Op de tweede jaarlijkse herdenking van de dood van Jina (Mahsa) Amini benadrukken vrouwenrechtenactivisten wereldwijd de verstrekkende gevolgen van de Jin Jiyan Azadî (Vrouw, Leven, Vrijheid) beweging, die ontstond als reactie op haar moord door de Iraanse zedenpolitie. In een video-interview met Medya News veroordelen de activisten de voortdurende onderdrukking in Iran en Turkije, prijzen ze het verzet van Koerdische vrouwen en benadrukken ze het wereldwijde bereik van de beweging, die geïnspireerd is door de filosofie van de Koerdische PKK-leider Abdullah Öcalan.
Vier vrouwen spraken met Medya News verslaggever Erem Kansoy op de herdenking van de dood van Jina (Mahsa) Amini, een jonge Koerdische vrouw wier moord in september 2022 leidde tot wijdverspreide protesten. De wreedheid die tot haar dood leidde, ontketende de Jin Jiyan Azadî-opstand, waardoor de slogan die geworteld is in de filosofie van de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) medeoprichter Abdullah Öcalan veranderde in een wereldwijd symbool van verzet en een hartstochtelijke oproep tot vrijheid voor vrouwen.
Beatriu Cardona, woordvoerster van de Spaanse vakbondsorganisatie Intersindical Valenciana, benadrukt dat de Koerdische vrouwenbeweging, vooral de Jin Jiyan Azadî-beweging, een inspiratie is voor feministen wereldwijd:
“Zoals ik al zei, voor alle feministen in de wereld is de Koerdische vrouwenbeweging de pionier… zelfs als je onder verschillende staten leeft die een zeer negatieve rol spelen in je vrijheid…”
“De Jin Jiyan Azadî beweging en de Koerdische vrouwenbeweging is een inspiratie voor alle feministen in de wereld. We naderen de herdenking van de afschuwelijke moord op onze lieve Jina Amini, omdat ze gebruik wilde maken van haar vrijheid om zich te kleden zoals zij dat wilde. En ik denk dat alle vrouwen in de wereld zich moeten verenigen met dezelfde kreet, in dezelfde schreeuw, om te vechten voor ‘vrouwenleven en vrijheid’. Zoals ik al zei, voor alle feministen in de wereld is de Koerdische vrouwenbeweging de pionier, want ook al leef je onder verschillende staten die een zeer negatieve rol spelen in je vrijheid. Want het Koerdische volk wordt belegerd door Turkije, Irak, Iran en ook Syrië. Zelfs [in] die vreselijke context blinken Koerdische vrouwen altijd uit en slagen ze er altijd in om ons de les van het leven en de vrijheid te leren.”
Marion Böker, Duits vrouwenrechtenleider en mensenrechtenexpert en voormalig voorzitster van de International Alliance of Women, benadrukt de wereldwijde betekenis van de Jin Jiyan Azadî-beweging en het verzet tegen onderdrukkende regimes. Ze benadrukte ook de noodzaak van eenheid bij het verdedigen van mensenrechten, vrouwenrechten en het bestrijden van autoritarisme, en riep op tot internationale solidariteit om degenen die vechten voor vrijheid en rechtvaardigheid te steunen, met name in Iran, in de Koerdische regio’s en daarbuiten:
“…maar de Iraanse verzetsbeweging op straat met Mahsa Amini en vele andere vrouwen die zelfs kleinere demonstraties hebben gehouden… zonder hoofddoek, zingend op straat, hun verzet uitend, bijvoorbeeld door het blokkeren [boycotten] van de verkiezingen…. zelfs zij worden gedekt door sommige zogenaamde religieuze organisaties, maar reiken een regime de hand dat in de eerste plaats de rechten van vrouwen wil onderdrukken en decennia of zelfs eeuwen terug wil naar een voormalig traditioneel, giftig, mannelijk patriarchaat, door oorlog verscheurd land, dat martelingen en allerlei soorten geweld tegen deze burgers toestaat. En allerlei vormen van onderdrukking van de burgers toepast en slechts een kleine bemanning heeft van het regime, dat alle macht in handen heeft en oorlog over de hele wereld wil verspreiden.”
