- Rojava/Noord- en Oost-Syrië
Na jaren van terreur door de zogenaamde “Islamitische Staat” en voortdurende aanvallen door de Turkse staat wordt de gezondheidszorg in Noord- en Oost-Syrië weer opgebouwd. Talrijke klinieken zijn verwoest en ook nieuw opgezette structuren, die deels nog in aanbouw waren, zijn door Turkije aangevallen.
Het (economische) embargo maakt het moeilijk om voldoende medische apparatuur en medicijnen het land binnen te brengen. Door inflatie en leveringsproblemen zijn medicijnen en materialen bovendien extreem duur geworden.
Een ander probleem in de gezondheidszorg is het tekort aan geschoold personeel. Door de slechte levens- en arbeidsomstandigheden, de aanhoudende oorlog en, met name voor artsen, het gebrek aan mogelijkheden voor bijscholing, heeft een groot deel van het lokale medisch personeel het land verlaten. De overgebleven verpleegkundigen, artsen en ambulancepersoneel hebben vaak meerdere banen tegelijk, omdat er overal een tekort aan personeel is – en dat tegen een slecht salaris.
De verwoeste infrastructuur en het tekort aan personeel en medicijnen treffen vooral de openbare gezondheidsinstellingen. Deze kunnen momenteel geen volledige zorgverlening garanderen. Daarom spelen particuliere ziekenhuizen en praktijken inmiddels een steeds grotere rol. Veel mensen, met name vrouwen, kunnen zich echter geen behandeling in particuliere instellingen veroorloven.
Om deze mensen te ondersteunen, exploiteert de vrouwenorganisatie WJAS (Stichting van de Vrije Vrouw in Syrië) op in totaal vijf locaties zogenaamde Ari-klinieken. Deze bieden vrouwen en kinderen uit financieel zwakke gezinnen basisgezondheidszorg waartoe zij anders nauwelijks of geen toegang zouden hebben. Het aanbod omvat ambulante algemene medische, pediatrische en gynaecologische onderzoeken en behandelingen. Het gespecialiseerde personeel bestaat uit artsen en verpleegkundigen. Voor de behandeling wordt een bedrag van omgerekend 50 tot 75 cent in rekening gebracht. Voorgeschreven medicijnen worden gratis verstrekt.
Naast medische diensten bieden de Ari-klinieken ook gesprekken en ondersteuning aan over onderwerpen die naast de lichamelijke ook de mentale, emotionele en psychosociale gezondheid betreffen. Zo vormen ze voor veel vrouwen een belangrijke plek die hen zorg, steun en oriëntatie biedt.
Een medewerkster van de Ari-kliniek in Hesekê, die in 2019 werd geopend, vat de rol van de kliniek als volgt samen: “De Ari-kliniek speelt een essentiële rol in de gezondheidszorg voor vrouwen in de regio door medisch advies, psychologische ondersteuning en intensieve trainingen en lezingen over alle aspecten van het leven aan te bieden. Ze draagt actief bij aan gezondheidsbevordering en voorlichting.”
De Ari-kliniek in Hesekê is dagelijks geopend van 9 tot 14 uur. Een kinderarts, een gynaecoloog, twee verpleegkundigen en een administratief medewerker behandelen maandelijks ongeveer 220 kinderen en 280 vrouwen. Veel patiënten lijden aan besmettelijke maag- en darmziekten en huidaandoeningen als gevolg van het watertekort en de slechte waterkwaliteit in de regio. Daarnaast moeten vaak tal van andere infectieziekten worden behandeld, zoals leishmaniasis en bronchitis, evenals vitamine- en ijzertekort, aandoeningen van de luchtwegen en chronische hoofd- en rugpijn.
Helaas hebben ook de Ari-klinieken te maken met de bovengenoemde tekortkomingen op gezondheidsgebied. Een medewerkster vertelt: “We kunnen natuurlijk alleen goed behandelen als we ook over de medicijnen beschikken. Bovendien hebben we slechts beperkte diagnostische mogelijkheden, omdat er bijvoorbeeld tests ontbreken om bepaalde analyses uit te voeren. We voeren basisonderzoeken en -behandelingen uit, voor speciale aandoeningen verwijzen we de patiënten door naar een specialist of naar het ziekenhuis.”
In de Ari-kliniek in Hesekê bevindt zich ook een klein centrum voor natuurgeneeskunde, waar een natuurgeneeskundige en een assistente werkzaam zijn. Daar worden medicijnen, oliën, crèmes enz. gemaakt van kruiden. Er worden veelvoorkomende aandoeningen behandeld, zoals hoge bloeddruk, diabetes en de alomtegenwoordige huid- en maag-/darmaandoeningen als gevolg van watertekort en slechte waterkwaliteit.
De vraag is groot. Natuurgeneeskunde wordt hier niet gezien als een optionele aanvulling op de reguliere geneeskunde, maar als een echt alternatief. De kennis over gezondheid, ziekte, plantkunde en natuurgeneeskunde wordt traditioneel doorgegeven van moeder op dochter en kleindochter, waardoor eeuwenoude kennis behouden blijft. Tot nu toe zijn er geen leerboeken over dit onderwerp, maar er wordt begonnen met het systematisch overbrengen van kennis over natuurgeneeskunde en de praktische toepassing ervan in opleidingen, zodat in meer natuurgeneeskundige centra behandelingen kunnen worden aangeboden. In het natuurgeneeskundig centrum van WJAS in Dirbêsiyê worden momenteel twee vrouwen opgeleid.