- Turkije
Vrouwen uit verschillende delen van het land verzamelden zich dinsdag in Ankara onder het motto “Handel nu! Creëer de wettelijke basis voor vrede” voor het parlement om een duidelijk signaal af te geven voor een vreedzame en democratische oplossing voor de Koerdische kwestie. Ze riepen het parlement op om onmiddellijk een wettelijke basis te creëren voor een duurzame en rechtvaardige vrede.
De actie werd georganiseerd door het vrouweninitiatief “I need peace”. Talloze vrouwen van maatschappelijke organisaties, de Koerdische vrouwenbeweging, vakbonden en politieke partijen trokken vanuit verschillende steden naar de hoofdstad. Het doel was een protestmars van het Güvenpark naar het parlement. Zodra ze bij het park aankwamen, blokkeerde de politie echter de bussen waarin de deelnemers zaten en verhinderde hen uit te stappen. Chauffeurs werden onder druk gezet door te dreigen met sancties en sommigen werden hierdoor gedwongen hun voertuigen terug te trekken.
Jin, Jiyan, Azadî!
Ondanks deze beperkingen slaagden de vrouwen er uiteindelijk in om zich te verzamelen bij de Çankaya-ingang van het parlement. Ze maakten hun eisen zichtbaar met spandoeken waarop stond “Trek de trustees terug”, “Betrek vrouwen bij vredesbesprekingen” en “Schaf de antiterreurwet af”, en leuzen als “Jin, Jiyan, Azadî” (Vrouw, Leven, Vrijheid), “Geen oorlog, vrede nu” en “Bijî Serok Apo” (Lang leve leider Apo).
In een gezamenlijke verklaring benadrukten Feride Eralp van het initiatief en Zelal Anğay van de KESK vakbondsfederatie dat het niet langer acceptabel is dat vredesverzoeken gecriminaliseerd worden. Ze stelden dat het bestaande beleid van geweld, repressie en curatele niet bijdraagt aan een oplossing, maar eerder de sociale verdeeldheid verergert. In plaats daarvan benadrukten ze de noodzaak van een fundamentele verandering: “We eisen een wettelijke basis voor vrede – niet morgen, maar nu.”
De focus lag op drie centrale eisen:
▪ De afschaffing van de antiterreurwet, die de wettelijke basis vormt voor talloze willekeurige procedures tegen journalisten, politici en activisten.
▪ De vrijlating van politieke gevangenen en het beëindigen van de criminalisering van de democratische oppositie.
▪ De terugtrekking van de curatoren uit de Koerdische gemeenten en het herstel van lokale democratische structuren.
Eralp waarschuwde tegen het reduceren van de vredesvraag tot individuele maatregelen zoals de vrijlating van gevangenen: “De regering probeert de vredeskwestie te beperken tot de kwestie van politieke gevangenen. Maar vrede heeft meer nodig – het heeft rechtvaardigheid, participatie en gelijkheid nodig. Vredesprocessen kunnen niet ontstaan onder omstandigheden van oorlog, militaire escalatie en patriarchale onderdrukking.”
Scherpe kritiek op aanhoudend militair geweld
De activisten waren vooral kritisch over de voortdurende grensoverschrijdende bezettingsoperaties van het Turkse leger in de regio Koerdistan in Irak. Ondanks de onlangs aangekondigde zelfopheffing van de PKK is de Turkse regering niet gestopt met haar militaire aanvallen. Alleen al in de afgelopen dagen werden twaalf Turkse soldaten gedood bij een vermeend ongeluk met methaangas tijdens een legeroperatie in de regio. “Deze doden laten zien hoe absurd en destructief het huidige beleid is – voor alle partijen,” zei Eralp.
Activisten wezen erop dat het systeem van curatele, dat vooral in Koerdische steden wordt gebruikt om gekozen burgemeesters af te zetten en te vervangen door overheidsfunctionarissen, ook een uiting is van een autoritaire staat die democratische structuren ondermijnt. “Turkije is een republiek van trustees geworden,” zei Eralp, erop wijzend dat meer dan een dozijn Koerdische gemeenten momenteel onder curatele staan en dat veel andere burgemeesters in hechtenis zitten.
Gültan Kışanak: Maak nu legale afspraken!
De voormalige mede-burgemeester van Amed (tr. Diyarbakır) en bekend politicus Gültan Kışanak richtte zich in een toespraak rechtstreeks tot de vrouwelijke leden van het parlement. “Elke vrouw die vandaag in het parlement zit heeft een verantwoordelijkheid. Jullie zijn niet alleen parlementsleden, jullie zijn ook dochters, moeders, zussen – luister naar jullie harten!” zei Kışanak. “Als er een politiek proces is begonnen, dan moet het parlement juridische actie ondernemen.”
Verwijzend naar het in mei aangekondigde besluit van de PKK om zich op te heffen en te ontwapenen, wees Kışanak erop dat de Turkse staat ook de plicht heeft om op deze stap te reageren. “Er moeten nu wetten komen die hen in staat stellen terug te keren in de maatschappij, in de politiek, in een leven met gelijke rechten. We eisen een beleid dat gebaseerd is op vrijheid, rechtvaardigheid en democratie – niet op onderdrukking, wantrouwen en geweld.”
Vrouwen dringen aan op deelname aan vredesproces
Zelal Anğay sloot de demonstratie af door erop te wijzen dat de actie in Ankara meer is dan alleen een protestmanifestatie; een uiting van groeiende sociale druk op de politieke klasse om de decennialange spiraal van geweld te doorbreken: “Vrouwen hebben opnieuw duidelijk gemaakt dat ze niet alleen het slachtoffer zijn van oorlog en onderdrukking, maar ook actieve agenten voor vrede en gerechtigheid. Met onze oproep aan het parlement vragen we om een wettelijke basis voor een nieuw tijdperk. En we maken duidelijk: zonder vrouwen, zonder gelijke rechten, zonder participatie, kan er geen duurzame vrede zijn.”
Bron: ANF