Duitsland
In het Medya Volkshaus in Neurenberg vonden voor de 13e keer de Koerdische cultuurdagen plaats. De culturele commissie slaagde er opnieuw in een gevarieerd en spannend programma samen te stellen dat de breedte van het Koerdische leven weerspiegelde.
Wat is er niet geprobeerd om de Koerdische vrijheidsbeweging in Europa en elders te temmen? Soms hebben ze stilte en isolatie geprobeerd, soms hebben ze de doos van de staatsrepressie uitgepakt. Maar de hoop dat de Koerdische strijd voor zelfbeschikking uiteindelijk opgegeven zou worden, is niet uitgekomen. Evenementen zoals het Koerdische Cultuurfestival in Neurenberg, dat gisteren eindigde, zijn hiervan het bewijs. Vier dagen lang was de levendigheid van de Koerdische zelforganisatie voelbaar.
Openingsconcert door Koma Hîvron
Optredens van folkloregroepen in het Medya Volkshaus werden gevolgd door het openingsconcert van de groep Koma Hîvron met de zanger en gitarist Nusret Imir (“Hîvron”). Geboren in Cizîr (tr. Cizre) en opgegroeid in Êlih (Batman), maakte hij indruk op het publiek met composities van zijn eigen gedichten en interpretaties van traditionele Koerdische werken, zoals het oude liefdesverhaal “Mem û Zîn” van de Koerdische filosoof Ehmedê Xanî. Het drama van Mem û Zîn laat niemand in de volle concertzaal onverschillig, omdat het de geschiedenis van Koerdistan belichaamt. Hîvron zingt alleen in Kurmancî en zegt dat hij het “vreemd” zou vinden als Koerdische muzikanten hun kunst in het Turks zouden presenteren. Hij concentreert zich erop de Koerdische muziek de plaats te geven die ze verdient. Muzikaal slaagt hij er zeer overtuigend in om Koerdische en westerse stijlelementen samen te brengen.
Bioscoopdag: “Gava Şitil Mezin Dibin” tweemaal vertoond
De tweede dag van het festival is altijd filmdag. Dit jaar werd “Gava Şitil Mezin Dibin” (Waar de zaailingen groeien) van regisseur Rêger Azad Kaya van de Rojava filmgemeenschap vertoond. De film, die verschillende prijzen heeft gewonnen op internationale festivals, beschrijft een dag in Kobanê. Hüseyin en zijn dochter Zelal willen yoghurt verkopen in de stad en ontmoeten de kleine Hemudê, die op zoek is naar zijn huis. De film laat onverbloemd en zonder pathos zien hoe de maatschappij zichzelf herorganiseert na de revolutie. De organisatie van het dagelijkse leven, de gesprekken en kleine gebaren geven een indruk van de waarden die nu gelden: er voor elkaar zijn, tijd voor elkaar nemen, problemen samen en creatief oplossen… Vanwege de grote belangstelling werd de film twee keer vertoond. Na de vertoning vormden zich kleine groepjes om commentaar te geven en te discussiëren over wat ze gezien hadden.
Şehbal Şenyurt Arınlı, Osman Baydemir en İbrahim Çiçek praten over de Koerdische kwestie
Het programma ging de volgende dag verder met een paneldiscussie waarin de huidige politieke situatie en oplossingen voor de zogenaamde “Koerdische kwestie” vanuit verschillende perspectieven werden besproken. Misschien wel de belangrijkste stem over deze kwestie is opgesloten op het gevangeniseiland İmralı sinds 1999. Om deze reden werd een filmclip van het internationale initiatief “Vrijheid voor Öcalan – Vrede in Koerdistan” getoond vóór de discussie. Persoonlijkheden uit vele landen eisten de vrijheid van Abdullah Öcalan om verschillende redenen. Tegelijkertijd werd er verwezen naar de onlangs gepubliceerde graphic novel over het leven van de 75-jarige, die ook te koop was bij de boekentafel.
Ercan Ayboğa was uitgenodigd om de paneldiscussie te modereren. Hij is auteur, activist van de Kurdistan Ecological Movement en medewerker van de Rosa Luxemburg Foundation en loodste het publiek vakkundig door de avond.
De mensenrechtenactivist, filmmaker en schrijver Şehbal Şenyurt Arınlı ziet de huidige grondwet van Turkije als vastgelegd in de oprichting van de staat. Mensenrechtenschendingen, racisme en oorlogspolitiek hebben hun wortels in de natiestaat van Mustafa Kemal, waarin niet culturele maar nationale identiteit werd gedefinieerd als “erbij horen”.
De journalist en auteur van het tijdschrift “Marxist Theory” İbrahim Çiçek beschreef de toestand van politiek links in Turkije en benadrukte de noodzaak van een brede antifascistische alliantiepolitiek, zoals die wordt nagestreefd in het “Democratisch Congres van Volkeren” (HDK).
