Turkije tussen twee machtsblokken en de rol van de HDP – Deel 1
Het Koerdische Centrum voor Publieke Relaties, Civaka Azad, legt uit waarom de verkiezingsresultaten in Istanbul nog geen terugkeer naar de democratie zijn en het belang van de boodschap van Ocalan voor de HDP.
Zelfs na de verkiezing van Ekrem İmamoğlu als burgemeester van Istanboel, wordt er gespeculeerd over het belang van de boodschap van Abdullah Öcalan aan de HDP. Civaka Azad, het in Berlijn gevestigde Koerdische centrum voor Publieke Relaties, legt uit waar de boodschap van Öcalan over gaat en waarom het niet in tegenspraak is met de verkiezingsstrategie van de HDP bij de verkiezingen in Istanbul:
De Turkse regering heeft opnieuw een nederlaag geleden bij de lokale verkiezingen in Istanbul. Volgens het onofficiële eindresultaat dat gisteren is vrijgegeven door de Provinciale Kiesraad van Istanbul, heeft de kandidaat van de Republikeinse Volkspartij (CHP) Ekrem İmamoğlu 4.741.868 stemmen gekregen en is daarmee de duidelijke verkiezingswinnaar geworden. De kandidaat voor Erdogan’s AKP partij Binali Yıldırım ontving echter slechts 3.935.453 stemmen en werd meer dan negen procent verslagen door İmamoğlu.
Reeds bij de lokale verkiezingen op 31 maart 2019 bleek vastgelopen machtsevenwicht in Turkije en Koerdistan veranderd. De Democratische Volkspartij (HDP) heeft volgens haar verkiezingstactieken, die kunnen worden samengevat met de woorden “Winst in Koerdistan en verliezen in het Westen”, tijdens de verkiezingen in de grote westerse metropolen als een “onzichtbare kracht” gewerkt. Steden zoals Ankara, Izmir, Adana, Mersin, Antalya of Hatay gingen naar de “Alliantie van de natie”(Turkse Millet İttifakı), die voornamelijk wordt gesteund door de CHP en de Goede Partij (İyi Parti). Door zijn eigen genomineerden in deze steden niet te vestigen, heeft de HDP (Cumhur İttifakı Turkish), de heersende electorale coalitie van de AKP en de rechtse Nationalistische Bewegingspartij (MHP) een zware slag toegebracht. Overal waar de AKP op 31 maart werd omvergeworpen, komt het aantal stemmen voor de overwinnaar van de kandidaat burgemeesters overeen met het aantal stemmen dat de CHP / Iyi partijen en de HDP samen bereikten tijdens de parlementsverkiezingen van 24 juni 2018.
De Koerdische kiezers hadden dus een belangrijke betekenis. De 1.195.602 stemmen van de HDP, die ze vorig jaar in de parlementsverkiezingen in Istanbul hadden verzameld, hebben zich nu op 23 juli achter İmamoğlu geschaard. De HDP heeft in Istanbul om tactische redenen geen eigen kandidaat ingesteld om de HDP-stemmen tegen de AKP-kandidaat te gebruiken.
Waarom waren de Koerdische stemmen zo cruciaal?
De alliantie van AKP en MHP was zich bewust van het cruciale belang van de Koerdische stemmen bij de burgemeestersverkiezingen in Istanbul, zoals alle andere partijen. Het was ronduit gefocust op de Koerdische stemmen. Een paar dagen voor de verkiezingen probeerde de Turkse president Erdoğan de Koerden te paaien door het absolute isolement op Abdullah Öcalan op te heffen en AKP-kandidaat Yildirim gebruikte de term ‘Koerdistan’ in een toespraak in Amed (Diyarbakir) om Koerdische stemmen aan te trekken.
Dit strategische belang van de Koerdische stemmen is te danken aan de oprichting van de HDP in 2012. In plaats van te concurreren met onafhankelijke kandidaten als voorheen, werd besloten om partij te zijn. Abdullah Öcalan is een van de architecten van de basisideeën van de HDP. Als gevolg hiervan vormden de parlementsverkiezingen van 7 juni 2015 een keerpunt in de geschiedenis van Turkije. De politieke beweging van de Koerden had tijdens deze verkiezingen bewezen dat ze gemakkelijk de ondemocratische 10 procent hindernis van het Turkse kiesstelsel konden halen. De AKP verloor zijn absolute meerderheid in het Turkse parlement bij deze verkiezingen.
Omdat ze dat niet wilden accepteren, beëindigde de AKP aanvankelijk onderhandelingen met de Koerden en riep toen nieuwe verkiezingen. Wat volgde was een spiraal van geweld die Turkije nooit eerder had gekend. De bloedbaden in Ankara en Suruç zijn net zo veel voorbeelden hiervan als de onheilspellende couppoging van 15 juli 2016.
