- Frankrijk
De historische oproep voor ‘Vrede en een Democratische Samenleving’ van Abdullah Öcalan, aangekondigd door de Imrali-delegatie op 27 februari, blijft reacties oproepen, niet alleen in Turkije en Koerdistan, maar ook op internationaal niveau.
Wat is de betekenis achter de historische oproep van de heer Öcalan? Wat waren de omstandigheden die leidden tot het ontstaan van de Koerdische Arbeiderspartij (PKK), en waarom ondergaat de PKK nu een transformatie? Welke houding neemt Öcalan aan nu een nieuwe wereldorde vorm krijgt? Betekent deze oproep dat hij zijn paradigma verlaat of is het een voortzetting ervan? Welke verantwoordelijkheden draagt de Turkse staat om dit proces te doen slagen?
ANF Nieuwsagentschap besprak al deze vragen met Nils Andersson, een van de meest vooraanstaande denkers in Frankrijk, een theoreticus, redacteur en schrijver die Öcalan al vele jaren op de voet volgt.
Hier is het eerste deel van het interview.
Als onderdeel van de lopende discussies over de democratische oplossing van het Koerdische vraagstuk in Turkije, gaf de Koerdische Volksleider Abdullah Öcalan op 27 februari een historische verklaring uit met de titel “Vrede en een democratische samenleving”. In deze verklaring riep hij de PKK op om verandering en transformatie te steunen. Hoe interpreteer je de oproep van Öcalan? Onder welke historische omstandigheden is de PKK ontstaan en waarom wordt er vandaag een transformatie voorgesteld?
Wat mij het meest opvalt in de verklaring van Öcalan is hoe diep deze oproep verweven is in een historische context.
Ze is nauw verbonden met zowel de lange geschiedenis van de regio als die van het Koerdische volk.Bovendien sluit ze aan bij de thema’s waarnaar vaak verwezen wordt in de geschriften van Öcalan.We kunnen niet voorbijgaan aan het historische traject van Mesopotamië, de uitbreiding van de Russische invloed, of hoe de beschavingen van deze regio later de Grieks-Romeinse beschaving vorm gaven. Deze elementen blijven verankerd in Öcalans ideologische fundamenten en politieke houding. Ter herinnering, Öcalans gedachten zijn geworteld in de verschillende historische fasen van zowel de 20e als de 21e eeuw.
De PKK, opgericht door Öcalan, ontstond in 1978 tijdens wat bekend stond als de ‘stormzone’, een tijdperk van dekolonisatie. Op dat moment werd de PKK logischerwijs geïntegreerd in het bredere landschap van gewapende strijd gevoerd door volkeren die bevrijding zochten van koloniale overheersing of onderdrukkende regimes. Met andere woorden, de opkomst van de PKK was volledig synchroon met de historische stroom van die periode.
In de jaren die volgden zag dit turbulente tijdperk echter de onderdrukking van veel bevrijdingsbewegingen door de toenemende internationale druk en de verslechtering van deze strijd door neokoloniale corruptie in veel landen. Daarnaast brachten de jaren ’90 de ineenstorting en ontbinding van de Sovjet-Unie met zich mee. In zijn verklaring verwijst Öcalan specifiek naar het verval van het socialisme in de jaren 90 als een belangrijke ontwikkeling. Dit creëerde een nieuwe realiteit: de PKK bestaat niet langer in de ‘stormzone’ waarin ze oorspronkelijk was opgericht. In plaats daarvan heeft de PKK nu te maken met een wereld die veel minder bevorderlijk is voor haar strijd en die haar voor heel andere uitdagingen stelt.
Öcalan schrijft geschiedenis
Dit verklaart ook op een logische manier de roep om een staakt-het-vuren, zoals in 2013, en de zoektocht naar nieuwe wegen voor de volkeren binnen Turkije. Naar mijn mening, of het nu tijdens de oprichting van de PKK was, het streven naar een resolutie in 2013, of vandaag, Öcalan is nooit louter onderworpen geweest aan de geschiedenis; hij heeft haar eerder actief vormgegeven. Hij schrijft en smeedt de geschiedenis van het Koerdische volk. Wat we vandaag meemaken is precies dat.
Wat zullen de gevolgen zijn van Öcalans beslissing? Hier rijzen veel vragen, gezien de extreme instabiliteit en volatiliteit van het huidige mondiale en internationale landschap. Er is de kwestie van de Turkse staat, de problemen die Erdoğan heeft gecreëerd en de voortdurende ontwikkelingen en onzekerheden in de regio, met name in Syrië.
Het hele Midden-Oosten blijft in een staat van diepe instabiliteit na de imperialistische oorlogen in Irak en Libië. Op dit moment moeten we ons cruciale vragen stellen: hoe kan democratie vooruitgang boeken in zo’n omgeving? Kunnen de volkeren van de regio, die in de loop van de geschiedenis naast elkaar hebben bestaan en met elkaar hebben samengewerkt, nu een gedeelde democratische toekomst opbouwen? Ook Öcalan zoekt antwoorden op deze vragen en probeert de basis te leggen voor een nieuwe weg voorwaarts.