“We zien dus ook dat Afghaanse vrouwen zich bij deze strijdkrachten aansluiten met de slogan Jin Jiyan Azadî. [Ze] geven nu meer training, bereiden zich voor op de bevrijding van hun land. En ik denk dat we ons allemaal opstellen in [autonome] ruimtes, waar ook ter wereld.”
“We moeten deze bewegingen met alle mogelijke middelen steunen, want als deze landen zoals Iran, Koerdische regio’s in Irak, Syrië of Turkije bevrijd zijn. Dat betekent dat we vrede hebben, meer vrede in de wereld, en dat betekent dat het mensenrechten en vrijheid voor iedereen en beter welvarende landen en samenlevingen mogelijk maakt.”
“We staan voor het tweede jaar van de Jin Jiyan Azadî-beweging, de dag waarop Mahsa Amini werd vermoord. En we hebben veel Europese en wereldwijde demonstraties of herdenkingen, denk ik. En het was een schok voor de vrouwenbeweging en ik denk ook vooral in Iran voor de burgers en verschillende bewegingen. Maar het verzet heeft echt veel meer moorden en willekeurige opsluitingen of gevangenen moeten incasseren. Er zijn zoveel gemartelde activisten in Iran, maar andere bewegingen weten dit. Dus ik denk dat de confrontatie met een fascistisch regime niet alleen in Iran plaatsvindt. Maar de Iraanse verzetsbeweging op straat met Mahsa Amini en vele andere vrouwen die zelfs kleinere demonstraties hebben gehouden, waarschijnlijk, maar zonder hoofddoek, zingend op straat, hun verzet uitend. Bijvoorbeeld door de verkiezingen te blokkeren [boycotten], enzovoort, enzovoort.
Ik denk dat slechts tien procent van de bevolking in Iran heeft deelgenomen aan de verkiezingen. De anderen hebben hun verzet getoond in afwachting van een vrij Iran. Dit moet de wereld een les leren. Anderen [ervaren] andere contexten van fascistische regimes, of zelfs… onder de spanning [van de] ervaring [van] fascisme dat zelfs opkomt te midden van democratische landen zoals in Duitsland, zoals in Europa.
En deze verzetsbeweging heeft ons aangemoedigd om ons voor te bereiden op verzet, om ons voor te bereiden op de verdediging [tegen] fascistische regimes die in opkomst zijn of fascistische bewegingen die in opkomst zijn. Dit is de eerste kwestie die we op dit moment overal moeten dienen, of ze zichzelf nu fascistisch of rechts noemen of zelfs onder een of andere zogenaamde religieuze organisatie vallen, maar een regime willen steunen dat in de eerste plaats de vrouwenrechten wil onderdrukken en decennia of zelfs eeuwen terug wil naar een voormalig traditioneel, giftig, mannelijk patriarchaat, een door oorlog verscheurd land, dat martelingen en allerlei soorten geweld tegen deze burgers toestaat. En allerlei vormen van onderdrukking van de burgers gebruikt en slechts een kleine bemanning heeft van het regime, dat alle macht in handen heeft en oorlog over de hele wereld wil verspreiden.
Mahsa Amini was een shero, maar [er zijn] zoveel anderen. En we hebben gehoord [dat] zelfs [hoewel] de nieuwe president in Iran nog niet lang aan de macht is. In deze [laatste] maanden is het aantal moorden of executies van het regime toegenomen. Er zijn honderdzestig executies geweest in [slechts] vijftig dagen. En in die vijftig dagen waren er vijftien vrouwen bij. En zoveel activisten, of artiesten die maar één zin of drie zinnen hebben gezegd, of een lied hebben over vrijheid, vrijheid, vrouwenrechten of culturele vrijheid. En ze eindigen gewoon in de gevangenis, worden gemarteld of geëxecuteerd. Hier kunnen we niet mee omgaan. We moeten denk ik bij de Verenigde Naties een soort onderzoekscommissie of fact-finding missie instellen tegen deze kwesties.
