De revolutie in Rojava is meer dan een politieke omwenteling – het is een levend experiment voor een nieuwe vorm van samenleving voorbij de natiestaat, het patriarchaat en de kapitalistische moderniteit.
In Rojava was de bevrijding van het land van de bezetting niet het enige doel. Veel belangrijker was de opbouw van een nieuw sociaal systeem gebaseerd op de participatie van het volk en de vrijheid van vrouwen. Deze beoordeling vormt de basis om de Rojava Revolutie te begrijpen – niet als een militaire of traditionele politieke beweging, maar als een diepgaande sociale en filosofische verandering.
Met het begin van de opstand in Syrië in 2011 koos het Koerdische volk zijn eigen strategie om het autoritaire regime aan te pakken. Deze strategie bestond niet alleen uit militair verzet, maar ook uit een sociaal project dat streeft naar een vrije en onafhankelijke samenleving door middel van volksparticipatie. Deze weg vertegenwoordigt een revolutie die verder gaat dan de traditionele modellen van autoritaire systemen of systemen van natiestaten.
De derde weg: een alternatief voor de natiestaat
Vanaf het begin weigerde de Rojava-revolutie deel uit te maken van de bestaande politieke krachten. Ze accepteerde noch het regime van Assad, noch de sektarische islamistische oppositie als alternatief. In het hart van dit conflict werd een nieuw project voorgesteld: de derde weg.
Deze optie is noch neutraal noch passief – de natiestaat als oplossing wordt resoluut afgewezen. Abdullah Öcalan maakt het duidelijk in zijn analyses: “De natiestaat is niet de oplossing, het is het probleem.”
Op deze basis is de derde weg niet alleen een politieke strategie, maar een alomvattend model dat gericht is tegen de kapitalistische moderniteit en traditionele regeringsvormen. Zoals Ilham Ehmed, buitenlands vertegenwoordiger van het Democratisch Autonoom Bestuur in Noord- en Oost-Syrië, uitlegt: “Onze revolutie wacht niet op overwinningen van buitenaf. We organiseren onszelf dag na dag.”
Wie zal het vacuüm opvullen na de ineenstorting van de natiestaat?
Na de val van een autoritair regime is de cruciale vraag: wie zal het ontstane machtsvacuüm opvullen? Dit vacuüm mag niet onopgevuld blijven in het licht van radicale maar sociaal ontwortelde projecten.
Dit is waar de derde weg zichzelf aanbiedt als een realistisch en noodzakelijk alternatief. Deze wacht niet op de ineenstorting van de oude macht, maar begint in het hier en nu met de opbouw van een vrije samenleving – door middel van communes, collectieve participatie, vrouwenorganisaties en het leven van alledag.
Rojava heeft niet gewacht op de “val van Assad”, maar is begonnen met de echte revolutie: de wederopbouw van de samenleving – niet de reproductie van oude machtsstructuren.
De echte basis van de derde weg is een collectief project dat niet streeft naar een nieuwe heerschappij, maar naar instrumenten voor een zelfbepaald leven. In de geschiedenis zijn politieke systemen vaak slechts vervangen door nieuwe elites of oude denkwijzen. Rojava is daarentegen gebaseerd op een ander principe:
* Geen beslissingen zonder samenleving
* Geen leiderschap zonder vrouwen
* Geen macht zonder sociale verantwoordelijkheid
Deze visie ontmaskert het “mannelijk-nationaal-statelijke eenpartijstelsel”.
“Jin, Jiyan, Azadî”: De stichting van de Jineolojî
De revolutie werd niet gevoerd in naam van een natie, maar voor al diegenen wiens stem tot zwijgen werd gebracht. Rojava werd niet opgevat als een project om een Koerdische natiestaat op te richten. Er waren geen nationalistische slogans of nationale vlaggen. In plaats daarvan ontstond er een vrij model dat de natiestaat verwerpt en een participatieve, diverse samenleving onder vrouwelijk leiderschap opbouwt – niet gedefinieerd door etniciteit, maar door de mensen van de regio.
De eerste slogan van de revolutie was: “Jin, Jiyan, Azadî” – “Vrouw, Leven, Vrijheid”.
Deze slogan overstijgt identiteiten en spreekt de taal van de mensheid.
Hij is gericht tegen fascisme, patriarchale structuren, seksisme, discriminatie en elke vorm van machtsuitoefening – zelfs als dat in naam van religie of natie is.
De revolutie verklaarde dat nationale en confessionele grenzen niet tellen – menselijkheid staat centraal.
De Rojava-revolutie liet zien dat de vrijheid van de samenleving niet mogelijk is zonder de vrijheid van vrouwen. Ware vrijheid bestaat niet binnen het kader van de natiestaat.
Daarom is de Rojava-ervaring geen nationalistisch project, maar een radicaal model om de staat te overwinnen – vooral de natiestaat.
Jineolojî als de wetenschap van vrouwen
Het meesterbrein Abdullah Öcalan beschrijft Jineolojî als de “wetenschap van de vrouw”. Volgens zijn analyse was “de vrouw de eerste kolonie” – en alle andere vormen van overheersing reproduceren deze oorsprong. In zijn werk “Bevrijding van het leven: de revolutie van de vrouw” schrijft hij: “Bevrijding van het leven is niet mogelijk zonder een radicale feministische revolutie die de manier waarop mannen denken en leven verandert. Als we geen vrede kunnen creëren tussen man en leven, tussen leven en vrouw, blijft geluk slechts een lege wens.”
