De Koerdische biologe Hana Raza is dit jaar een van de winnaars van de Wayfinder Award van de National Geographic Society. De organisatie maakte dit gisteren bekend in Washington. De prijs bekroont 15 pioniers van over de hele wereld die baanbrekend werk verrichten op het gebied van natuur- en soortenbescherming, wetenschap, educatie en verhalen vertellen.
Hana Raza, die een master in ecologie en natuurbehoud heeft, wordt geëerd voor haar baanbrekende werk in de bescherming van de Perzische luipaard en andere bedreigde diersoorten in de bergen van Koerdistan. Ze is de oprichtster van de organisatie Leopards Beyond Borders en een van de belangrijkste natuurbeschermers in Zuid-Koerdistan en Irak. “Deze buitengewone groep pioniers belichaamt de moed en vastberadenheid die onze wereld op dit moment nodig heeft”, zegt Alex Moen, Chief Explorer Engagement Officer bij National Geographic.
Raza krijgt de prijs uitgereikt tijdens het jaarlijkse Explorers Festival van de National Geographic Society in Washington. Naast internationale erkenning ontvangen de prijswinnaars financiële steun voor hun projecten en toegang tot een wereldwijd netwerk van ontdekkingsreizigers en milieubeschermers.
Luipaarden beschermen in de schaduw van oorlog
Hana Raza werd in 1971 geboren in een vluchtelingenkamp van de Peshmerga in de Koerdische regio van Irak (KRI). Als baby overleefde ze een aanval met chemische wapens op het kamp in Sergelê en vluchtte ze met haar familie naar de bergen. De bossen die haar ooit bescherming boden, werden later het centrum van haar professionele betrokkenheid. Vandaag de dag beschermt ze deze bergen – als habitat voor bedreigde diersoorten en als symbool van hoop en verzet.
Al meer dan 15 jaar voert Raza campagne voor het behoud van de Perzische luipaard en de Syrische bruine beer – soorten die bijna waren verdwenen door tientallen jaren oorlog en habitatverlies in de regio. In 2011 gebruikte haar team cameravallen om aan te tonen dat de Perzische luipaard nog steeds voorkomt in het Qeredax-gebergte (Qara Dagh) ten zuiden van Silêmanî.
Als gevolg daarvan werd daar het eerste officieel beschermde natuurreservaat in de regio Koerdistan in Irak opgericht. Het Qeredax natuurreservaat is een bergketen van dichte eikenbossen van bijna 2300 hectare. Het reservaat heeft verschillende ecosystemen zoals bergbossen, subalpiene struikgewassen en oeverbossen. Het gebied herbergt bijna duizend plantensoorten en meer dan 180 verschillende vogelsoorten. Door middel van cameravallen zijn er tot nu toe 15 verschillende zoogdiersoorten geïdentificeerd.
Bruggen tussen mens en natuur
Een centraal element van hun werk is de dialoog met de lokale bevolking. “Alleen als mensen de waarde van de natuur begrijpen, zal deze op de lange termijn beschermd worden,” benadrukte Raza in een interview in 2023. Hoewel ontmoetingen met luipaarden soms beangstigend kunnen zijn, heeft ze gemerkt dat veel mensen zich verbonden voelen met de dieren – niet in de laatste plaats omdat ook zij een toevluchtsoord in de bergen hebben gevonden.
Raza werkt ook aan het creëren van het eerste Community Conserved Area in Irak, waarin de bescherming en participatie van lokale gemeenschappen voorop staat. Ze ziet de Perzische luipaard niet alleen als een dier, maar ook als een symbool van vreedzaam samenleven tussen mens, dier en natuur.
Natuurbescherming als levenswerk
Hana Raza ontving de Future for Nature Award in 2017 en in 2022 werd ze opgenomen in de Explorers Club 50-lijst – de 50 mensen wereldwijd “die de wereld veranderen”. “De natuur is niet alleen mijn roeping – het is mijn innerlijke vuur,” zegt Raza. “Ik zou het geen dag volhouden zonder deze passie.”
Wayfinder Award
Elk jaar eert de National Geographic Society met de Wayfinder Award een nieuwe generatie ontdekkingsreizigers die een buitengewone bijdrage leveren aan het behoud van onze planeet door middel van onderzoek, onderwijs, technologie of kunst. Naast financiële steun krijgen de winnaars toegang tot financieringsprogramma’s, bijscholing en wereldwijde uitwisselingen.
Foto Hana Raza © privé