Een jaar geleden hadden we een onderzoeksmissie die de dood van Mahsa Amini een illegale behandeling noemde en ze willen absoluut meer feiten te weten komen en het regime van Iran onder juridische maatregelen brengen, zoals we zien. Ik denk, misdaden, oorlogsmisdaden, massale misdaden en schendingen tegen de menselijkheid. Dit kunnen we ook vergelijken met het regime van Turkije, dat heel veel samenwerkt met Iran. En ik denk dat ze dezelfde maatregelen gebruiken. Ze kunnen bij elkaar gaan zitten en uitwisselen hoe ze hun regimes gaan versterken, niet alleen door het financieren en trainen van proxy terroristen zoals Hamas, Hezbollah, of IS is nu opgenomen in sommige Turkse milities, die nu gevestigd zijn in Shengal ook de straat op gaan om Yazidi vrouwen en ook Koerdische vrouwen bang te maken. En we zien dat er Koerdische activisten worden vermoord in Noord-Irak, Zuid-Koerdistan door het Turkse regime. En we zien dat dit gebeurt in het noordoosten van Syrië. Dus we zien ook dat Afghaanse vrouwen zich aansluiten bij deze strijdkrachten met de slogan, Jin Jiyan Azadî. [Ze] geven nu meer training, bereiden zich voor op de bevrijding van hun land. En ik denk dat we ons allemaal opstellen in [autonome] ruimtes waar ook ter wereld. En ik deel en sluit me aan bij deze krachten en ook bij mijn organisaties.
De vrouwenbeweging wil zich verenigen voor één grote stem voor vrede overal. En we moeten zeker alle soorten regimes, met hun oorlogsmisdaden of schendingen van de menselijkheid en vrouwenrechten, mensenrechten voor alle burgers, voor de rechter brengen. Ze moeten gestraft worden. Er is geen manier om eruit te komen zonder straf. Dit moet overal stoppen. En we moeten ons verenigen. We moeten van elkaar leren. Iedereen die bedreigd wordt moet naar hen luisteren en zien dat we diegenen kunnen steunen die zich in een situatie bevinden zoals in Duitsland, Europa, etc., vrije landen die niet nog steeds onder een regime vallen. We moeten deze bewegingen met alle middelen steunen, want als deze landen zoals Iran, Koerdische regio’s in Irak, Syrië of Turkije bevrijd zullen zijn. Dat betekent dat we vrede hebben, meer vrede in de wereld, en dat betekent dat het mensenrechten en vrijheid voor iedereen en beter welvarende landen en samenlevingen mogelijk maakt. En dan kunnen we ons richten op de prioriteit op onze huidige lijst, namelijk het tegengaan van klimaatverandering.
We hebben al deze gezichten nodig in plaats van oorlogen te voeren en te moorden of te worden afgeserveerd in het midden van een regime – we hebben alle hersenen en individuen nodig om klimaatverandering tegen te gaan om de planeet in leven te houden. Deze grote stem van solidariteit moeten we allemaal samen laten horen. En wie nog niet in een van deze solidariteitsbewegingen zit, wil ik gewoon oproepen, ga je gang, help ons, help iedereen, help degenen die bedreigd worden, stop moorden, executies, stop regimes om burgers te onderdrukken in hun mensen- en burgerrechten.”
Margaret Owen, een alom geprezen vrouwenrechtenactiviste en de oprichtster van Widows for Peace Through Democracy, onderstreept de wereldwijde impact van de strijd van Koerdische vrouwen, die geworteld is in de leer van Abdullah Öcalan, en roept op tot meer erkenning voor hun moed en voortdurende verzet, terwijl ze kritiek levert op het gebrek aan internationale aandacht en actie tegen het geweld van Turkije, dat momenteel gericht is tegen Koerdische vrouwenactivisten en journalisten:
“En toch schijnen maar heel weinig mensen te begrijpen dat die drie buitengewone woorden die overal ter wereld vrouwenprotesten ontketenden, bedacht zijn door het Koerdische volk, door de Koerdische leider Abdullah Öcalan.”
“Tot mijn grote verdriet had bijna niemand ooit gehoord van de Koerdische vrouwenrevolutie of de geschriften van jullie fantastische Koerdische leider, Abdullah Öcalan, die nu vijfentwintig jaar gevangen zit op het eiland Imrali. Overal ter wereld moeten vrouwen geïnspireerd worden door de geschriften van Abdullah Öcalan, die altijd heeft gezegd dat er geen vrede, geen gerechtigheid, geen vrije democratische samenleving kan zijn waarin gelijkheid van mannen en vrouwen en vrouwenemancipatie centraal staan.
