Onder de titel “Vejîn” reizen kunstenaars van stad naar stad in Noord-Koerdistan, organiseren festivals, voeren theater op en leiden discussiebijeenkomsten om de Koerdische cultuur ondanks de assimilatiepolitiek te laten voortbestaan.
Met de installatie van gedwongen bestuurders in plaats van de gekozen HDP-coburgemeesters in de Noord-Koerdische steden begon een nieuwe aanval op de Koerdische kunst en cultuur. Sindsdien zijn bijna 20 culturele en artistieke instellingen in Koerdistan gesloten of buiten werking gesteld. Bijna 300 kunstenaars en medewerkers van kunst- en culturele centra zijn ontslagen. Daarnaast werden talrijke festivals, filmvertoningen en tentoonstellingen verhinderd. Op deze manier probeerde de Turkse staat de culturele verspreiding van de Koerdische identiteit te onderdrukken. Toch gingen veel Koerdische kunstenaars door met hun culturele activiteiten. Om de assimilatiepolitiek tegen te gaan, reizen Koerdische kunstenaars, theatergroepen en muziekdocenten al jaren van dorp naar dorp en van stad naar stad om de mensen van Koerdistan samen te brengen met kunst in hun moedertaal.
Het kunst- en cultuuroffensief “Vejîn”
Ondanks massale repressie en onderdrukking begonnen kunstenaars het kunst- en cultuuroffensief “Vejîn”, wat wederopstanding of wedergeboorte betekent. De kunstenaars organiseren festivals in de steden en dorpen die ze bezoeken en organiseren activiteiten zoals theater, concerten, workshops voor kinderen, paneldiscussies en fototentoonstellingen. Het eerste festival georganiseerd door de Sanatça organisatie vond plaats op 30 september in Gever (Tr. Yüksekova). Dit werd gevolgd door een vrouwencultuurfestival in Êlih (Batman) en een concert in Tetwan (Tatvan). Tot slot bezochten de kunstenaars Nisêbîn (Nusaybin).
Festivalprogramma moest worden gewijzigd vanwege de aanvallen op Rojava
Het kunst- en cultuurfestival dat gepland stond in Nisêbîn op 26-28 oktober is voor onbepaalde tijd uitgesteld in verband met de escalerende aanvallen op Rojava. De coördinator van Ma Music, Şêrko Kanîwar, legde uit: “Door de verwoesting die de oorlog veroorzaakt in Koerdistan, vooral in Rojava, en in het hele Midden-Oosten, hebben we ons festival uitgesteld naar een latere datum. In plaats daarvan houden we een paneldiscussie over culturele genocide en de GEROKma kinderworkshops die hadden moeten plaatsvinden als onderdeel van het Nisêbin Kunst- en Cultuurfestival.”
Op 30 oktober wordt er een concert gehouden in Colemêrg (Hakkari). Kanîwar zegt: “Als onderdeel van onze festivals houden we paneldiscussies over assimilatie- en ontkenningsbeleid, filmvertoningen, toneelstukken, schildertentoonstellingen, dengbêj-evenementen en kinderkunstworkshops.”
“Vejîn” betekent de wedergeboorte van ons cultureel geheugen uit de as
De campagne vindt plaats onder de titel Vejîn. De titel zelf laat zien dat dit culturele offensief gericht is tegen het uitwissen van het Koerdische culturele geheugen door de bezetter. Kanîwar beschrijft de campagne als volgt: “Onze verzetsgeest, onze hoop die groeit door solidariteit, is voor ons een baken geworden op weg naar Vejîn – naar de wedergeboorte – op weg om de culturele en artistieke herinneringen van onze steden uit de as te herschapen. De laatste jaren probeert de staat vooral kinderen en jongeren van hun culturele geheugen te beroven met festivals die niets anders dienen dan culturele genocide in Koerdistan. Maar wij zeggen dat elke stad, elke wijk en elk dorp ‘Vejîn’ zou moeten hebben, een cultureel en kunstfestival dat de waarden van het Koerdische volk weerspiegelt. Dat is ons doel.”
“De duizenden jaren oude liederen van verzet weerklinken in elk hart”
Kanîwar waarschuwt dat het huidige systeem in Turkije er alles aan doet om zijn ontkenningspolitiek voort te zetten. Hij ziet een verantwoordelijkheid voor de culturele sector: “Het is onze taak om kunst in onze moedertaal overal en voor iedereen toegankelijk te maken en zo de assimilatiepolitiek te dwarsbomen. We zullen onze toneelstukken en films naar de dorpen blijven brengen en onze liederen steeds luider zingen. De staat zal er niet in slagen om het Koerdische volk te verloochenen, in de kerkers te gooien of zelfs te vermoorden. Waarom? Omdat de liederen van dit volk, die duizenden jaren van sociaal verzet tot vandaag hebben overleefd, weerklinken in elk huis, in elk hoofd en in elk hart.”
“We zullen onze waarden verdedigen”
Kanîwar voegt hieraan toe: “We hebben geen andere keuze dan ons met onze eigen waarden te verdedigen tegen de speciale oorlogspolitiek. Elk gezin moet zijn kinderen proberen op te voeden volgens hun eigen culturele waarden en een bewuste generatie creëren. De geest van verzet is wat overal in de samenleving nodig is, wat ruimte schept om te ademen en hoop en moed doet groeien. We zullen geen moment stoppen om onze culturele, artistieke, historische en sociale waarden die duizenden jaren hebben geduurd te behouden en door te geven aan toekomstige generaties.”
Het artikel verscheen eerst in het Turks in Yeni Özgür Politika