- Noord-Koerdistan
De mensenrechtenorganisatie IHD heeft onlangs een rapport gepubliceerd over zieke gevangenen in Turkije, met schokkende cijfers: Er zijn ten minste 1.412 zieke gevangenen in de gevangenissen van het land, waarvan er 335 in een ernstige toestand verkeren. Tijdens een persconferentie in de IHD-vestiging in Amed (tr. Diyarbakır) werden naast de beoordeling van de situatie ook specifieke eisen aan de regering gesteld.
Weigering van gegevens door het Ministerie van Justitie
De medevoorzitter van de IHD, Hüseyin Küçükbalaban, maakte in zijn inleiding duidelijk dat het Ministerie van Justitie systematisch blijft weigeren om actuele gezondheidsgegevens vrij te geven. De gepresenteerde cijfers waren daarom gebaseerd op eigen onderzoek, bezoeken, gesprekken met advocaten, correspondentie en directe meldingen van familieleden – en besloegen slechts het “topje van de ijsberg”. “Gevangenissen zijn plaatsen waar mensenrechtenschendingen het ernstigst zijn,” zei Küçükbalaban.
Oproep in de geest van Abdullah Öcalan’s vredesinitiatief
Küçükbalaban vestigde in het bijzonder de aandacht op de “Oproep tot vrede en een democratische samenleving” van Abdullah Öcalan op 27 februari. Ondanks de hooggespannen verwachtingen had de Turkse staat nog geen duidelijke routekaart voor vredesstappen gepresenteerd. Hij riep op tot concrete maatregelen – met name de vrijlating van zieke gevangenen als teken van vertrouwen in de samenleving. Een wettelijke regeling voor het zogenaamde “recht op hoop” voor levenslange gevangenen en een herwaardering van mensenrechtenschendingen in het verleden, zoals de gedwongen uitzetting van talloze Koerdische dorpen en de verdwijning van duizenden mensen in de jaren negentig, zijn ook noodzakelijk om een echt vredesproces op gang te brengen.
De dramatische cijfers in een oogopslag
Volgens het huidige rapport, dat gebaseerd is op uitgebreide enquêtes van de organisatie zelf, komt het volgende beeld naar voren:
Totaal aantal zieke gevangenen: minstens 1.412
Waarvan ernstig ziek: 335
Vrouwen: 161, mannen: 1.251
Niet in staat om zonder hulp van buitenaf te leven: 230 gedetineerden
Permanent hulpbehoevend: 105 gedetineerden
Permanent medisch toezicht nodig: 188 gedetineerden
Niet voldoende gediagnosticeerd door officiële artsen: 517 gevallen waarvan de ernst niet precies kon worden vastgesteld.
Daarnaast lijden tientallen gevangenen aan ernstige ziekten zoals kanker, hartaandoeningen, Wernicke-Korsakoff syndroom, diabetes, tuberculose, psychische aandoeningen en chronische obstructieve longziekte (COPD).
Mensonterende omstandigheden in de gevangenis verergeren ziekten
De IHD maakt melding van ernstige misstanden:
Zieke gevangenen worden vervoerd in onmenselijke omstandigheden, in kleine voertuigen die noch gekoeld worden in de zomer, noch verwarmd in de winter.
Verplichte boeien tijdens medische bezoeken en het negeren van het medisch beroepsgeheim door de aanwezigheid van bewakers in de behandelkamers zijn onderdeel van het dagelijks leven.
▪ Veel gevangenen weigeren volledig om naar een dokter te gaan vanwege vernederende controles zoals het fouilleren van de mond en andere maatregelen door de Turkse gendarmerie.
Chronische vertragingen bij overplaatsing naar gespecialiseerde klinieken verslechteren de gezondheidstoestand aanzienlijk.
Vooral in streng beveiligde gevangenissen worden ernstig zieken en gehandicapten in eenzame opsluiting gehouden, wat het isolement en de gezondheidsrisico’s enorm verergert.
Veel gevangenen hebben zelfs geen toegang tot schoon drinkwater, voldoende en gezond voedsel en hygiënische detentieomstandigheden.
Eisen van de IHD aan de staat en de rechterlijke macht
In haar rapport vraagt de IHD dringend om
Onmiddellijke medische behandeling of opschorting van gevangenisstraffen voor terminaal zieken.
Erkenning van ziekenhuisrapporten als basis voor voorwaardelijke vrijlating, niet alleen deskundigenrapporten van het controversiële Instituut voor Forensische Geneeskunde (ATK).
Afschaffing van de praktijk van “chain restraints” (handboeien tijdens de behandeling) en respect voor de menselijke waardigheid tijdens medische ingrepen.
Dringende wetswijzigingen om een echt “recht op hoop” in te voeren, ook voor levenslange gevangenen.
Poliklinisch vervoer in geschikte voertuigen voor zieke mensen – vooral die met een ernstige ziekte.
De IHD benadrukt dat mensenrechten universeel en niet-onderhandelbaar zijn. De omstandigheden van detentie moeten worden aangepast aan internationale normen, in het bijzonder de minimumprincipes van de Verenigde Naties (VN) voor de behandeling van gevangenen, de zogenaamde Nelson Mandela Rules. De IHD verwijst ook naar uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (bijv. Ebedin Abi/Turkije), dat herhaaldelijk ernstige schendingen van het mensenrecht op gezondheid en waardigheid heeft vastgesteld.
Een open wond in het rechtssysteem
Het rapport brengt de humanitaire crisis in Turkse gevangenissen opnieuw onder de aandacht. De IHD sluit het rapport af met een dringende oproep: “Een echt democratisch nieuw begin in Turkije is onmogelijk zonder onmiddellijke humanitaire stappen, vooral met betrekking tot de zieke gevangenen. Elk uitstel kost mensenlevens.”