Denkt u dat de historische oproep van Öcalan een voortzetting is van de ideeën die hij tot nu toe heeft verdedigd?
Ja. Deze oproep is volledig in lijn met het ideologische standpunt van Öcalan. Natuurlijk evolueert zijn ideologische standpunt binnen het historische denkproces en past het zich aan veranderende omstandigheden en zich ontvouwende gebeurtenissen aan. Zoals ik al eerder zei, dragen de ‘stormzones’, het koloniale tijdperk, de transformatie van de wereld na de ineenstorting van de Sovjet-Unie en nu de seismische verschuivingen als gevolg van beslissingen van Trump en de Verenigde Staten allemaal bij aan de vorming van een compleet nieuwe wereld, niet alleen in het Midden-Oosten, maar wereldwijd.
Fundamenteel geloof ik dat de val van de Berlijnse Muur en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie een belangrijk keerpunt waren. Wat we vandaag meemaken is echter een nog grotere verschuiving. Voor het eerst in de moderne geschiedenis, in de afgelopen vijf eeuwen, heeft het Mondiale Zuiden, dat bestaat uit voorheen gekoloniseerde en onderdrukte volkeren, nu een gunstigere positie in het mondiale machtsevenwicht dan ooit tevoren. Naar mijn mening vertegenwoordigt dit een nog belangrijkere transformatie dan de ontbinding van de Sovjet-Unie en het verval van het communisme. Omdat het voor het eerst de opkomst betekent van een machtsdynamiek waarin het Westen niet langer de enige hegemoniale macht is.
Deze realiteit schept nieuwe omstandigheden voor alle naties en alle volkeren. En ik geloof dat Öcalan, binnen het kader van zijn ideologie en visie, actief bezig is met het analyseren van en het zoeken naar oplossingen voor de uitdagingen die deze zich ontwikkelende wereldorde met zich meebrengt.
U hebt het paradigma van Öcalan, met name zijn theorie van democratisch confederalisme, op de voet gevolgd en eraan gewerkt. Kunnen we, gezien zijn laatste oproep, zeggen dat Öcalan dit paradigma blijft verdedigen?
Ja. Democratie betekent immers de macht van het volk. Waar Öcalan en wij vandaag allemaal naar op zoek zijn, is democratie, een echt democratische samenleving. Er zijn vele vormen van democratie, maar ze zijn niet allemaal echt democratisch. Maar democratie betekent uiteindelijk dat het volk de macht krijgt. Naar mijn mening is dit precies wat er in Rojava gebeurt. Dezelfde benadering is ook van toepassing op het Koerdische volk in Turkije, en het is de kern van Öcalans visie. Bovenal wil hij de democratie voor het Koerdische volk in Turkije uitbreiden, net zoals die in Rojava is opgebouwd, en tegelijkertijd het samenleven met andere volkeren mogelijk maken. Want democratie gaat niet alleen over interne aangelegenheden, maar ook over relaties met anderen. Ik geloof dat Öcalan ernaar streeft om dit pad te bouwen, hoewel het ongetwijfeld een complex en lang proces zal zijn.
Zo interpreteer ik de oproep van Öcalan. We bevinden ons op een historisch moment waarop de stem van het volk opnieuw moet worden verheven. Of het nu de stem van Trump in de Verenigde Staten is of die van Erdoğan in Turkije, hoe luider en meedogenlozer de imperialistische stemmen worden, hoe sterker de stem van het volk, de democratie en de macht van het volk gehoord moeten worden.
Ik zie en begrijp Öcalans oproep binnen dit kader. Het is een even uitdagend pad als het sociale model dat hij voor Rojava voor ogen heeft. Menselijke relaties zijn van nature complex en vereisen voortdurend begrip. Net zoals revoluties gemaakt worden door mensen, worden tegenrevoluties ook gedreven door mensen. En ik geloof dat dit iets is dat diep verankerd zit in het denken van Öcalan, een concept dat hij weerspiegelt in zijn oproep en dat hij blijft ontwikkelen.
Wie is Nils Andersson?
Frédy-Nils Andersson, beter bekend als Nils Andersson, is een 91-jarige Zwitsers-Franse theoreticus, redacteur en schrijver van Zweedse afkomst. Hij wordt algemeen erkend om zijn antikoloniale houding en zijn pleidooien voor vrede. In 1966 werd hij Zwitserland uitgezet vanwege zijn publicaties waarin hij de onafhankelijkheidsstrijd van Algerije en de Vietnamese strijders steunde en vanwege zijn werk waarin hij de ideeën van Mao Zedong opnam. Na zijn verbanning vestigde Andersson zich in Frankrijk, waar hij zijn academische en politieke werk voortzette. Als auteur van talrijke boeken is hij een belangrijke intellectuele en politieke figuur gebleven, vooral vanwege zijn sterke antikoloniale standpunt en zijn niet aflatende steun voor bevrijdingsbewegingen wereldwijd. Nils Andersson heeft ook de ideeën van Abdullah Öcalan bestudeerd en er uitgebreid over geschreven. Hij heeft bijgedragen aan de Franse uitgave van Öcalans ‘Manifesto of Democratic Civilization’ en schreef het voorwoord voor de publicatie.