Het voormalige HDP-parlementslid en burgemeester van Amed, Osman Baydemir, was de derde spreker. Omdat hij geen uitreisvisum kreeg van het VK, nam hij deel via een videoverbinding. Nadat hij de politieke gevangenen had begroet, sprak hij over de vorige spreker en de oprichting van de HDK, die destijds door Öcalan werd toegejuicht. Hij bekritiseerde de concurrentie tussen de organisaties die daar samenwerkten, die vaak alleen hun eigen belangen nastreefden. Vervolgens evalueerde hij de laatste lokale verkiezingen en de successen van de DEM-partij, die ook een fusie is van de Koerdische beweging en Turkse krachten. Het is nu belangrijk om samen de democratisering aan te pakken en het zelfbestuur met de gekozen burgemeesters te ondersteunen.
Ballingen spelen rol van bemiddelaar
Aangezien alle drie de sprekers nu in ballingschap in Europa leven, richtte Ayboğa zich op de rol en taken van ballingen in de diaspora. Arınlı beschreef hun situatie als volgt: ‘In het begin leef je alleen, losgekoppeld van wat er thuis gebeurt, wat zich ontwikkelt. Je ogen en oren zijn daar, maar je leeft hier, komt andere manieren van leven tegen, begrijpt de taal niet. Het is moeilijk… Alle sprekers waren het erover eens dat ballingen de rol van bemiddelaar hebben. Zij hadden de sleutel in handen om deuren te openen naar de maatschappij waarin ze nu leven. Tegelijkertijd, benadrukte Baydemir, is het essentieel dat de Koerdische diaspora taal en cultuur doorgeeft aan de volgende generatie en zelforganisatie versterkt.
Op een opmerking uit het publiek dat de strijd voor minimumlonen in de wijk Südstadt in Neurenberg en in Çukurova vergelijkbaar waren en dat racisme en fascisme op beide plaatsen een bedreiging vormden, antwoordde Arınlı dat het potentieel van de diaspora groot was en dat het de taak van intellectuelen in ballingschap was om invloed te hebben op de samenleving. Baydemir voegde eraan toe dat sommige vastgeroeste organisatiestructuren aan vernieuwing toe waren. Hij verwees naar het verzet van Wan, waar de samenleving zich verzette tegen de poging van de staat om een gedwongen bewindvoerder te installeren. Dit is ook een voorbeeld voor de samenleving hier.
Concerten door Lawje en Sherîf Omerî
De 13e Koerdische Cultuurdagen werden afgesloten met een openluchtconcert. Ali Tekbaş en zijn groep Lawje uit Colemêrg (Hakkari) maakten indruk op het publiek met hun uitvoering van werken uit de Dengbêj-traditie, die ze levend willen houden. Veel van hun liedjes inspireerden de mensen om mee te zingen en al snel begonnen de kringdansen. Toen vervolgens de Syrisch-Koerdische rapper Sherîf Omerî het podium betrad, vierden vooral de talrijke jonge toehoorders uitzinnig hun Koerdische hiphop.
“Rêber Apo” leeft in de harten
Samenvatting van de festivaldirectie: Opnieuw slaagde het prachtige terrein van het gemeentelijke culturele centrum Villa Leon erin om vier dagen lang de diversiteit van de Koerdische cultuur te laten zien. De bezoekers werden meegesleept door de klanken van de muzikale optredens. Jong en oud dansten, vierden feest en discussieerden met de internationale gasten. De uitgebreide buffetten, die dagenlang gekookt en gebakken moesten worden, lieten niemand hongerig achter. En er werd nooit vergeten aan wie we het behoud van de Koerdische identiteit tot op de dag van vandaag te danken hebben. Ook al probeert de Duitse staat de stichter van de vrijheidsbeweging onzichtbaar te maken, “Rêber Apo” leeft in de harten van de mensen. Net als de vrijheidsguerrilla’s die weerstand boden in de bergen van Koerdistan en aan wie herhaaldelijk de groeten werden gedaan: “Bijî berxwedana gerîla”.
Opgedragen aan de Hûnergeha Welat
Dit jaar was het festival gewijd aan de kunst- en cultuurgemeenschap Hûnergeha Welat uit Rojava. Met haar werken ziet de groep zichzelf als de hoeder van de Koerdische cultuur, waarin de sociale wil voor een vrij leven zich altijd heeft gemanifesteerd. Het zichtbaar maken van de Koerdische identiteit is ook het doel van dit en vele andere festivals in de diaspora – zowel met een blik naar buiten en in weerwil van alle repressie, als naar binnen, om de sociale cohesie in de koude ballingschap levend te houden.