“We moeten veel hoop hebben en ons laten inspireren door alles wat er gebeurt, zoveel te danken aan de lessen van Abdullah Öcalan en aan de ongelooflijke moed en activiteiten van Koerdische vrouwen in het hele Midden-Oosten en over de hele wereld.”
“Twee jaar geleden, op 16 september, werd deze prachtige tweeëntwintigjarige Koerdisch-Iraanse vrouw, Mahsa Amini, vermoord door de zedenpolitie in Teheran. En de protesten gingen de hele wereld over, vrouwen, leven, vrijheid, overal ter wereld. En toch lijken maar heel weinig mensen te begrijpen dat die drie buitengewone woorden die de vrouwenprotesten over de hele wereld aanwakkerden, bedacht zijn door het Koerdische volk, door de Koerdische leider Abdullah Öcalan. En het is de strijd van de Koerdische vrouwen die nog steeds zo genegeerd wordt, hoewel overal ter wereld het geweld tegen vrouwen toeneemt.
Maar het geweld tegen vrouwelijke slachtoffers van de [Turkse] staat gaat gewoon door. En het is ook bijna twee jaar geleden sinds de moord op die geweldige, geweldige feministische academische schrijfster, onderzoekster en activiste, Nagihan Akarsel, die ook het slachtoffer werd van moord door de Turkse inlichtingendienst. Ze werd met zes kogels neergeschoten door een Turkse sluipschutter die nooit is vervolgd, hoewel we weten wie hij is. Hij kwam uit Ankara en was ingehuurd door de Turkse inlichtingendienst.
Over de hele wereld waren er protesten tegen de moord op Mahsa Amini. Maar geen protesten, nauwelijks protesten over de voortdurende aanvallen op vrouwelijke activisten in Turkije en vrouwelijke journalisten.”
Het is nog maar een paar weken geleden, op drieëntwintig augustus, dat twee Koerdische vrouwelijke journalisten, Gülistan Tara en Hero Bahadin, werden vermoord. Gedood door Turkse drones die hun auto aanvielen. En zes anderen raakten gewond, onder wie een andere collega die journalist was. Ik begrijp niet hoe het kan dat de Britse regering, zo’n grote supporter van Turkije en verkoper van wapens aan Turkije, weigerde om zelfs maar diplomatiek protest aan te tekenen bij de Turkse autoriteiten over de manier waarop Turkije, met de hulp van [de Koerdische Democratische Partij, of] de KDP in Noord-Irak, in de Koerdische regionale regering, het gemunt heeft op vrouwelijke activisten.
Ik kom net terug van een conferentie in Cambridge over geweld tegen vrouwen over de hele wereld. En tot mijn grote verdriet had bijna niemand zelfs maar gehoord van de Koerdische vrouwenrevolutie of de geschriften van jullie fantastische Koerdische leider, Abdullah Öcalan, die nu in zijn vijfentwintigste jaar gevangenschap zit op het eiland Imrali. Overal ter wereld moeten vrouwen geïnspireerd worden door de geschriften van Abdullah Öcalan, die altijd heeft gezegd dat er geen vrede, geen gerechtigheid, geen vrije democratische samenleving kan zijn waarin gelijkheid van mannen en vrouwen en vrouwenemancipatie centraal staan.
En jullie Koerdische vrouwen, zowel in… Turkije in het zuiden en noorden van Koerdistan als in de diaspora zijn prachtige, inspirerende voorbeelden van wat je kunt doen als vrouwen in opstand komen, ongelooflijke moed tonen en doorgaan met protesteren.
Ik ben absoluut verbaasd dat er in Iran, ondanks de vreselijke gewelddadige onderdrukking van vrouwen in Iran, nog steeds overal vrouwen zijn die hun hoofddoek afdoen en hun leven riskeren in gevangenschap en marteling om te protesteren. En ik denk dat we uiteindelijk veel hoop moeten hebben en geïnspireerd moeten worden door alles wat er gebeurt, zoveel dankzij de lessen van Abdullah Öcalan en de ongelooflijke moed en activiteiten van Koerdische vrouwen in het hele Midden-Oosten en over de hele wereld. Ik verlang naar de dag dat ik weer naar Rojava kan komen zoals vroeger en meer van jullie kan leren en de wereld meer kan vertellen over het prachtige werk dat jullie doen, een inspiratie voor ons allemaal.”
