De Rojava-revolutie, die op 19 juli 2012 begon in Kobanê en zich later verspreidde over het noorden en oosten van Syrië, bestaat binnenkort veertien jaar en blijft de aandacht trekken – onder andere met zijn economisch model, dat gebaseerd is op democratisch confederalisme en de principes van een ecologische samenleving.
Dit systeem, gebaseerd op lokaal zelfbestuur, georganiseerd via coöperaties en gericht op harmonie met de natuur, probeert tegemoet te komen aan de behoeften van de lokale bevolking en de sociale solidariteit te versterken, ondanks uitdagingen als oorlog, embargo en instabiliteit.
In dit vierdelige rapport onderzoeken we de economische structuur van de regio, ervaringen met coöperaties, huidige uitdagingen en toekomstige doelen aan de hand van interviews met Leyla Sarokhan en Mohammed Sabri, medevoorzitters van de Economische en Landbouwraad van Noord- en Oost-Syrië, Ciwan Shikrî, medevoorzitter van de Coöperatiecommissie, en Ferhad Dede, woordvoerder van de Star Salt Coöperatie.
Hoewel we ons tot doel hadden gesteld om andere coöperatieve ervaringen rechtstreeks te observeren en van hun vertegenwoordigers te horen, slaagden we er niet in om de nodige toestemmingen te krijgen. Daarom is ons verslag beperkt tot de ervaringen van de Star Salt Cooperative.
Grondslagen van het democratische economische model
Leyla Sarokhan, medevoorzitter van de Economische en Landbouwraad van Noord- en Oost-Syrië, licht de inspanningen van de regio toe om een democratische economie op te bouwen en de cruciale rol die vrouwen in dit proces hebben gespeeld. Ondanks de bijzonder moeilijke omstandigheden als gevolg van de oorlog en het embargo, probeert de raad via lokale assemblees te voorzien in sociale behoeften met als doel economische stabiliteit te bereiken door middel van coöperaties en een egalitaire aanpak.
Wat zijn het oprichtingsdoel en de belangrijkste taken van de Economische en Landbouwraad van Noord- en Oost-Syrië? Hoe verloopt het besluitvormingsproces binnen de Raad?
De Economische en Landbouwraad van Noord- en Oost-Syrië werkt in coördinatie met de gevestigde kantonnale vergaderingen. Ons belangrijkste doel is om samen met deze vergaderingen een democratisch economisch systeem op te bouwen. Via dit democratische systeem willen we alle delen van de samenleving betrekken bij het economische werk en ervoor zorgen dat iedereen economisch zelf kan beslissen. Op deze basis proberen we aan alle behoeften van de samenleving te voldoen.
Deze vergaderingen zijn gevormd via democratische verkiezingen. Alle economische kwesties worden besproken in de Raad, samen met voorstellen van verschillende regio’s, en hier worden beslissingen genomen. Elk kanton bespreekt eerst intern welke behoeften en problemen er zijn en welke voorstellen er gedaan kunnen worden om ze op te lossen.
Deze standpunten en voorstellen worden vervolgens ingebracht in de vergaderingen van de Economische en Landbouwraad van Noord- en Oost-Syrië, die worden bijgewoond door vertegenwoordigers van alle kantons. Tijdens deze bijeenkomsten vinden uitgebreide discussies plaats. Er wordt rekening gehouden met zowel de landbouwmogelijkheden als de culturele perspectieven en verschillen van elk kanton. Op basis hiervan worden de discussies voortgezet en worden gezamenlijk besluiten genomen met deelname van alle leden van de raad.
De rol van vrouwen in de economie en de uitdagingen waar ze voor staan
Vrouwen spelen een belangrijke rol in uw coöperaties. Welke rol spelen vrouwen in uw huidige economische systeem? Welke maatregelen neemt u om de participatie van vrouwen te verbeteren en voor welke uitdagingen staat u op dit gebied?
Volgens het sociaal contract moet een gelijke vertegenwoordiging van mannen en vrouwen worden gegarandeerd, zowel in de autonome administratie als in al onze instellingen, waaronder de Economische Raad. In sommige instellingen is het percentage vrouwen echter meer dan vijftig procent, in andere minder. We streven naar een gelijke vertegenwoordiging van vrouwen en mannen in alle instellingen.
De deelname van vrouwen aan onze economische instellingen is een prioriteit. Onze raden zijn op deze basis gestructureerd. We werken met een systeem van medevoorzitterschap en streven naar een evenwichtige vertegenwoordiging van mannen en vrouwen in zowel onze raden als onze instellingen.
Coöperaties geleid door vrouwen
We werken ook aan een grotere deelname en vertegenwoordiging van vrouwen in onze coöperaties en zakelijke initiatieven. Net zoals we algemene coöperaties hebben, zijn er ook speciale coöperaties die uitsluitend door vrouwen worden geleid. De leden van deze coöperaties zijn uitsluitend vrouwen die hun coöperatie zelfstandig beheren.