Het derde pad van de HDP tegen de twee machtsblokken in Turkije
In deze context is het verkeerd om de oproep van Abdullah Öcalan, gepubliceerd op 21 juni, te beperken tot de oproep aan HDP om de “derde weg” in de Istanbul-verkiezingen te versterken. In wezen vestigt Öcalan de aandacht op de grondleggingsfilosofie van de HDP. Want toen de HDP werd opgericht, kwamen de democratische en linkse kringen in Turkije samen met de politieke beweging van de Koerden om een nieuwe politieke coalitie in de Turkse politiek te vormen. Het doel was en is niet om zich aan de kant te plaatsen van een van de machtsblokken in de Turkse politiek, maar om een “derde weg” te nemen op basis van democratie, universele wetgeving en vrije politiek.
deel 2
De HDP is gekant tegen het conservatieve-nationalistische blok, dat vandaag wordt vertegenwoordigd door de AKP-MHP-alliantie, evenals het seculiere nationale blok vertegenwoordigd door de CHP. Bij de lokale verkiezingen van 31 maart 2019, als gevolg van de tactiek van de HDP om “de AKP in het Westen te laten verliezen” in de Turkse metropool, is een tactische en indirecte alliantie met de CHP ontstaan, die het HDP’s derde weg-beleid enigszins vervaagt. In die zin liet de oproep van Ocalan aan de HDP om de strategie van de derde weg te volgen, de verkiezingstactieken van de HDP niet in twijfel trekken, de AKP te laten verliezen en om die reden niet haar eigen kandidaat vestigen.
Het is veeleer een vooruitziend beroep om niet te verliezen in de kortetermijnpolitiek van het dagelijks leven, ongeacht het verkiezingsresultaat, maar om een derde blok op te bouwen met de loyaliteit aan de grondleggingsfilosofie en de claim om een duurzaam beleid te voeren. “De HDP wil de verdeling van Turkije overbruggen in twee grote blokken, de verharding die Turkije opsplitst. Alleen dan kan een verzoening slagen voor de hele samenleving. Voor een democratisering van Turkije is een nieuwe grondwet nodig en daarvoor hebben we een beleid nodig dat de hele samenleving omvat – niet het oude denken in allianties en tegencoalities. Dat is de derde manier. En die boodschap is ook in Istanbul gearriveerd’, “zei HDP kamerlid en covoorzitter in het Turkse parlement Mithat Sancar.
Terug naar de democratie?
Eén ding mag niet worden vergeten in alle euforie over de verkiezingsoverwinning van Istanbul in Istanbul: de Turkse oppositie, die vaak kritiekloos wordt behandeld in de westerse media als een liberale antipode van de AKP, speelt een beslissende rol in de huidige polarisatie binnen de Turkse samenleving en politiek. De verkiezingscampagne in Istanbul en de dynamiek van de Turkse politiek werden door de buitenlandse pers beschreven als een strijd tussen secularisme en islamisme. Maar beide polen zijn in feite twee zijden van een munt. Hoewel er binnen de CHP zeker progressieve groepen zijn, heeft de partij de afgelopen jaren en decennia een belangrijke bijdrage geleverd aan het democratisch tekort in Turkije en het wantrouwen jegens het Koerdische volk in het regerende beleid. CHP-leider Kilicdaroglu verdedigde bijvoorbeeld het opheffen van de immuniteit van HDP-EP-leden en voormalige HDP-leiders Figen Yüksekdağ en Selahattin Demirtaş. De CHP prees ook het anti-internationale oorlogsbeleid van de Turkse regering in Noord-Syrië en Noord-Irak. Zelfs de alliantiepartner van de CHP, de İyi-partij, is geen onschuldig lam. Het is een spin-off van de ultranationalistische MHP en zijn leider, Meral Akşener, en verzet zich niet tegen de rechtse en nationalistische ideologie van zijn oude partij. Integendeel, ze plaatste op 4 april 2019 een foto van Alparslan Türkeş, ter ere van de stichter van de Fascistische Grijze Wolven op zijn 22- jarig bestaan. Overigens deed de nieuwe burgemeester van Istanbul Ekrem İmamoğlu, hetzelfde op de bewuste dag.
Türk siyasi hayatının önemli kişiliklerinden Alparslan Türkeş'i vefat yıl dönümünde rahmetle anıyorum.
#AlparslanTürkeş pic.twitter.com/DDoQlDVBLB
— Ekrem İmamoğlu (@ekrem_imamoglu) April 4, 2019
In die zin is het overdreven om te spreken van een terugkeer naar de democratie in de overwinning van de “oppositie” in Istanbul. Hoewel het verlies van de metropool Istanbul een grote slag is voor Erdogans AKP, moet men niet vergeten dat er geen sprake kan zijn van een democratische, eerlijke verkiezingscampagne. Duizenden politieke activisten en voormalige gekozen burgemeesters en politici van de HDP zijn nog steeds in Turkse gevangenissen. De interventies van het Turkse leger tegen Koerdische gebieden in Noord-Syrië en Noord-Irak gaan onverminderd door en vereisen dagelijks burgerslachtoffers.
De oplossing van de Koerdische kwestie als sleutel tot de democratisering van Turkije
Al tien jaar geleden beschreef Abdallah Öcalan in zijn werk “De routekaart naar de democratisering van Turkije en de oplossing voor de Koerdische kwestie” hoe een democratisering van Turkije eruit kan zien. Na tien jaar bevindt Turkije zich nog steeds op dezelfde plaats en de noodzaak van een routekaart om uit de polarisatie en de spiraal van geweld te komen blijft actueel. Maar implementatie vereist moed, ernst, verantwoordelijkheid en contactpersonen. Toch is Öcalan op zoek naar een gesprekspartner om de Koerdische kwestie op te lossen, zoals hij het al in 1993 formuleerde. Of de CHP en İmamoğlu op een dag deze verantwoordelijkheid zullen nakomen, is onzeker. Maar Turkije moet de stap over deze brug zetten om een democratisch, pluralistisch en vrij land te worden. Zo niet vandaag, dan morgen.
