- Duitsland
Voor de 17e keer heeft de Vereniging van Vrouwen uit Koerdistan (YJK-E) afgelopen zaterdag het traditionele Zilan Vrouwenfestival georganiseerd, dit keer weer in Gelsenkirchen. Onder het motto “Van Koerdistan naar de wereld: Jin Jiyan Azadî!” en ter herinnering aan de Koerdische vrouw Evîn Goyî (Emine Kara), die op 23 december 2022 in Parijs werd vermoord, bood het evenement dat plaatsvond in het Gelsenkirchen-amfitheater een rijk programma en een platform voor de vele vrouwen en gasten die in traditionele kledij verschenen om zich te verbinden en inzicht te krijgen in de agenda van de Koerdische vrouwenbevrijdingsbeweging.
De opening van het programma van het Zilan-festival van dit jaar was een panelgesprek over de filosofie van “Jin Jiyan Azadî”. De slogan “Vrouw Leven Vrijheid” vindt zijn oorsprong in de vrouwenbevrijdingsideologie, die Abdullah Öcalan al in de jaren ’90 presenteerde, en die in Rojava/Noord-Syrië de leus werd van de strijd tegen de “Islamitische Staat” (IS), die onder grote opofferingen werd gevoerd. Sinds afgelopen najaar is “Jin Jiyan Azadî” wereldwijd bekend geworden met de opstand na de moord op de Koerdische vrouw Jina Mahsa Amini in Iran vanuit Koerdistan.
Gendergelijkheid in een dubbele leiderschapsrol: Een bedreiging voor de staat?
Als sprekers van het panel gemodereerd door journalist Zeynep Güneri traden Elif Kaya van het Jineolojî-comité, Maryam Fathi van de Gemeenschap van Vrije Vrouwen van Rojhilat (KJAR) en Zîlan Dîyar van de Koerdische Vrouwenbeweging in Europa (TJK-E) op. Kaya richtte zich op de politieke verwezenlijkingen van vrouwen in Noord-Koerdistan en Turkije en legde de nadruk op het systeem van gendergelijkheid in een dubbele leiderschapsrol. De Democratische Samenlevingspartij (DTP), verboden door het Turkse Constitutionele Hof in 2009, was de eerste partij die in 2005 het systeem van co-presidentschap in de politiek introduceerde, waardoor gelijke vertegenwoordiging van vrouwen en mannen in alle commissies werd gewaarborgd. Hoewel de Turkse regering gendergelijkheid in een dubbele leiderschapsrol als een bedreiging voor zichzelf beschouwt, heeft de maatschappij het systeem omarmd en is het voor alle opvolgingspartijen in de traditie van de DTP een onmisbaar principe dat door vrouwen is bevochten.
Maryam Fathi besprak de “Jin, Jiyan, Azadî”-revolutie in Oost-Koerdistan en Iran. Als woordvoerster van de Europese coördinatie van de KJAR beschreef ze het door vrouwen geleide verzet in het land als de grootste bedreiging voor het Mullah-regime sinds de machtsovername van de klerikale fascisten in 1979 en riep ze het publiek op om solidariteit te tonen met de strijdende vrouwen van Iran. “Onze vriendinnen worden gearresteerd, gemarteld, verkracht, gedood. Toch zetten ze geen stap terug. Het is onze plicht om deze vrouwen te steunen.”
Er is een sterkere organisatie van vrouwen nodig – overal!
Activiste Zîlan Dîyar benadrukte dat “Jin, Jiyan, Azadî” meer is dan alleen een slogan. Deze leus is een uiting van een revolutie die al decennia wordt gedragen door de vrouwen van Koerdistan. “Vrouwen in alle vier nationale staten in Koerdistan (Iran, Irak, Syrië, Turkije) hebben een hoge prijs betaald zodat wij ons recht op vrijheid kunnen uitoefenen. We moeten ons sterker organiseren in alle gebieden om deze verworvenheden te beschermen.”
