Mosul, een van de meest strategische steden in het Midden-Oosten met zijn ligging aan de Tigris rivier en met ondergrondse en bovengrondse schatten, was onder ISIS bezetting sinds 10 juni 2014, toen naar schatting 60 duizend Iraakse troepen zich `s nachts terugtrokken uit de stad en de stad overlieten aan een paar honderd ISIS leden. Als er verder gesproken zou zijn of de overdracht van de stad aan ISIS in lijn was met de afspraken en planningen van internationale en regionale staten, zou de stad niet in handen van ISIS zijn gekomen. Zij kwamen een stad binnen zonder enige vorm van weerstand ter plaatse. Later bleek dat ISIS steun heeft gekregen van de Baath-partij leden van de afgezette leider van Irak Saddam Hussein’s (net als zijn rechterhand, Izzat al-Duri) evenals enkele soennitische stammen in de stad en Mosul’s gouverneur Atheel al-Nujaifi en zijn stam.
Een ander agendapunt van discussie is het feit dat de Turkse staat het Consulaat niet heeft geëvacueerd uit Mosul toen ISIS de stad binnenkwam. Er waren vele vraagtekens toen premier Nechirvan Barzani, zei: “In de nacht, toen gevechten uitbarstten in Mosul, heb ik het aan Mr. Davutoğlu (toen minister van Turkije) een paar keer gezegd waarna hij ons vroeg om een oogje op het personeel te houden daar. Ik belde het Consulaat tweemaal en vroeg hen wat we voor hen kunnen doen. Ik bood hen evacuatie aan, maar ze zeiden dat alles prima ging en dat ze geen hulp nodig hadden.” Deze woorden waren een bewijs voor een toneelstuk dat Turkije heeft opgezet in Mosul.
Terwijl ISIS gestart was met de aanval op de stad op 15 september 2014 heeft Turkije medewerkers van het consulaat teruggeroepen uit Girê Spî (Tal Ebyad) in ruil voor ondersteuning van de aanvallen op Kobanê . Dit was de eerste keer dat er een poging werd gedaan om burgers levend uit de handen van ISIS te bevrijden. Terwijl de Turkse president Tayyip Erdogan zei: “Het redden van de medewerkers van het Consulaat was een succesvolle operatie”, en minister-president Ahmet Davutoğlu noemde het een “diplomatieke overwinning”, ISIS vond “dat dit een deal was met twee staten rond de de tafel. Het niet deelnemen aan de door de VS geleide coalitie is van Turkije positief te noemen “, wat dus pleit voor samenwerking achter de schermen.
Door het veroveren van Mosul, heeft ISIS niet alleen beslag gelegd op de oliebronnen en de oudste stad in het Midden-Oosten, maar ook was het nodig omdat het de meest strategische regio is om de grens van de Islamitische Staat te bereiken om toegang te krijgen tot projecten in het Midden-Oosten, evenals de grote aantallen wapens, tanks en gepantserde voertuigen en grote hoeveelheden munitie die de VS in de stad had achtergelaten na de interventie in 2003.
Nadat ISIS de stad Mosul veroverd had, besloten zij hun naam te wijzigen van Islamitische Staat van Irak en de Levant naar Islamitische Staat, en verklaarde Mosul tot hun kalifaat. De wapens die ISIS in beslag heeft kunnen nemen waren zeer handig voor de daaropvolgende invasies van Tal Afar, Shenmue, Makhmur, Raqqa en vele andere gebieden.
Na ongeveer 2,5 jaar van invasie, werd eindelijk de Mosul operatie op de agenda gezet en werd er besproken hoe het zou worden gestart en welke krachten zou toetreden tot de operatie.
Tijdens de lancering van de operatie om Mosul bevrijden, heeft de Turkse staat voorgesteld om zijn aandeel te nemen bij deelname aan de operatie. Terwijl Turkije zijn deelname bekend maakte riep de Iraakse premier Haider al-Abadi Turkije op om het kamp ze in Bashiq had neergezet te evacueren om te profiteren van de invasie van Mosul. Na de gesprekken tussen Erdogan en Abadi, de Verenigde Staten en het Pentagon werd er verklaard: “de Iraakse centrale regering zal beslissen over welke krachten zullen participeren in de operatie”, wat diende als een verklaring dat Turkije niet zal deelnemen aan de operatie. Erdogan en de regerende AKP-regering bleven aandringen tot deelname in een poging de publieke opinie te sussen “Wij zullen samen aan tafel zitten en samen aan de operatie deelnemen “.
De daaropvolgende voorbereidingen van de operaties werden het Iraakse leger, de Iraakse anti-terreur eenheden, de Iraakse politie, Sjiitische militie Hashim al-Shaath, Peshmerga strijders, sommige troepen onder Hashim al-Watani (aangesloten bij Atheel al-Nujaifi die Mosul overhandigd aan ISIS, getraind door Turkije in Bashiqa en veranderde haar naam in Nineve Guards bij de lancering van de operatie) en een aantal Soennitische stammen namen deel aan de operatie te Mosul. De VS LED anti-ISIS coalitie gaf luchtsteun bij de operatie waarbij ongeveer 600 Amerikaanse soldaten hun toetrede namen in het land.
30.000 Iraakse soldaten, de Sjiitische militie en Koerdische Peshmerga-strijders, 3000 van Nineveh Guards en 8000 mensen van Soennitische stammen namen deel aan de operatie te Mosul dat oktober 2016 ‘s nachts kenbaar werd gemaakt door Amerikaanse artillerie aanvallen op 1:40 op 17.
Iraakse premier Haider al-Abadi kondigde de lancering van de operatie aan, die werd gestart vanuit twee vestigingen, met de Iraakse strijdkrachten en Hashim al-Shama vanuit het zuidoosten en Peshmerga samen met Soennitische groepen vanuit het Noordwesten.
Peshmerga staakte de operatie nadat ze de gebieden in handen kregen die zij al voor de ISIS-aanval hadden. De uitvoering van de operatie voor Mosul stad, werd volledig beheerd door het Iraakse leger en de politie, gesteund door de internationale coalitie.
Aan de andere kant, Hashim al-Shama krachten, die werden tegengehouden voor deelname aan de operatie door de Turkse staat en de KDP sinds het prille begin, aangesloten bij de campagne aan de zuidoostelijke front. Op 26 november 2016 werd Hashem al-Shama juridische status toegekend door het Iraakse parlement waardoor ze konden deelnemen bij het Tal Afar operatie.
Mosul stad werd officieel bevrijd van ISIS op 29 juni 2017. De belangrijkste kwestie van nu af aan is de manier waarop de stad zal worden beheerd, omdat dit ook op het beheer van de Iraakse regio’s die een onduidelijke status hebben van invloed zal zijn, en perspectief kan vormen voor een oplossing voor de langdurende problemen van Shia-Soennitische en Koerdische segmenten.
Mocht het Mosul niet lukken om een permanente oplossing voor dit probleem te ontwikkelen, zullen verdere spanningen en conflicten onvermijdelijk zijn en zal Irak bloed blijven verliezen een nieuwe interne crisis.
