- Noord-Koerdistan
Naar aanleiding van de oproep van Abdullah Öcalan op 27 februari discussiëren mensen in heel Koerdistan over het nieuwe tijdperk en proberen ze de politieke implicaties ervan te begrijpen. Burgers hebben grote belangstelling getoond voor bijeenkomsten van de DEM-partij en volgen de daarmee samenhangende debatten aandachtig.
Het proces dat begon met de historische oproep van Öcalan en werd voortgezet met het besluit van de PKK om zichzelf op te heffen en een einde te maken aan de gewapende strijd tijdens haar 12e congres, en dat een nieuwe fase inging toen een groep guerrillastrijders op 11 juli in Sulaymaniyah de wapens neerlegde, heeft een diepgaande impact gehad op het Koerdische volk. Sommigen kijken met bezorgdheid naar het einde van meer dan 40 jaar guerrillastrijd, anderen zien het met hoop.
In Dersim, een regio waar de Turkse staat lange tijd met bijzondere intensiteit speciale oorlogstactieken heeft toegepast, volgen de mensen de ontwikkelingen sinds de PKK haar besluit om de wapens neer te leggen bekendmaakte op de voet. Deze beslissingen en de daaruit voortvloeiende gebeurtenissen worden in het dagelijks leven besproken, samen met de angsten, zorgen en hoop die daarmee gepaard gaan.
Een stad die het doelwit is van de Turkse staat
Dersim onderscheidt zich als een stad in Koerdistan waar de Turkse staat bijna gelijktijdig met de oprichting van de republiek agressief assimilatie- en militair beleid heeft gevoerd. Met name in Dersim, waar een grote bevolkingsgroep van Koerdische alevieten en Armeniërs woont, heeft de staat sinds het einde van het Ottomaanse tijdperk uitgebreide speciale oorlogstactieken toegepast.
Sinds de Armeense genocide is de demografie van de stad het doelwit van verandering. Door het bloedbad van Dersim in 1938 verloor Dersim zowel zijn naam als een aanzienlijk deel van zijn culturele identiteit. De naam van de stad werd veranderd in “Tunceli” en de vestiging van staatsambtenaren en de toepassing van intense druk en oorlogstactieken veranderden zowel het natuurlijke als het sociale landschap.
Het assimilatie- en speciale oorlogsbeleid leek een tijdlang “geslaagd” te zijn, aangezien Dersim van de agenda van de Turkse staat verdween. Toen de Koerdische vrijheidsbeweging zich echter begon te organiseren en er verzet ontstond onder de Alevi-Koerdische bevolking, kwam Dersim weer op de radar van de staat terecht.
De Turkse staat, vastbesloten om te voorkomen dat de Koerdische Alevi-gemeenschap zich zou aansluiten bij de Koerdische Vrijheidsbeweging, paste in gebieden als Dersim en Elbistan verschillende psychologische en militaire tactieken toe om de banden van de bevolking met de guerrillastrijders en de PKK te verbreken.
Deze fase luidde ook een nieuwe periode van onderdrukking en geweld in voor de bevolking van Dersim. Het in brand steken van dorpen, gedwongen verplaatsingen, milieuvernietiging, assimilatie en morele degradatie maakten allemaal deel uit van de speciale oorlogsstrategie die op de regio werd toegepast. Toch zijn het guerrillaverzet en de steun van de bevolking voor de Koerdische vrijheidsbeweging nooit volledig verdwenen.
Vandaag de dag, zelfs na jaren van intense onderdrukking, blijft de steun van de bevolking voor de Koerdische vrijheidsbeweging in Dersim, hoewel deze fluctueert, bestaan.
Een volk dat zich weer tot verzet wendt
Nu de Koerdische vrijheidsbeweging een nieuw tijdperk ingaat, keren de inwoners van Dersim, die niet alleen gevormd zijn door staatsonderdrukking maar ook door decennia van verzet, zich opnieuw naar de cultuur van verzet. Veel alevieten, die zich verzetten tegen de staatsnarratieven en beweringen van collaborateurs (door Öcalan aangeduid als “Judenrat”-figuren), zeggen dat ze zonder de Koerdische vrijheidsbeweging niet eens hun alevitische identiteit zouden kunnen uiten.
Speciale oorlogstactieken in Dersim
Een van de belangrijkste instrumenten van speciale oorlogsvoering in Dersim is propaganda die probeert een wig te drijven tussen de alevitische identiteit en de Koerdische vrijheidsbeweging. De Turkse staat verspreidt het verhaal dat alevieten en Koerden verschillend zijn en dat de beweging alevieten uitsluit.
