- Turkije
De Turkse parlementsvoorzitter Numan Kurtulmuş heeft zich uitgesproken over de lopende werkzaamheden van de “Commissie voor Nationale Solidariteit, Broederschap en Democratie” en daarbij ook vragen beantwoord over een mogelijke betrokkenheid van Abdullah Öcalan. Een dergelijk gesprek is tot nu toe geen onderwerp van de werkzaamheden van de commissie, zei Kurtulmuş tijdens een persconferentie in het parlement aan het begin van het derde wetgevingsjaar van de 28e zittingsperiode.
“Nog niet op de agenda”
Op de vraag of de commissie met Öcalan zou gaan praten, antwoordde Kurtulmuş: “Die vraag staat tot nu toe niet op de agenda. Mocht die vraag aan de orde komen, dan zal de commissie daarover beslissen. Beslissingen worden genomen met gekwalificeerde meerderheid. Ik neem persoonlijk geen individuele beslissingen.” Kurtulmuş benadrukte dat alle beslissingen die tot nu toe in het kader van de commissie zijn genomen, unaniem zijn genomen en op transparante wijze aan het publiek zijn meegedeeld.
“Gevoelig proces, maar we moeten vooruitgang boeken”
Met het oog op de algemene stand van zaken in het dialoogproces zei de voorzitter van het parlement: “We bevinden ons in een gevoelig, maar ook urgent proces. De geopolitieke situatie in de regio verandert snel. Dit toont aan dat Turkije deze weg van verzoening en sociale vrede snel moet afronden.” Men wil hiervoor zoveel mogelijk stemmen horen en een brede maatschappelijke consensus bereiken. Tegelijkertijd is het van cruciaal belang om het evenwicht te bewaren: “Enerzijds moet rekening worden gehouden met de rechten en de waardigheid van de Koerden, anderzijds ook met de gevoeligheden en de trots van de Turkse meerderheid van de bevolking.”
Verwijzing naar Imrali
Kurtulmuş verwees naar eerdere verklaringen van Abdullah Öcalan vanaf het gevangeniseiland Imrali, waarin werd opgeroepen tot vrede en ontwapening van de PKK. Symbolische stappen zoals de openbare wapenverbrandingsceremonie van de guerrilla afgelopen juli in Silêmanî in Zuid-Koerdistan moeten volgens de parlementsvoorzitter concreet en duurzaam worden voortgezet.
“Als de organisatie zich volledig ontwapent en – zoals in de verklaringen van toen aangekondigd – zichzelf ontbindt, ook buiten Turkije, dan kan het proces veel sneller vorderen”, aldus Kurtulmuş.
Op de vraag of het parlement de daadwerkelijke ontwapening zal controleren, antwoordde Kurtulmuş: “Dat is niet de taak van het parlement. We kunnen het proces begeleiden, maar niet controleren of een organisatie daadwerkelijk is ontbonden.”
Afsluitende fase met hoofd van de inlichtingendienst en ministers
Volgens Kurtulmuş zullen de laatste hoorzittingen van de commissie plaatsvinden in aanwezigheid van Ibrahim Kalın, hoofd van de geheime dienst, en verschillende ministers. “In deze laatste ronde zal het gaan om het horen van een beoordeling van de totale ontwikkeling vanuit hun perspectief.” Ook zouden stemmen uit het maatschappelijk middenveld – waaronder slachtoffers van het conflict of familieleden van burgerslachtoffers – kunnen worden betrokken. Het is van cruciaal belang dat het rapport van de commissie tijdig wordt afgerond en dat er wetgevende maatregelen worden genomen.
Geen wetgevende commissie, maar aanbevelingen
Kurtulmuş benadrukte dat de commissie geen wetgevende functie heeft: “Het is niet onze taak om concrete wetteksten op te stellen, maar om een kader voor te stellen: waar zijn juridische hervormingen nodig? Welke stappen zijn nodig?” Dit kader moet het parlement als leidraad dienen voor mogelijke wetgevende initiatieven. Als alle fracties het eens worden over een gemeenschappelijke koers, kan de uitvoering zeer snel plaatsvinden.
Grondwetshervorming blijft doel
Kurtulmuş sprak zich ook uit over de geplande grondwetshervorming. Het is noodzakelijk om niet alleen de grondwet te herzien, maar ook centrale wetten zoals de partijwet, het kiesrecht en het reglement van orde van het parlement. “Dit alles dient één doel: de democratische normen van Turkije verbeteren, de institutionele prestaties van de staat versterken en het vertrouwen tussen de staat en de samenleving versterken”, zei hij. De huidige grondwet is niet langer houdbaar. Het is tijd om een nieuwe tekst op te stellen met nieuwe taal en een nieuwe geest – over partijpolitieke grenzen heen.