezen die hun rechten moeten verdedigen. Na de verkiezingen zorgden politieke geschillen tussen parlementsleden en partijen er echter voor dat er geen rekening werd gehouden met de behoeften van de burgers.
Hirani legde uit dat het parlement een instelling voor samenwerking, wetgeving en toezicht op de partijen zou moeten zijn om ervoor te zorgen dat aan de eisen van het publiek wordt voldaan binnen het kader van de wettelijke bepalingen. “De realiteit in de regio Koerdistan laat zien dat de meeste sectoren van de samenleving worden beheerd met een ‘gebruikersmentaliteit’, wat leidt tot een verslechtering van de economische, sociale en politieke situatie, het bestuur verzwakt en het politieke proces terugwerpt”, constateerde de journaliste.
Zwakke partijvisies leiden tot conflicten
Ze voegde eraan toe dat externe interventies een belangrijke rol spelen bij de destabilisatie van de politiek. Hierdoor en door politieke geschillen “blijft het parlement inactief en wordt het beroofd van zijn wettelijke en legitieme rol in het bestuur van de regio”.
De verkiezingsuitslagen, die vaak in het voordeel zijn van de twee belangrijkste politieke krachten, terwijl oppositiepartijen slechts beperkte speelruimte hebben in het parlement, hebben volgens Hirani ernstige gevolgen: “Kiezers laten zich politiek leiden door zwakke partijvisies, wat later leidt tot conflicten tussen de regeringspartijen bij de uitoefening van hun macht en tot een verlamming van de besluitvorming.”
Ze benadrukte dat deze rivaliteit het moeilijk maakt om een onafhankelijk parlement te vormen dat in staat is om de burgers te dienen en het bestuur effectief vorm te geven. “Het ontbreken van een parlement in de regio leidt, net als elders, tot aanzienlijke sociale onrust”, waarbij ze de wet op de burgerlijke stand in Irak als voorbeeld noemde, waar het ontbreken van een effectief parlement in de regio Koerdistan en het nalaten om de wet te wijzigen het leven van vrouwen en kinderen ernstig in gevaar brengt.
Noodzakelijke wetswijzigingen blijven uit
Volgens de journaliste vereisen sociale en economische ontwikkelingen een voortdurende actualisering van de wetgeving, maar het ontbreken van een parlement belemmert dit proces: “De wet op de burgerlijke stand is een duidelijk voorbeeld van de gevolgen van dit ontbreken, dat leidt tot een maatschappelijke achteruitgang, hoewel de wet zelf wetgevende steun en een hervorming binnen het parlement nodig heeft.” Ondanks de inspanningen van het maatschappelijk middenveld om de rechten van vrouwen en kinderen te verdedigen, vormt “het ontbreken van een parlement een groot obstakel voor de handhaving van deze rechten en de goedkeuring van noodzakelijke wetswijzigingen”.
De Iraakse wet op de burgerlijke stand is begin dit jaar hervormd. De nieuwe versie wordt vooral bekritiseerd omdat ze kindhuwelijken mogelijk maakt en legitimeert, vrouwen aanzienlijk benadeelt, met name op het gebied van echtscheiding en erfenissen, voogdijzaken zonder individuele beoordeling in het voordeel van de vader regelt en de rechtszekerheid ondermijnt door de keuze tussen religieus en burgerlijk recht.
Tot slot benadrukte Shno Hirani dat de burgers hebben gestemd in de hoop op de opbouw van een nieuw politiek systeem, maar dat de afwezigheid van het parlement en de verlamming van de wetgevende macht het vertrouwen in zowel de verkiezingen als de autoriteiten ondermijnen. Ze riep individuen en maatschappelijke organisaties op om echte druk uit te oefenen om het parlement weer actief te maken. Alleen op die manier kunnen de kiezers zo snel mogelijk hun grondwettelijke rechten binnen de wetgevende macht terugkrijgen.
