Na 43 maanden zonder nieuws van Abdullah Öcalan, ontmoette de Koerdische leider zijn neef Ömer Öcalan op 23 oktober 2024. Tijdens de ontmoeting verklaarde hij: “Het isolement duurt voort. Als de omstandigheden goed zijn, heb ik de theoretische en praktische kracht om dit proces van een grond van conflict en geweld naar een wettelijke en politieke grond te brengen.”
De boodschap van Abdullah Öcalan bracht de kwestie van rechtsgronden opnieuw op de agenda. In een gesprek met ANF Nieuwsagentschap verklaarde advocaat Ercan Kanar dat over isolatie en het ‘Recht op Hoop’ niet onderhandeld mag worden, dat isolatie al in strijd is met de Mandela Regels als een vorm van marteling, terwijl het Recht op Hoop nu erkend wordt als een van de meest fundamentele mensenrechten.
Kanar merkte op dat het recht op hoop op vrijheid tot vandaag niet veel publiekelijk is besproken en wees erop dat het recht op hoop op vrijheid, zowel in termen van isolatie als het recht op leven, al 75 jaar wordt erkend als een fundamenteel mensenrecht.
Kanar legde uit dat het Recht op Hoop, in technische termen vanuit het oogpunt van strafrecht, het recht op voorwaardelijke invrijheidstelling is: “Dit betekent dat het recht op leven van ieder mens belangrijk is en dat ongeacht welke straf de persoon heeft gekregen of wat zijn overtreding is, hij het recht moet hebben om ooit zijn vrijheid terug te krijgen. Met andere woorden, wanneer de omstandigheden geschikt zijn, zelfs in het geval dat iemand de zwaarste straf heeft gekregen, moet die straf worden herzien en moet die persoon worden vrijgelaten wanneer dat nodig is.”
‘Het recht op hoop is nauw verbonden met de menselijke waardigheid en waarde’
Kanar verklaarde dat het Recht op Hoop op de agenda is gezet door zowel het Duitse Constitutionele Hof als het Italiaanse Constitutionele Hof, evenals in verschillende uitspraken van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM).De advocaat wees erop dat dit recht nauw verbonden is met de menselijke waardigheid en waarde en populair gemaakt en gelegaliseerd moet worden.Kanar zei dat het Recht op Hoop in veel landen wordt toegepast: “In landen als Noorwegen, Spanje, Portugal, Servië, Bosnië en Herzegovina is zelfs levenslange gevangenisstraf al jaren geleden afgeschaft, laat staan levenslange gevangenisstraf met verzwarende omstandigheden.
Portugal schafte de levenslange gevangenisstraf af in de 18e eeuw. Op dit moment is er geen enkel ander land in Europa, behalve Turkije, dat levenslange gevangenisstraf met verzwarende omstandigheden oplegt en de relevante wetgeving heeft. Maar er zijn Europese landen die een normale levenslange gevangenisstraf toepassen. Er is echter geen normale levenslange gevangenisstraf in de Europese landen die ik heb genoemd.”
‘De zware isolatie die Öcalan is opgelegd, is in strijd met de Mandela-regels van de VN’
Kanar merkte op dat de MHP (Nationalistische Beweging Partij) leider Devlet Bahçeli het isolement in İmralı erkende en president Recep Tayyip Erdoğan steunde zijn opmerkingen. “De regering, die nog maar twee weken geleden beweerde dat er geen sprake was van een dergelijk isolement in antwoord op de vragen van de Parlementaire Commissie van de Raad van Europa, heeft zichzelf dus weerlegd. Bahçeli’s zei: “Laat Öcalan komen spreken op de DEM fractievergadering in de Turkse Grote Nationale Vergadering en roepen dat het terrorisme volledig voorbij is en de organisatie is ontbonden. Hij riep op om juridische afspraken te maken over het gebruik van het Recht op Hoop en de weg om daarvan te profiteren wagenwijd open te zetten. De isolatie zou moeten worden opgeheven en voorwaardelijke invrijheidstelling zou sowieso in de wet moeten worden opgenomen, zonder dat zo’n voorwaarde wordt gesteld. De strenge isolatievoorwaarden die Öcalan zijn opgelegd, zijn al in strijd met de Mandela-regels. De minimumnormen voor gevangenen van de Verenigde Naties (VN) werden in 2015 herzien en omgedoopt tot de Mandela-regels. Ze werden vernoemd naar Mandela omdat hij zo hard vocht tegen isolatie in de gevangenis en volgens deze regels mag langdurige eenzame opsluiting en isolatie nooit worden toegepast. Bovendien moet de persoon in kwestie in een gevangenis dicht bij het huis van zijn familie worden opgesloten. Hij moet ook alle juridische publicaties kunnen lezen. Bezoek van familie en advocaten mag niet worden verhinderd, zelfs niet als de zwaarste disciplinaire straf wordt opgelegd.”
