- Noord-Koerdistan
Na de aangekondigde terugtrekking van gewapende eenheden van de Koerdische beweging uit Turkije hebben maatschappelijke organisaties in Amed (tr. Diyarbakır) de Turkse regering opgeroepen politieke en juridische stappen te ondernemen om het dialoogproces voort te zetten.
Tijdens een gezamenlijke persconferentie van het Platform voor Democratische Instellingen in de oude wijk Sûr benadrukten vertegenwoordigers van verschillende organisaties dinsdag dat de vredesinspanningen zich in een cruciale fase bevinden. De terugtrekking van de guerrillastrijders is een belangrijke stap – nu is het aan de staat om actie te ondernemen.
Op 26 oktober had de Koerdische beweging aangekondigd haar strijders van de Volksverdedigingsstrijdkrachten (HPG) en de Verenigingen van Vrije Vrouwen (YJA Star) die op Turks grondgebied opereren, terug te trekken naar de Medya-verdedigingsgebieden. Het besluit maakt deel uit van de tweede fase van het “proces voor vrede en een democratische samenleving”, dat teruggaat op oproepen van PKK-oprichter Abdullah Öcalan om een einde te maken aan de gewapende strijd ten gunste van een politieke oplossing voor de Koerdische kwestie.
“Deur naar politieke oplossing geopend”
“Deze stappen betekenen niet alleen een organisatorische heroriëntatie, maar openen ook de deur naar een nieuwe fase van democratisch evenwicht”, aldus Mehmet Emin Ay van het Democratisch Islamitisch Congres (DÎK), die de Koerdische verklaring voorlas. De Turkse versie werd voorgelezen door activiste Hülya Alökmen van de vrouwenbeweging TJA.
Het proces, dat na de symbolische handdruk tussen MHP-leider Devlet Bahçeli en leden van de DEM-fractie bij de opening van het parlement op 1 oktober 2024 zichtbaar werd voor het publiek, is volgens het platform een historisch keerpunt. De daaropvolgende oproep tot vrede van Öcalan en de ontbinding van de PKK en haar afzien van wapens zijn duidelijke signalen van de wil tot een politieke oplossing. Öcalan zelf had in een videoboodschap in juli benadrukt dat hij geloofde in “de kracht van politiek en sociale vrede”, niet in militaire oplossingen.
Kritiek op het ontbreken van dialoog met Öcalan
De organisaties hadden duidelijke kritiek op de houding van de Turkse regering. Weliswaar is in het parlement een partijoverschrijdende commissie voor “nationale solidariteit, broederschap en democratie” opgericht, maar deze heeft tot nu toe nog geen contact opgenomen met Öcalan – vanuit het oogpunt van het platform een belangrijk zwak punt.
“Een proces zonder betrokkenheid van de belangrijkste initiatiefnemer is voor veel mensen onbegrijpelijk”, aldus Alökmen. Ze eiste wettelijke regelingen die Öcalan in staat stellen een actieve rol te spelen in de dialoog, bijvoorbeeld door versoepeling van de detentieomstandigheden en toegang tot het publiek.
Oproep: de staat moet handelen
Het platform benadrukte dat het succes van het vredesproces wederzijdse stappen vereist. “Ondanks de historische beslissingen van de Koerdische beweging blijven cruciale juridische en politieke maatregelen van de kant van de staat tot nu toe uit”, aldus de verklaring. Het opbouwen van maatschappelijk vertrouwen en democratische participatie is zonder overheidsoptreden niet mogelijk.
Momenteel biedt zich een historische kans voor een vreedzame en gelijkwaardige toekomst, benadrukten de woordvoerders. Het gaat om meer dan alleen de Koerdische kwestie – ook andere etnische en religieuze groepen zouden kunnen profiteren van een nieuw politiek begin.
Tot slot riep het platform het maatschappelijk middenveld, politieke partijen, religieuze gemeenschappen en democratische krachten in Turkije en het Midden-Oosten op om het vredesproces actief te ondersteunen: “Deze kans mag niet onbenut blijven.”
Bron: ANF