- Zuid-Koerdistan
In een nieuw controversieel proces heeft een rechtbank in de Koerdische regio van Irak (KRI) de gevangen journalist Sherwan Sherwani veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf. In het proces, dat werd bekritiseerd als een politieke enscenering, werd Sherwani donderdag door een strafrechtbank in Hewlêr (Erbil) schuldig bevonden aan valsheid in geschrifte. De rechtbank zei dat de regeringscriticus zich schuldig had gemaakt aan “ernstige vervalsing van documenten en handtekeningen”. Sherwani’s verdediging verwierp de beschuldigingen en sprak van “politieke vervolging”. De advocaten van de journalist zien de actie van de rechterlijke macht in KRI als een nieuwe poging om Sherwani het zwijgen op te leggen en zijn van plan om in beroep te gaan. Het vonnis is nog niet definitief.
De reden voor de aanklacht tegen Sherwani was een aanvraag voor de voorwaardelijke vrijlating van verschillende “Behdînan gevangenen*” uit strafrechtelijke hechtenis, die werd ingetrokken bij het Hof van Beroep in de KRI. Sherwani had het document ook ondertekend namens zijn collega Guhdar Zebari, die op dat moment in eenzame opsluiting zat en het zelf niet kon ondertekenen. “Tijdens de laatste hoorzitting bevestigde Zebari herhaaldelijk dat hij Sherwani expliciet de bevoegdheid had gegeven om namens hem te tekenen. De andere gevangenen in de groep getuigden hier ook van. De rechter negeerde dit en legde Sherwani toch een straf op”, zei advocaat Ramazan Tartisi.
Sherwan Sherwani, zijn collega’s Guhdar Zebari en Ayaz Karam, en de activisten Shivan Saeed Omar en Hariwan Issa werden in februari 2021 elk veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf voor het “ondermijnen van de nationale veiligheid”. Alle vijf zaten al vijf maanden in voorarrest in verband met de protesten tegen de regering in Zuid-Koerdistan. Het proces tegen hen leidde tot scherpe internationale kritiek, omdat zowel de hele procedure als de vonnissen politiek gemotiveerd leken. Premier Masrour Barzani (PDK) had de activisten en journalisten uit de regio Behdînan slechts enkele dagen voor het vonnis in het openbaar beschreven als “agenten” en beschuldigd van spionage.
Begin 2022 werden de gevangenisstraffen van de vijf “Behdînan gevangenen” vervolgens met bijna tweederde verminderd bij decreet van de Zuid-Koerdische president Nêçîrvan Barzanî (KDP). Ayaz Karam, Shivan Saeed Omar en Hariwan Issa zijn sindsdien vrijgelaten en ook Sherwan Sherwani zou op 9 september worden vrijgelaten. Met de nieuwe straf zal hij waarschijnlijk meer jaren achter de tralies doorbrengen. Het Committee to Protect Journalists (CPJ) sprak zijn afschuw uit na de uitspraak van de rechtbank. “De autoriteiten in Iraaks Koerdistan moeten alle aanklachten tegen journalist Sherwan Sherwani intrekken en hem onmiddellijk vrijlaten”, eiste Sherif Mansour, CPJ’s programmacoördinator voor het Midden-Oosten en Noord-Afrika, vrijdag in Washington. Met de recente beslissing om de detentie van de journalist met vier jaar te verlengen, hebben de autoriteiten van de KRI “laten zien dat ze vastbesloten zijn om de wereld te laten zien hoe wreed ze kunnen optreden tegen mediawerkers”.
Het vredesinitiatief Community Peacemaker Teams (voorheen “Christian Peacemaker Teams”, afgekort CPT) bekritiseerde ook het vonnis tegen Sherwani. De organisatie was “zeer bezorgd” over de politieke inmenging in de rechterlijke macht, aldus de organisatie in een verklaring: “Dit systeem, dat de schijn moet wekken van een eerlijke en onpartijdige rechterlijke macht, houdt zich routinematig bezig met politiek gemotiveerde bestraffing van journalisten en activisten die door de KRI worden vervolgd. We roepen alle regeringsinstanties op om zich niet langer te bemoeien met het rechtssysteem en hun claim van persvrijheid en vrijheid van meningsuiting in de regio waar te maken.”
Focus op corruptie
Sherwan Sherwani is een Koerdische journalist uit de regio Behdînan en verdediger van de mensenrechten. Tot zijn arrestatie werkte hij als hoofdredacteur van het tijdschrift Ashur en was hij actief lid van de mensenrechtenorganisatie “17 Shubat”. Zijn journalistieke werk gaat over mensenrechtenkwesties in de Koerdische regio van Irak, met speciale aandacht voor de corruptie in de regionale regering en de rechten van gevangenen in detentiecentra van de “Asayîş” – de binnenlandse inlichtingendienst van de KRI. In vrijheid nam Sherwani regelmatig deel aan vreedzame demonstraties om sociale en politieke rechten in de regio te bevorderen.
*De ‘Behdinan-gevangenen’ zijn activisten die werden beschuldigd van deelname aan de opstand tegen de Turkse bezetter in 2020 in Şîladizê in het zuiden van Koerdistan. De opstand volgde op de dood van vier burgers bij Turkse luchtaanvallen. Als reactie hierop bestormden een aantal mensen de Turkse militaire basis Sire in de nabijgelegen gemeente Şîladizê en staken voertuigen, munitiedepots en bewapening, waaronder Duits militair materieel, in brand. De soldaten van de basis, die aanvankelijk vluchtten, schoten vervolgens in de menigte. Een vader en een 13-jarige demonstrant werden gedood en zes andere mensen raakten gewond, sommigen ernstig, door de beschietingen. De vele gearresteerden werden zwaar gemarteld door de KDP-troepen, geïsoleerd en gedwongen, in sommige gevallen met massaal geweld, om “bekentenissen” te ondertekenen.