De Keniaanse vrouwenactiviste Wavinya Kavivya benadrukt de wereldwijde groei van de Jin Jiyan Azadî-beweging en benadrukt hoe deze de protesten tegen patriarchaat en geweld heeft aangewakkerd, niet alleen in Iran en Koerdistan, maar ook in landen als India en Kenia, waar vrouwen zich organiseren om te vechten tegen systematische onderdrukking en vrouwenmoorden:
“Het mooiste aan deze beweging en hoe ze gegroeid is, zelfs als we naar de geschiedenis ervan kijken… de manier waarop [dat] vanuit Öcalans ideologie van het bevrijden van vrouwen, toen hij zei, het bevrijden van het leven onmogelijk is zonder een radicale vrouwenrevolutie, die de mentaliteit en het leven van de man zou veranderen.”
“Vandaag is het precies twee jaar geleden dat Jina Amini werd gearresteerd door de Iraanse zedenpolitie omdat ze natuurlijk een paar lokken van haar haar liet zien, en ze stierf in de gevangenis – door het geweld van de politie en door de afranseling. En we kennen de geschiedenis van de opkomst van de Jin Jiyan Azadî-beweging, ‘Vrouwenleven Vrijheid’. En het mooiste aan deze beweging en hoe ze gegroeid is, zelfs als we naar de geschiedenis ervan kijken… de manier waarop [dat] vanuit Öcalans ideologie van het bevrijden van vrouwen, toen hij zei, het bevrijden van het leven onmogelijk is zonder een radicale vrouwenrevolutie, die de mentaliteit en het leven van de man zou veranderen.
De vrijheidsbeweging voor vrouwenlevens, die is ontstaan uit Öcalan’s [ideeën] in het democratisch confederalisme bouwt echt voort op hoe belangrijk vrouwen zijn geweest in het creëren van ruimtes weg van patriarchaat, ruimtes weg van algemene uitbuiting van vrouwen, mensenrechten en menselijke waardigheid.
En we zien hoe de beweging is gegroeid, niet alleen nu in Iran, niet alleen met de Koerdische samenlevingen en het Koerdische volk. We zien nu zelfs in India waar vrouwen Jin Jiyan Azadî scanderen uit protest tegen seksueel geweld, en [vanwege] de dokter die in het ziekenhuis werd verkracht.
En we zien ook in Afrika, bijvoorbeeld in Kenia, waar ik vandaan kom, dat veel vrouwen nu protesteren tegen [geweld tegen vrouwen], wat een systemisch probleem is in het algemeen, niet alleen in de geschiedenis van het verzet en de revolutie in Koerdistan…
Over de hele wereld in de strijd tegen imperialisme en kapitalisme. Het is nu dus twee jaar geleden, maar we zien dat de beweging nog steeds groeit en we zien nog steeds dat er meer vrouwenbewegingen uit voortkomen en we hopen dat er nog meer bewegingen zijn die de beweging aanpassen.
In Kenia hebben we veel vrouwen zien protesteren tegen het geweld van mannen. In 2014 gebeurde er iets soortgelijks in Kenia, zoals wat er met Jina Amini gebeurde. Keniaanse vrouwen werden uitgekleed en op straat geslagen omdat ze ‘onfatsoenlijk’ waren. En dit leidde tot veel bewegingen die tot op de dag van vandaag zijn ontstaan. Het organiseren van vrouwen en vrouwenemancipatie is in hoge mate geïnspireerd door Öcalans ideeën dat we de maatschappij niet kunnen bevrijden van zoveel onrecht voordat we de vrouwen bevrijden. En dus voeden we de vrouwen op. Vrouwen treden naar voren en zeggen: stop de vrouwenmoorden, stop het doden van ons, stop het richten op vrouwen vanwege de patriarchale systemen in ons.”
Bron: Medyanews