De leidende rol van vrouwen in de revolutie
Van gewapende strijd tot politiek en ideologisch leiderschap: vrouwen maakten niet alleen deel uit van de revolutie, ze waren er de pioniers van. Ze leidden de opbouw van een democratische en participatieve samenleving in Rojava – strijdend in de frontlinie en politiek beschermend voor het project: een gedecentraliseerd, rechtvaardig en grensoverschrijdend model.
Deze verandering was geen toeval, maar het resultaat van een collectief bewustzijn gebaseerd op de filosofie van Abdullah Öcalan.
Volksparticipatie is ondenkbaar zonder de vrijheid van vrouwen. Daarom zijn organisaties zoals “Kongra Star” – opgericht in Rojava in 2005 als koepelorganisatie voor vrouwen -, vrouwenraden en gemengde rechtbanken niet alleen administratieve structuren, maar fundamentele pijlers.
Een nieuw machtsmodel: geen overheersing, maar participatie
De aanwezigheid van vrouwen in Rojava is geen symbolische concessie, maar een uitdrukking van een fundamentele herdefiniëring van de revolutie. Een vrijheidsbeweging die begint met alledaagse beslissingen en de macht herverdeelt van de straat naar het institutionele niveau (50% vertegenwoordiging).
Dit besef – dat “vrijheid onvolledig is zonder de vrijheid van vrouwen” – vormt de kern van het denken van Abdullah Öcalan. Alle vormen van macht zijn begonnen met de onderdrukking van vrouwen – en de revolutie begint met het doorbreken van deze keten.
Een georganiseerde samenleving tegen de autoritaire staat
De Rojava-revolutie was niet alleen gericht tegen het Assad-regime, maar was ook een project om vanaf het begin een alternatief samenlevingsmodel op te bouwen – voorbij staat en heerschappij.
Terwijl de oppositie wachtte op de val van het regime, begon Rojava haar zelfbestuur te organiseren via raden, gemeenten en sociale participatie.
Volgens Öcalan is de staat geen neutraal instrument, maar een controlemiddel dat fundamenteel overwonnen moet worden. Macht bestaat niet alleen in de staat, maar is ook ongelijk verdeeld in de samenleving zelf. Daarom is er verandering nodig – niet alleen aan de top, maar in de structuur zelf.
Democratisch confederalisme als alternatief
Het model in Rojava is niet gebaseerd op een “post-staat”, maar op een “post-macht” benadering. Politiek betekent hier geen verkiezingen of bureaucratie, maar sociale actie – zelforganisatie via raden, gemeenten en instellingen. Dit model is realistisch: gedecentraliseerd, niet-hiërarchisch, participatief – met vrouwen in het middelpunt. Abdullah Öcalan beschrijft democratisch confederalisme als “de ethische, politieke en administratieve uitdrukking van de samenleving”. Het is niet alleen een bestuurssysteem, maar een manier van leven gebaseerd op ethische principes, collectieve participatie en zelfbestuur.
Niet “na Assad”, maar “na de macht”
Rojava streeft niet naar machtsdeling “volgens Assad”, maar bewandelt een pad voorbij de macht zelf. Een model dat geen president nodig heeft – maar een gemeenschap die zichzelf collectief leidt. Terwijl anderen vechten om de troon in Damascus, bewandelt Rojava een ander pad: het opbouwen van een vrije samenleving, niet gedefinieerd door een hoofdstad maar door collectieve participatie. Het doel is geen tijdelijke oplossing, maar een revolutie op lange termijn die begint met de centrale vraag: Hoe kunnen we een leven creëren dat geen president nodig heeft?
Ethisch engagement en constante vernieuwing
Wat Rojava kenmerkt is haar vitaliteit en aanpassingsvermogen – ze blijft zich ontwikkelen in overeenstemming met de behoeften van de samenleving. Tegelijkertijd behoudt het zijn ethische kern: het opbouwen van een participatieve samenleving die vrijheid, culturele diversiteit en gelijkheid respecteert.
Maar de vraag blijft: Kunnen we deze ethische toewijding behouden te midden van de spanningen van oorlog, politiek, economie en cultuur? Hoe voorkomen we dat het project afglijdt naar staatsvormen of symbolische machtsposities?
Rojava geeft geen definitieve antwoorden, maar vertrouwt op interne dialoog, zelfkritiek en constante vernieuwing. Deze ethische kern beschermt de ervaring tegen verval – en geeft haar de kracht om verder te gaan zonder haar ziel te verliezen.
Rojava als levend laboratorium
Rojava is geen utopie of een gesloten model – het is een levend laboratorium voor de creatie van een ethisch gebaseerde samenleving door echte mensen met woede en hoop.
Het is een cultureel en ethisch project dat de relatie tussen macht en samenleving, tussen het individu en het collectief heroverweegt. Echte verandering begint in de ethische basis – en mag daar niet worden gecompromitteerd.
De Rojava-ervaring is niet alleen belangrijk voor de Koerden, maar voor de hele mensheid. Het toont aan: Sociale alternatieven zijn geen fantasie – ze kunnen echt worden.
Abdullah Öcalan benadrukt: “De toekomst van de mensheid ligt niet in de handen van staten, maar in de handen van vrije samenlevingen die zichzelf georganiseerd hebben en gebaseerd zijn op collectieve participatie.”
De Rojava Revolutie is een uitdrukking van deze toekomst – het laat zien hoe een samenleving zich kan bevrijden uit de greep van de staat, het kapitalisme en het patriarchaat en kan leven op basis van vrijheid, gelijkheid en rechtvaardigheid.
Auteur: Newroz Ristem
Newroz ristem is een activist uit Rojava
Foto: Volksparlement van Rojava