- Turkije
In Turkije zijn tot eind 2024 in totaal 1.264.506 websites en domeinnamen geblokkeerd. Dat blijkt uit het huidige jaarverslag “Gecensureerd internet” (Engelli Web) van de Vereniging voor Vrijheid van Meningsuiting (IFÖD) – een in Istanbul gevestigde organisatie die zich inzet voor vrijheid van informatie.
Ondanks een baanbrekend arrest van het Turkse Constitutionele Hof over de beperking van onlinecensuur is het blokkeren van websites en online-inhoud sterk toegenomen, aldus het rapport.
Systematische censuur als permanente toestand
“Uit de gegevens van 2024 blijkt dat censuur niet langer alleen door politieke besluitvormers wordt toegepast, maar in toenemende mate ook door overheidsinstanties en gerechtelijke instanties in het kader van dagelijkse procedures”, aldus IFÖD in zijn analyse. De digitale ruimte in Turkije bevindt zich volgens het rapport niet langer in een “uitzonderingstoestand”, maar is onderworpen aan een structureel verankerd censuurregime.
De ontwikkeling van de blokkades in de afgelopen jaren wordt in het rapport als volgt gedocumenteerd:
▪ 2018: 347.445 domeinen
▪ 2019: 408.494
▪ 2020: 467.011
▪ 2021: 574.798
▪ 2022: 712.558
▪ 2023: 953.415
▪ 2024: 311.091
Volgens het IFÖD werden deze blokkades in totaal opgelegd door 852 verschillende instellingen en rechtsgebieden, op basis van 1.078.348 individuele beslissingen.
Ook sociale media en persportalen getroffen
Naast domeinblokkades werd tot eind 2024 ook tal van inhoud op sociale media geblokkeerd. Volgens het rapport gaat het om:
▪ 270.000 URL-adressen,
▪ 17.000 Twitter-/X-accounts,
▪ 75.000 tweets of X-berichten,
▪ 25.500 YouTube-video’s,
▪ 16.700 Facebook-berichten
▪ en 16.000 Instagram-berichten.
Volgens IFÖD zijn vooral onafhankelijke en regeringskritische media zwaar getroffen, met name uit de vrije Koerdische en linkse pers. Zo zijn talrijke domeinen en accounts van de persbureaus Mezopotamya, Jin News en ETHA en de krant Yeni Yaşam geblokkeerd of verwijderd, waaronder ook X-, YouTube- en Instagram-accounts.
Principiële uitspraak zonder praktische gevolgen
Al in 2021 had het Turkse Constitutionele Hof in een principiële uitspraak bepaald dat algemene en ongecontroleerde internetblokkades een schending vormen van het recht op vrijheid van meningsuiting en informatie. Toch zijn er volgens IFÖD sindsdien nog steeds tienduizenden pagina’s geblokkeerd – vaak zonder gedetailleerde motivering of effectieve rechtsbescherming.
De organisatie bekritiseert ook het gebrek aan toegang tot transparante informatie over de redenen voor de blokkades en het groeiende aantal niet-openbare beslissingen van individuele rechters.