Comité van Ministers heeft Turkije opnieuw gewaarschuwd voor het recht op hoop’
Kanar verwees naar de benadering van het Comité van Ministers van de Raad van Europa en het EHRM over langdurige gevangenisstraffen: “Volgens het Comité van Ministers moeten straffen elke 8 tot 14 jaar worden herzien en volgens het EHRM elke 25 jaar. Het EHRM heeft al in veel uitspraken verklaard dat levenslange gevangenisstraf marteling, onmenselijke behandeling en een schending van artikel 3 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens is. Tijdens de meest recente bijeenkomst in september waarschuwde het Comité van Ministers Turkije opnieuw voor het recht op hoop en vertelde het secretariaat om een tussentijdse resolutie op te stellen als het land niet binnen het komende jaar stappen onderneemt in deze kwestie.”
‘Het ontbreken van het Recht op Hoop is marteling volgens het EHRM’
Kanar wees erop dat er verschillende uitspraken van het EHRM zijn over het recht op hoop, niet alleen in het geval van Abdullah Öcalan, en noemde deze uitspraken met betrekking tot Turkije en andere landen als volgt: “Kurt tegen Turkije, Çiçek tegen Turkije, Taş tegen Turkije, Akdeniz tegen Turkije, Tanış en anderen tegen Turkije.In andere landen is er het arrest Winter tegen het Verenigd Koninkrijk, het arrest Kafkaris tegen Cyprus, het arrest Harkins en Edwards tegen het Verenigd Koninkrijk.”Kanar zei dat het EHRM met deze uitspraken het ontbreken van het recht op voorwaardelijke invrijheidstelling, het zogenaamde Right to Hope, als foltering erkende en beschouwde als een schending van het verbod op foltering en mishandeling.Hij benadrukte dat Turkije zo snel mogelijk een wettelijke regeling moet treffen voor het Recht op Hoop.
‘Levenslange gevangenisstraf moet uit de wetgeving’
Kanar benadrukte dat voor deze regeling eerst de straf van verzwaarde levenslange gevangenisstraf moet worden afgeschaft. Hij merkte op dat deze straf op de agenda kwam met de afschaffing van de doodstraf nadat Abdullah Öcalan naar Turkije was gebracht. Hij verklaarde dat de uitvoering van de verzwaarde gevangenisstraf normaal gesproken 30 jaar was, maar nadat Abdullah Öcalan was binnengebracht, werd de regeling van gevangenisstraf tot de dood gemaakt.
“Op dit moment is het niet alleen Öcalan die zich in deze situatie bevindt. Ten minste 10 mensen zijn momenteel veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. Als ze om politieke redenen tot een verzwaarde levenslange gevangenisstraf zijn veroordeeld, worden ze veroordeeld tot een zware gevangenisstraf tot de dood erop volgt. Dit is al in strijd met het doel van de wet op de uitvoering van vonnissen, omdat deze wet theoretisch gericht is op verbetering, re-integratie en rehabilitatie. Wanneer er echter sprake is van een levenslange gevangenisstraf, dat wil zeggen wanneer er geen hoop is op vrijlating, is er geen sprake van verbetering en rehabilitatie. Integendeel, dan wordt executie een tweede straf. In dit opzicht moet levenslange gevangenisstraf uit de wetgeving worden geschrapt. Bovendien ben ik er als jurist voorstander van om niet alleen de verzwaarde levenslange gevangenisstraf af te schaffen, maar ook de normale levenslange gevangenisstraf. Met andere woorden, er zou geen levenslange gevangenisstraf mogen bestaan. Net als in Noorwegen, Portugal, Spanje, Servië en Bosnië en Herzegovina zou er nooit levenslange gevangenisstraf in het strafrecht mogen staan. Daarom moeten er concrete stappen worden ondernomen, niet in woorden, en moet de bepaling van verzwaarde levenslange gevangenisstraf in het Turkse Wetboek van Strafrecht (TCK) en de Anti-Terrorisme Wet (TMK) volledig worden afgeschaft.”
Öcalans isolatieproces is vergelijkbaar met dat van Nelson Mandela’.
Kanar gaf aan dat een voorbeeld hiervan werd ervaren in Zuid-Afrika en zei dat het isolatieproces van Abdullah Öcalan vergelijkbaar was met dat van Nelson Mandela: “De toenmalige dictator in Zuid-Afrika wilde Mandela ontmoeten toen hij onder zeer strenge isolatieomstandigheden werd gehouden. Nelson Mandela weigerde eerst. Maar uiteindelijk ontmoetten ze elkaar door het aandringen van vele kringen. Toen werd Nelson Mandela’s isolement opgeheven. Er werd een huis voor hem gebouwd in de buurt van de gevangenis. Hij verbleef in dat huis. Zijn familie, journalisten en verschillende delegaties mochten hem ontmoeten. Ik bedoel, dit proces lijkt een beetje op dat proces. Ook daar bracht de dictator de opheffing van het isolement ter sprake. In dat opzicht denk ik dat Bahçeli’s belofte niet in strijd is met de aard van het werk. Vrede wordt hoe dan ook gesloten tussen strijdende krachten. Als er nu een stap wordt gezet in deze situatie, moet er een wettelijke regeling worden getroffen en moet Öcalan, net als Mandela, eerst uit het isolement worden gehaald en moet er een geschikte verblijfplaats voor hem worden geregeld en daarna moet hij worden vrijgelaten.”
Bron: ANF