Kaplan: Koerdische vrouwen vastberaden om te strijden
Na het panel begon het eigenlijke podiumprogramma met een moment van stilte begeleid door het Koerdische volkslied Ey Reqîb (Nederlands: “Oh Vijand”). Ayten Kaplan van de YJK-E gaf de openingsspeech en benadrukte dat Koerdische vrouwen vastberaden zijn om wereldwijd hun verzet voort te zetten ter verdediging van hun verworvenheden. Vervolgens waren er muzikale bijdragen van Kevana Zêrîn en Şeyda. Parallel aan het podiumspektakel werden op talrijke stands producten gepresenteerd die door vrouwen waren vervaardigd, bovendien thematiseerde een fototentoonstelling de strijd voor de bevrijding van vrouwen. Voor kinderen boden de organisatoren een speciaal programma aan. Voordat er verder werd gegaan met politieke toespraken en podiumacts van Jin Ma, Mizgîn Tahir, Eylem Aktaş, Beser Şahin en Firmesk, werd een boodschap voorgelezen van de Gemeenschap van Vrije Vrouwen in Koerdistan (KJK).
Groet van de KJK: “Met de geest van verzet in de vrije bergen”
Het overkoepelend orgaan van de Koerdische vrouwenbeweging begroette allereerst de deelnemers van het festival “met de geest van verzet in de vrije bergen” en herdacht daarna revolutionaire vrouwen zoals Evîn Goyî, Leyla Amed, Bêrîtan Zîlan en Raperîn Amed, die hun leven hebben gegeven in de strijd voor de bevrijding van vrouwen. De Koerdische samenleving riep de KJK op om de weg te volgen van Abdullah Öcalan, de guerrilla en het verzet van de strijdende vrouwen “voor de overwinning”. “Al een eeuw voert de Turkse staat een genocidaal beleid tegen ons volk uit, waarbij de uitschakeling van vrouwen centraal staat. Het is een samenspel van speciale oorlogsmethoden, genocide, feminicide, assimilatie en bezetting waarmee het Koerdische volk wordt geconfronteerd. Het heersende regime van AKP en MHP heeft alle middelen gemobiliseerd om dit beleid effectief uit te voeren en ons volk, zijn vrouwen en de bevrijdingsbeweging te vernietigen.”
Zilan Vrouwenfestival: Koerdische traditie sinds 2004
Het eerste Zilan Vrouwenfestival vond plaats in 2004 onder het motto “Vrouwen overschrijden grenzen” in Gelsenkirchen. Het jaar daarop wijdde de vrouwenbeweging het festival toe aan de internationalisten Uta Schneiderbanger (Nûdem) en Ekin Ceren Doğruak (Amara), die op 31 mei 2005 omkwamen bij een auto-ongeluk in Zuid-Koerdistan. In de jaren daarna stonden centrale thema’s van de vrouwenbeweging centraal, zoals de strijd tegen de heersende eercode (“Wij zijn niemands eer, onze eer is onze vrijheid!”) en tegen feminicide (“Vrouwen zijn leven, dood geen leven!”). In 2013 verklaarden duizenden vrouwen hun vastberadenheid om de strijd voort te zetten van de revolutionairen Sakine Cansız (Sara), Leyla Şaylemez (Ronahî) en Fidan Doğan (Rojbîn), die door de Turkse geheime dienst in Parijs werden vermoord. Andere festivals waren gewijd aan de strijdende vrouwen in Kobanê en Şengal. Na de Turkse invasie in Efrîn was het motto in 2018: “Efrîn verdedigen betekent de vrouwenrevolutie verdedigen”. In 2019 vond het festival plaats onder het motto “Vrouwenverzet bevrijdt”. Na twee jaar vanwege de coronapandemie werd het festival vorig jaar gehouden in Frankfurt onder het motto “Weerstand bieden! Organiseren! Leef je vrijheid!”.
Bron: ANF