- Turkije
Hasan Ocak was 30 jaar oud toen hij op 21 maart 1995 werd gearresteerd en doodgemarteld in de “bewaring” van de Turkse staat. De Zaterdagmoeders legden vandaag ter ere van hem rode anjers neer op het Galatasarayplein in Istanbul. Het was de 1043e wake georganiseerd door het initiatief, waaraan opnieuw slechts tien mensen mochten deelnemen als gevolg van een bevel van de autoriteiten, dat volgens het Constitutionele Hof illegaal was. Maside Ocak behoorde ook tot de deelnemers. Met het oog op de naderende verjaringstermijn voor de moord op haar broer, riep zij de Turkse rechterlijke macht op om de zaak te classificeren als een misdaad tegen de menselijkheid en dus als een misdrijf zonder verjaringstermijn. Anders zouden de verantwoordelijken voor de moord nooit berecht kunnen worden. Activist Ikbal Eren presenteerde de zaak van Hasan Ocak.
Marteldood pas erkend nadat het lichaam was gevonden
Hasan Ocak was een leraar op een middelbare school uit de Koerdische regio Dersim en runde een theesalon in Istanbul toen hij 30 jaar geleden werd gearresteerd op Newroz tijdens de onrust in Gazi. Na zijn verdwijning werd zijn lichaam gedumpt in een bebost gebied en later ontdekt op een “begraafplaats voor naamlozen”. De resultaten van de autopsie toonden duidelijk aan dat hij was vermoord met een touw om zijn nek. Zijn lichaam vertoonde ook brandwonden door elektrische schokken en snijwonden in zijn gezicht en zijn vingers zaten nog onder de blauwe verf waarmee hij in hechtenis was gemerkt. Tot op dat moment ontkende de staat zijn arrestatie – ondanks getuigen die hem op het politiebureau hadden ontmoet en zijn naam op een arrestatielijst hadden zien staan. Pas toen het lichaam opdook, werd de toenmalige minister voor Mensenrechten gedwongen om de dood van Hasan Ocak door marteling te erkennen. Desondanks werden de daders niet vervolgd.
Begin van de zaterdagwake voor moeders
Het was de moeder van Hasan Ocak, Emine Ocak, die op 27 mei 1995 voor het eerst demonstreerde op het Galatasarayplein in het centrum van Istanbul – en daarmee de aanzet gaf tot de langstlopende burgerlijke ongehoorzaamheidscampagne in Turkije. Hun sit-in was de eerste stap om bekendheid te geven aan het protest tegen de praktijk van “gedwongen verdwijningen” in het land en om nieuwe verdwijningen te voorkomen. Vanaf dat moment verzamelden steeds meer mensen zich elke zaterdag om 12.00 uur op het Galatasarayplein, vreedzaam, zwijgend, met foto’s van hun “verdwenenen” om hun eis een half uur lang zichtbaar te maken: het oplossen van de misdaden en het berechten van de schuldigen. Ze deden het zoals de moeders en grootmoeders in Argentinië die regelmatig het Plaza de Mayo omsingelden tijdens de donkerste dagen van de militaire dictatuur. De pers gaf hen de naam “Zaterdag Moeders”.
Emine Ocak: Strijden om de blokkade te doorbreken
Emine Ocak, nu 89 jaar oud, verontschuldigde zich vandaag vanwege gezondheidsbeperkingen veroorzaakt door haar leeftijd, maar stuurde waarschuwende woorden via haar dochter: “Haar hart bloedt bij de gedachte dat slechts tien van ons hier mogen staan, en voor een afgezet Galatasaray-veld. Ze eist dat we vechten voor onze plaats, onze voorouderlijke plaats, en de blokkade doorbreken,” benadrukte Maside Ocak. Ze riep ook op om de moord op haar broer aan te merken als een misdaad tegen de menselijkheid. Advocaat Eren Keskin, die medevoorzitter is van de mensenrechtenorganisatie IHD en de familie Ocak al tientallen jaren steunt in hun juridische strijd om de moordenaars van Hasan Ocak te identificeren en voor het gerecht te brengen, was ook aanwezig.