Vanaf het begin van het werk tot de productiefase en de marketing van de producten worden alle fasen door vrouwen uitgevoerd. Op deze basis werken we aan het vergroten van het aantal vrouwen dat betrokken is bij coöperaties.
Kapitalistische mentaliteit als obstakel
Er zijn echter serieuze uitdagingen die geworteld zijn in de heersende ideeën van het vorige systeem en de wereldwijde dominantie van de kapitalistische orde en haar invloed op de samenleving. Mensen hebben de neiging zich te richten op winstmaximalisatie. Vooral in onze regio hebben we jarenlang onder oorlogsomstandigheden en embargo’s geleefd, wat een negatieve invloed heeft gehad op de economische ontwikkeling van de samenleving.
Als gevolg hiervan willen mensen wel deelnemen aan economische activiteiten, maar de heersende mentaliteit en de voortdurende economische problemen hebben ertoe geleid dat velen zich alleen richten op financieel gewin. Het systeem dat we willen ontwikkelen is echter niet alleen gericht op winst of productiviteit. We streven eerder naar een economie gebaseerd op ecologie en arbeid.
Begrip als sleutel tot verandering
Door deze heersende mentaliteit hebben we veel moeilijkheden ondervonden. Als we terugkijken naar 2016 en 2017, toen we begonnen met het bouwen van coöperaties, gingen veel mensen ervan uit dat we coöperaties zouden bouwen die vergelijkbaar waren met die van het vorige regime. Ze zagen het als een beursmodel: “Ik investeer mijn geld en krijg aan het eind van het jaar winst.”
Daarom waren sommige coöperaties succesvol, terwijl andere niet aan de verwachtingen voldeden; er kwamen veel tekortkomingen aan het licht. We kwamen tot de conclusie dat om coöperaties op basis van een democratische sociale economie met succes op te bouwen, we eerst de heersende opvatting moesten corrigeren. Alleen dan kan het coöperatieve systeem succesvol zijn. Dit geldt voor de samenleving als geheel.
Werkende voorbeelden als katalysator
Vooral vrouwen worden met meer obstakels geconfronteerd, omdat ze vaak niet de arbeidsomstandigheden vinden die ze nodig hebben. Door de invloed van deze mentaliteit ondervinden we problemen bij het waarborgen van de participatie van vrouwen. Er zijn echter belangrijke stappen gezet. Er zijn vrouwencoöperaties opgericht die door vrouwen worden geleid.
Door onze vasthoudendheid en de vastberaden deelname van de vrouwen die betrokken zijn bij deze coöperaties, zal dit werk worden voortgezet. Het doel is om zowel het aantal vrouwen als het aantal door vrouwen gerunde coöperaties verder te vergroten.
De impact van oorlog en embargo op de economie
Hoe hebben de jarenlange oorlog in Syrië, de politieke instabiliteit onder de regering in Damascus onder Al-Sharaa, die het Baath-regime verving, en de voortdurende aanvallen en bezetting door Turkije jullie economische activiteiten beïnvloed? Welke maatregelen neemt u om de economische stabiliteit onder dergelijke omstandigheden te handhaven?
Het lijdt geen twijfel dat de oorlog die al jaren aan de gang is de regionale economie hard heeft getroffen. De blokkade van de rivier de Eufraat door Turkije heeft zowel de energieproductie als de landbouwgrond aangetast. Tegelijkertijd heeft de oorlog tegen Islamitische Staat (IS) aanzienlijke schade toegebracht aan onze economie. Als gevolg van het conflict zijn veel graansilo’s onbruikbaar geworden.
Deze omstandigheden hebben tot ernstige problemen geleid. Zelfs in jaren met voldoende regen zijn we gedwongen om tarwe buiten op te slaan bij gebrek aan geschikte opslagfaciliteiten. Veel irrigatiekanalen zijn vernield en werken niet meer. Grote gebieden die geschikt waren voor geïrrigeerde landbouw waren vroeger afhankelijk van water uit de Eufraat, maar toen de kanalen onbruikbaar werden, waren we gedwongen om over te schakelen op droge landbouw. Het is echter niet mogelijk om een stabiel, strategisch landbouwsysteem op te bouwen dat alleen gebaseerd is op droge landbouw. De hoeveelheid regen die nodig is voor droge landbouw varieert van jaar tot jaar en leidt niet altijd tot voldoende opbrengsten.
Turkse aanvallen brengen landbouwproductie in gevaar
Daarnaast hebben de aanvallen van de Turkse staat op de infrastructuur, vooral op oliebronnen, aanzienlijke schade toegebracht aan de economie. Dit komt omdat het model van geïrrigeerde landbouw dat we willen ontwikkelen grotendeels afhankelijk is van deze putten en de dieselbrandstof die hieruit wordt geproduceerd. Deze aanvallen hebben een aanzienlijke invloed gehad op de landbouwproductiviteit.
