Na de hevige gevechten in Idlib, ondertekenden de Russische president Vladimir Poetin en zijn Turkse tegenhanger Tayyip Erdogan op 5 maart een nieuwe overeenkomst in Moskou.
Beide partijen hebben herhaaldelijk de niet-naleving van de verplichtingen onder de Sochi-overeenkomst van 17 september 2018 genoemd als reden voor de vijandelijkheden in Idlib. De verklaringen die tijdens de intensivering van het conflict in februari werden afgelegd, maakten duidelijk dat Erdogan en Poetin verschillende meningen over de overeenkomst hadden.
Verschillende interpretaties van de overeenkomst
Het is niet anders met de onlangs in Moskou overeengekomen overeenkomst. Noch de verklaringen van Erdogan en Poetin na hun ontmoeting, noch de ondertekende tekst konden deze verwarring verhelpen. Dit bevestigt dat het behaalde staakt-het-vuren aan een draad hangt.
Erdogan zei dat Turkije zich het recht voorbehoudt om te reageren op elke aanval van het Syrische regime. Deze verklaring geeft een indicatie van de mogelijke levensduur van het staakt-het-vuren. Zijn bevinding dat een “nieuwe status in Idlib” onvermijdelijk is, duidt op zijn werkelijke bedoeling.
Poetin daarentegen zei: “Onze aanpak is gebaseerd op het principe van bescherming van de soevereiniteit en het territoriale geheel van Syrië.” Hiermee weigerde hij duidelijk de intentie van Erdogan om de status van Idlib te herstellen en ging verder: “We zijn er ook zeker van dat een verzwakking van de strijd tegen internationale terreur niet mag worden toegestaan.” Met deze opmerking kunnen ook conclusies worden getrokken over de duur van het staakt-het-vuren.
Wapenstilstand naar verwachting van korte duur
Evenzo laat de tekst van de overeenkomst, gelezen door de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov en zijn Turkse tegenhanger Mevlüt Çavuşoğlu, zien dat het staakt-het-vuren niet lang zal duren. De instanties die in de tekst over het handhaven van de Sochi-overeenkomst van 2018, het territoriale geheel en de soevereiniteit van Syrië en de vastberadenheid om “alle manifestaties van terrorisme” te bestrijden, met inbegrip van die welke door de VN-Veiligheidsraad als terrorist zijn aangemerkt, benadrukten, zijn volledig in tegenspraak met Erdogans Vraag naar een “nieuwe status” voor Idlib.
De gesloten overeenkomst biedt slechts een korte onderbreking voor zowel Rusland als Turkije. De gevechten zijn misschien voor een korte tijd onderbroken, maar de artikelen in de Overeenkomst van Moskou laten verschillende interpretaties toe en dus een hernieuwde aanval van de gevechten.
De terugtrekking van het Syrische leger achter de Turkse observatiepunten die Turkije tot eind februari eiste, is een onvervulde droom gebleven. De overeenkomst vermeldt niet alleen de intrekking, maar ook geen door regeringen gecontroleerde nederzettingen zoals Maaret al-Numan, Saraqib, Anedan en Haritan, ze worden beschouwd als “reeds gewonnen rechten”.
De snelweg M5 wordt niet genoemd omdat deze met brute kracht werd overwonnen. De bergachtige en moeilijke regio Dschisr asch-Schughur op de M4-route werd als het ware overgenomen aan de onderhandelingstafel. Groepen zoals de islamitische partij Turkistan, Hurras al-Din en Acnad Kafkas moeten uit de regio worden verdreven. Turkije zou daar voor moeten zorgen als het daartoe in staat is.
Als een strook van zes kilometer breed wordt aangelegd als een gang in het noorden en zuiden van de M4, wordt het gebied dat jihadisten in het zuiden van de weg hebben, verkleind.
Tegelijkertijd is duidelijk gemaakt dat de hoop die Turkije op de NAVO en de Verenigde Staten plaatst niet zal worden vervuld, tenzij het een concrete stap zet met betrekking tot de militaire overeenkomsten die met Rusland zijn gesloten, met name met betrekking tot het S400-raketsysteem, of zich daarvan terugtrekt.
De Turkse staat heeft opnieuw geleerd dat hij alleen niets tegen Rusland kan doen. Zelfs vergelding voor de omgekomen Turkse soldaten was alleen mogelijk met Russische goedkeuring en de gedeeltelijke opening van het luchtruim boven Idlib.
Turkije heeft ook ervaren dat de ‘vluchtelingenkaart’ die het speelde zoveel wrok veroorzaakte dat Europa er eindelijk genoeg van had. Het gebruikte de vluchtelingen om militaire steun te krijgen tegen Rusland in Idlib en geld uit Europa. Er is echter aangetoond dat de EU, verzwakt door de Brexit, nieuwe wegen zoekt en niet gemakkelijk oorlog zal voeren. Er is echter nog steeds hoop voor Turkije dat geld kan worden afgeperst.
Rusland daarentegen heeft een tactisch offensief gelanceerd tegen mogelijke gedeeltelijke interventie door de NAVO en de Verenigde Staten, in overeenstemming met zijn algemene strategie. Dat is alles.
Bovendien werd de term “wapenstilstand” niet gebruikt in de overeenkomst, maar de term “beëindiging van een militaire activiteit’. Dit omvat verkenning, voorbereiding op oorlog, concentratie van troepen en militaire transporten. Het is dus een veel bredere term die zich leent voor het verbreken van de staakt-het-vuren-overeenkomst.
Verschillende perspectieven van de contractpartners
Na de schermutselingen die plaatsvonden, de doden, het gebrul van de oorlog, de eisen voor een afspraak in Moskou, het gesprek aan de voeten van Catharina de Grote, het toesnellen op een gebaar van Poetin om handen te schudden, de diepe buiging van de Turkse chef van de geheime dienst Hakan Fidan voor Poetin en een vergadering die vijf uur en veertig minuten duurde, kwamen drie duidelijke zinnen naar voren:
1.) Erdogan: “De opkomst van een nieuwe status in Idlib is onvermijdelijk geworden.”
2.) Poetin: “We zijn ervan overtuigd dat de strijd tegen internationale terreur niet mag worden verzwakt.”
3.) Overeenkomst: “Vernieuwing van de bepaling dat alle groepen die door de VN-Veiligheidsraad als terroristen worden gedefinieerd, moeten verdwijnen.”
Deze drie zinnen suggereren dat de wapenstilstand in Idlib niet lang zal duren. Rusland beschouwt bijna alle groepen in Idlib als terroristen, en uiteindelijk zullen de VN actie ondernemen tegen Hayat Tahrir al-Sham en zijn kiezers die op hun terroristenlijst staan.
Wat Erdogan in gedachten heeft wanneer hij oproept tot een nieuwe status voor Idlib is zijn invloed in de regio te behouden. Als hij Idlib niet volledig kan vasthouden, wil hij ten minste een deel van het gebied vasthouden, waaronder Afrin, Azaz, Jarablus en al-Bab en de regio aan zichzelf binden als een tweede hatay.
Foto van Erdogan aan de voeten van Catharina de Grote in volgende link:
Das schwammige und widersprüchliche Moskauer Abkommen zwischen Erdogan und Putin deutet darauf hin, dass in dem Krieg in Idlib nur eine kurze Pause eingelegt worden ist. https://t.co/45PXeuzXVP
— ANF Deutsch (@FiratNews_DE) March 7, 2020