Hoewel deze tactieken in de loop der tijd aan effectiviteit hebben ingeboet, laten ze nog steeds sporen na. De door de staat eerder gepromote scheiding tussen “Zaza-Koerden” is nu verschoven naar beweringen dat Kirmanckî niet Koerdisch is. Evenzo heeft propaganda die suggereert dat “Koerden geen Alevi’s zijn” en dat “Dersimliler Kızılbaş zijn, geen Koerden” nog steeds enige invloed op delen van de bevolking.
Sommige cemevis in Dersim versterken deze propaganda door de Kızılbaş-identiteit te benadrukken boven de Alevi-geloofsovertuigingen en het alevisme af te schilderen als slechts een sekte binnen de islam. Hoewel het verhaal van het ‘Kızılbaş-alevisme’ in de jaren negentig aan populariteit won, is de invloed ervan inmiddels afgenomen. Pogingen om het alevisme als onderdeel van de islam te presenteren, gaan echter door. Praktijken zoals het reciteren van niet-Alevi-gebeden tijdens cem-ceremonies, het verheerlijken van Atatürk, het leger en de republiek, en het uitsluiten van Dersim-tradities worden nu openlijk bekritiseerd door de gemeenschap.
Demografische manipulatie: soldaten en politie in de stad vestigen
Een van de recentere strategieën van de staat betreft demografische manipulatie. Er worden steeds meer soldaten en politieagenten in Dersim gestationeerd, niet in sociale woningen, maar in huurwoningen. Ze betalen exorbitante huurprijzen, vaak meerdere jaren vooruit, en geven deze woningen door aan hun vervangers in plaats van ze te verlaten. Deze methode zorgt voor een semi-permanente aanwezigheid van de staat en verandert de lokale demografische structuur.
Een inwoner van Hozat vertelde dat hij zes jaar geleden een van zijn huizen aan een soldaat had verhuurd. Toen de soldaat werd overgeplaatst, gaf hij het huis door aan een andere soldaat. Toen de eigenaar eiste dat het huis werd verlaten, werd hij bedreigd.
Deze soldaten, vaak vergezeld door hun gezinnen, dringen hun overtuigingen ook op aan de lokale bevolking. Een inwoner vertelde dat het gezin van een soldaat tijdens de ramadan meerdere confrontaties uitlokte omdat de buren niet aan het vasten waren, en hen zelfs bij de politie aangaf.
Lokale bewoners melden dat de intimidatie van de alevitische geloofsgemeenschap in het dagelijks leven voortduurt, aangemoedigd door het beleid van straffeloosheid van de staat. Ze vertellen ook over aanhoudende vijandigheid van het publiek en dat ze met openlijke minachting worden aangestaard.
Jongeren zijn het doelwit van speciale oorlogsvoering
Een belangrijk onderdeel van de speciale oorlogsvoering in Dersim is gericht op jongeren. Omdat er bijna geen werkgelegenheid is, worden veel jongeren gedwongen om illegaal te emigreren of raken ze verstrikt in het nachtleven en alcoholrijke omgevingen.
Een van de meest opvallende kenmerken van de stad is het grote aantal drankgelegenheden. Zowel in het centrum als in de wijken is het aantal slijterijen en bars ongewoon hoog, en elke avond zitten ze vol. In Hozat, een wijk met slechts 6000 inwoners, zijn er bijvoorbeeld meer dan tien slijterijen en meerdere bars.
Het alcoholgebruik in Dersim ligt boven het nationale gemiddelde en de afgelopen vijftien jaar is ook het drugsgebruik sterk toegenomen. Het is nu heel gewoon om ’s nachts jonge mensen in bergachtige gebieden drugs te zien gebruiken.
Ondanks protesten en campagnes tegen drugs en prostitutie door de bevolking van Dersim, blijft de Turkse staat via zijn eigen veiligheidstroepen de verspreiding ervan toestaan en zelfs faciliteren.
Wanhoop als wervingsmiddel
Een andere tactiek bestaat erin om reeds verarmde individuen tot informanten te maken. Naarmate de hopeloosheid en het gebrek aan vooruitzichten toenemen, wordt de aantrekkingskracht van snel geld steeds verleidelijker voor jongeren.
Lokale politieke leiders en partijen hebben weinig gedaan om deze wanhoop aan te pakken. Het gebrek aan echte initiatieven of oplossingen drijft meer jongeren naar wanhopige manieren om hun toekomst veilig te stellen.
Door een combinatie van financiële prikkels en het uitbuiten van de wanhoop van jongeren breidt het speciale oorlogsapparaat van de Turkse staat zijn netwerk van informanten uit over alle regio’s van Dersim. Dit is geen geheim: mensen praten openlijk over wie de informanten zijn en sluiten hen sociaal uit van hun gemeenschappen.
Bron: ANF