Onlangs overleden twee Britse vrijwilligers in Oekraïne en werden in Engeland gepast geëerd voor hun onbaatzuchtige inzet tegen de Russische aanvalsoorlog. De dood van Dan Burke en Sam Newey werpt echter ook een schijnwerper op de zeer verschillende houding van de Britse regering ten opzichte van het conflict in Rojava en de politieke vervolging van internationalisten die de strijd tegen ISIS en de Turkse bezettingsmacht in Noord-Syrië steunen.
Voordat ze naar Oekraïne gingen, werden beide mannen geconfronteerd met een golf van repressie gericht tegen Britse staatsburgers met banden met Rojava en expliciet met de YPG (Volksbeschermingseenheden). Dan Burke zat zeven maanden in voorarrest op beschuldiging van terrorisme – omdat hij tegen ISIS had gevochten – voordat de zaak abrupt werd geseponeerd. Sam Newey, destijds slechts 19 jaar oud, werd aangeklaagd, hoewel hij niet van plan was naar Syrië te reizen. Volgens mensen die hen kenden, speelde deze repressie een rol bij hun beslissing om zich bij de verdediging van Oekraïne aan te sluiten.
Gestreden voor vermeende waarden van de Britse regering
De juridische werkgroep van het Britse Kurdistan Solidarity Network (KSN) wijst erop dat Dan Burke en Sam Newey bereid waren hun leven te riskeren om waarden te verdedigen die de Britse regering naar verluidt deelt. En toch, zegt de KSN, “werden beide mannen blootgesteld aan buitensporige intimidatie en aanvallen door de Britse regering en de veiligheidsdiensten vanwege hun banden met de Koerdische beweging in Syrië, die in die regio een legitieme strijd voert tegen bezetting en etnische zuivering.”
Burke had een heldenontvangst kunnen verwachten
Dan Burke was een voormalig lid van een elite regiment van het Britse leger en ging in 2017 naar Rojava nadat in de Manchester Arena 22 mensen waren gedood bij een islamitische zelfmoordaanslag. Daar ontmoette hij Sam Newey’s broer Dan en streed hij met de steun van luchtaanvallen van de Royal Air Force tegen ISIS. Volgens rapporten leverde hij ook informatie aan de Britse inlichtingendienst om ISIS te bestrijden. In maart 2019 konden de Democratische Krachten van Syrië (QSD), waarvan de YPG/YPJ de ruggengraat vormen, de territoriale overwinning op ISIS aankondigen. Burke, die al naar Europa was teruggekeerd, had een heldenontvangst kunnen verwachten – of op zijn minst met rust gelaten moeten worden. In plaats daarvan kwam hij onder de aandacht van de Britse justitie.
Ultimatum voor Britse vrijwilligers in Rojava
De achtergrond van de criminalisering van internationalisten die in Rojava streden, was het feit dat Turkije na de vernietiging van het ISIS-kalifaat zelf intervenieerde en grote delen van Noord-Syrië bezette. Hierdoor werden internationale vrijwilligers geconfronteerd met de op een na grootste NAVO-macht in de regio. Terwijl het Verenigd Koninkrijk de Koerdische beweging als geheel lange tijd criminaliseerde en reizen van Britse vrijwilligers naar Rojava afkeurde, moedigde deze verandering het Openbaar Ministerie aan om internationalisten te vervolgen. De toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, Sajid Javid, kondigde nooit uitgevoerde plannen aan om reizen naar Rojava automatisch als een misdrijf te beschouwen en gaf internationalisten een ultimatum van een maand om de regio te verlaten.
Broer en vader van Dan Newey gearresteerd
Dan Burke en Sam Newey behoorden tot een handvol Britse vrijwilligers die werden geconfronteerd met terrorismeaanklachten, aangezien het Britse Openbaar Ministerie verschillende vervolgingsstrategieën uitprobeerde die uiteindelijk mislukten. Toen Dan Newey terugkeerde naar Rojava om zich opnieuw aan te sluiten bij de strijd tegen de Turkse bezetters en ISIS, werden zijn broer en vader gearresteerd en beschuldigd van het financieren van terrorisme omdat ze hem £150 hadden gestuurd. Dan Burke werd gearresteerd omdat hij werd beschuldigd van het helpen van Dan Newey bij zijn reis en van plan was om zelf naar Syrië terug te keren. De zaak werd uiteindelijk geseponeerd en Burke werd na zeven maanden voorarrest vrijgelaten. Sam Newey en zijn vader waren maandenlang op borgtocht vrij, verloren hun baan en werden geconfronteerd met politie-invallen thuis en op de universiteit, wat vader Paul een “nachtmerrie” noemde.
Sussen van het Erdogan-regime
Tot op heden is geen enkele Britse staatsburger veroordeeld voor lidmaatschap van de YPG/YPJ. De systematische vervolging lijkt duidelijk bedoeld om het Erdogan-regime te sussen. Ondertussen blijft de Koerdische beweging geconfronteerd worden met etnische zuiveringen door de op een na grootste NAVO-macht, en pleiten haar vertegenwoordigers voor een diplomatieke “derde weg” tussen de strijdende machten. Een aantal internationalisten die in Rojava hebben gestreden, reisde echter privé naar Oekraïne om het land te verdedigen – waaronder Burke en de broers Newey. Hun vervolging door de Britse autoriteiten heeft bijgedragen aan deze beslissing.
In augustus overleed Sam Newey aan het front in Oekraïne. De dood van Dan Burke op 11 augustus is nog steeds onderwerp van politieonderzoek, waarbij een andere internationale vrijwilliger als de belangrijkste verdachte wordt beschouwd. In hun verklaring over de sterfgevallen merkt de juridische afdeling van de KSN op: “Beide mannen zullen nu herinnerd worden als helden die hun leven verloren bij de verdediging van Oekraïne. Maar beide werden ook blootgesteld aan staatstirannie en vervolging die hen beletteen een normaal leven te leiden in het Verenigd Koninkrijk. De schijnheilige steun van het Verenigd Koninkrijk voor de oorlog van Turkije tegen de Koerden maakt de bewering van de Britse regering om op te komen voor democratie, zelfbeschikking en fundamentele rechten [in Oekraïne] belachelijk.”
Een uitgebreidere beschrijving van het onderwerp is te vinden in een artikel van Matt Broomfield bij Jacobin.