Ik benadruk de landbouw in het bijzonder omdat 60 tot 70 procent van onze economie gebaseerd is op landbouw. Wanneer oliebronnen worden aangevallen en er onvoldoende regen valt, dalen de oogsten aanzienlijk. Daarnaast maakt de belegering van de regio het aanzienlijk moeilijker om de benodigde grondstoffen te verkrijgen en overtollige producten te exporteren. Omdat we geen officiële internationale erkenning genieten, is het erg moeilijk om belangrijke goederen te importeren en onze producten te exporteren.
Gebrek aan internationale erkenning en embargo verhinderen export
De katoenoogst in 2023 was bijvoorbeeld vrij goed. Het autonome bestuur kocht de katoen van de producenten tegen een eerlijke prijs, wat de boeren erg blij maakte. Uiteindelijk konden we de katoen echter niet aan het buitenland verkopen omdat er een embargo rust op onze regio. Als gevolg daarvan leed het autonome bestuur een enorm verlies. In het algemeen hebben de huidige omstandigheden geleid tot economische instabiliteit in onze regio.
Daarom hebben we onze primaire strategie gericht op economische zelfvoorziening. We richten ons op het creëren van een systeem waarin we binnen onze eigen gebieden in onze eigen economische behoeften kunnen voorzien.
Deelname van etnische en religieuze groepen
Hoe zorgt u voor de gelijke deelname van verschillende etnische en religieuze groepen aan economische processen? Welke uitdagingen bent u daarbij tegengekomen?
Dit is eerlijk gezegd het gebied waar we ons het meest op ons gemak voelen en waar we het meeste succes hebben gehad. Jarenlang werk heeft ons op een punt gebracht waar we autoritaire en chauvinistische structuren hebben kunnen elimineren. Ons hele systeem is gebaseerd op het principe van eerlijkheid tussen mensen. Dit geldt ook op economisch gebied. Arabieren, Koerden, Assyriërs, Turkmenen – we werken allemaal zij aan zij. Vertegenwoordigers van alle gemeenschappen zijn zowel in de sociale sfeer als in onze raden vertegenwoordigd.
Toekomstvisie en duurzaamheid
Hoe beoordeelt u de duurzaamheid van uw economisch model op de lange termijn? Wat zijn jullie doelen voor de toekomst?
In de toekomst willen we ons systeem sterker maken en ons coöperatieve model verder ontwikkelen. Ons doel is om ervoor te zorgen dat de economie echt van de mensen in deze samenleving is. Er zijn veel voorbeelden van coöperaties over de hele wereld die al jaren bestaan. In de meeste gevallen participeren mensen in deze coöperaties met hun eigen kapitaal. Sommigen brengen hun arbeid in, terwijl degenen die kapitaal inbrengen vaak niet werken maar meer verdienen, terwijl degenen die hard werken veel minder verdienen dan de waarde van hun arbeid.
Wij willen niet dat onze coöperaties zo werken. Onze coöperaties zijn gebaseerd op arbeid. We willen dit systeem ontwikkelen zodat we onze economie via coöperaties kunnen organiseren en aan de behoeften van de maatschappij kunnen voldoen.
Prioriteiten voor economische ontwikkeling
Wat zijn uw prioriteiten voor de economische ontwikkeling van de regio? Op welke gebieden wilt u zich de komende vijf tot tien jaar richten?
Landbouwproductie vormt de basis van onze economie. Ons land en ons klimaat zijn zeer geschikt voor landbouw. Daarom is ons hele economische beleid erop gericht. In het verleden waren de maatregelen die aan onze regio’s werden opgelegd gericht op de teelt van strategische gewassen, die uitsluitend als grondstoffen werden behandeld. In de komende jaren willen we fabrieken ontwikkelen die de landbouwproducten die we verbouwen kunnen verwerken.
Met andere woorden: We willen niet dat de gewassen die we verbouwen alleen dienen als basisgrondstoffen. We willen onze industrie zo ontwikkelen dat we deze producten kunnen verwerken en in een waardevollere vorm kunnen teruggeven aan de maatschappij.
Oproep aan de samenleving om lid te worden van coöperaties
Tot slot, heb je een boodschap of oproep aan de samenleving om meer betrokken te raken bij coöperaties?
Niemand die vrij wil zijn, kan echte vrijheid bereiken als hij of zij niet ook economische vrijheid bereikt. Het meest geschikte systeem waarin mensen vrij kunnen leven, vooral in economisch opzicht, is het coöperatieve systeem. In ons model wordt een coöperatie, als ze succesvoller wordt, eigendom van de maatschappij. Elk lid dat deelneemt aan een coöperatie ontwikkelt een gevoel van eigendom van zijn werk. Iemand die geen eigenaar is van zijn eigen arbeid zal altijd in een positie van onderdrukking blijven.
Wordt vervolgd…