Mustafa Karasu, lid van de Uitvoerende Raad van de KCK (Unie van Koerdische Gemeenschappen), sprak over de bezorgdheid die voortvloeit uit het gebrek aan stappen die de regering zei te zullen nemen na de oproep van Abdullah Öcalan op 27 februari. In werkelijkheid zijn er geen stappen ondernomen.
Het eerste deel van het interview vindt u hier.
Kunt u iets meer vertellen over de oproep van Abdullah Öcalan en het bijbehorende proces met betrekking tot de Koerdische kwestie?
Rêber Apo [Abdullah Öcalan] heeft een oproep gedaan. In feite heeft [MHP-leider] Devlet Bahçeli gezegd: “Laat hem een oproep doen dat de organisatie zal worden ontbonden, dat de oorlog zal stoppen, dan zal het ‘Recht op Hoop’ in werking treden.” Dus Rêber Apo deed de oproep.
Hij riep zowel op tot ontbinding van de organisatie als tot stopzetting van de gewapende strijd. Maar hiervoor zei hij dat er een congres bijeengeroepen moest worden en dat hij dit congres moest leiden. Deze kwesties werden besproken en geëvalueerd in Imrali. Kameraden Besê en Abbas hebben hier al de aandacht op gevestigd. Binnen een week of tien dagen zouden de voorwaarden van Rêber Apo veranderen met de oproep. Maar er werden geen stappen ondernomen. Dus wat moeten we geloven? Er werd gezegd dat de oproep zou worden gedaan en dat het zogenaamde ‘Recht op Hoop’ in werking zou treden. De oproep werd gedaan, maar het ‘Recht op Hoop’ werd niet toegepast. Er werd gezegd dat de omstandigheden in Imrali zouden veranderen, maar dat is niet gebeurd. Er werd gezegd dat Rêber Apo weer vrije werk- en leefomstandigheden zou krijgen; ook dat gebeurde niet.
Deze situatie doet vragen rijzen over wat de AKP-MHP regering beoogt en berekent. De Koerdische kwestie is een grote kwestie, kwesties zoals het zwijgen over wapens, de zelfontbinding van de organisatie… Deze zijn niet eenvoudig. Ze zijn zelf al 50 jaar een probleem voor de Turkse staat. Demirel noemde het ook “de grootste opstand in duizend jaar”. Is dit nu hoe ze het zullen aanpakken? Dit is geen situatie die je met zulke bekrompen, simpele, gewone partijbelangen kunt benaderen. Wij zaten te wachten en Rêber Apo ook. We verwachtten dat er stappen zouden worden gezet; we verwachtten dat de gesprekken zouden worden voortgezet. Wat is er gebeurd? Er gaan geen delegaties naar Imrali. Dit lijkt een afwachtende houding. Eigenlijk zijn er beloften. Zowel de belofte van Bahceli als verschillende beloften die in Imrali zijn gedaan, worden niet nagekomen. Het zijn weer wij die koelbloedig moeten handelen. Rêber Apo is ook kalm en geduldig. Maar er is een grens.
Dit is niet de manier om een volkspartij, leider en organisatie te benaderen. Dit is geen serieuze houding. Hun woorden hebben geen waarde. Ze zeiden zelf: “Laten we er vaart achter zetten!”, “Laten we snel resultaten boeken. Waar is het? Er is groot wantrouwen. Vanaf het begin hebben we gezegd dat we onze twijfels hadden over de aanpak van de Turkse staat. Het feit dat er geen stappen zijn ondernomen, heeft deze twijfels nog groter gemaakt. Misschien wachten we nog even en kijken we of er zich iets ontwikkelt. Maar als er weer geen stappen worden gezet, als beloften niet worden nagekomen, dan kunnen we zo niet wachten. We zullen anders moeten evalueren. We zullen duidelijker laten zien wat deze aanpak betekent.
Je moet lachen als de fascistische AKP-MHP regering het steeds heeft over ‘wetgeving’ als het gaat over het afschaffen van het Imrali martelsysteem. Wat is dat voor ‘wetgeving’? Als het hen uitkomt, wordt het toegepast, of indien nodig gewijzigd, maar als het hen niet uitkomt, doen ze alsof er geen wetgeving is. Ze luisteren naar niemand, noch naar de Europese Unie, noch naar het Constitutionele Hof in Turkije. Als ze het over ‘wetgeving’ hebben, is dat een aanfluiting. Nu zeggen ze bijvoorbeeld dat het ‘Recht op Hoop’ er niet in staat. Turkije is een land in de Raad van Europa; het heeft de suprematie van de wetten van de Europese Unie boven zijn eigen wetten geaccepteerd en het heeft geaccepteerd dat internationale wetten boven de grondwet staan.
Het Europese Hof heeft al gezegd: “Implementeer het recht op hoop”. Het had dit al veel eerder gezegd. Als ze willen dat er iets gebeurt, kunnen ze dat onmiddellijk doen. Welke wetgeving zal hen tegenhouden? Zowel Rêber Apo als onze beweging zeggen dit altijd. En dit wordt ook algemeen uitgedrukt in de democratische arena. Er moeten onmiddellijk wetten worden aangenomen. Wij hebben dit gezegd, net als de oppositie binnen de staat. Dit moet naar het parlement. Het parlement staat boven alles; het maakt de wetten en het moet beslissen. Maar in werkelijkheid worden de wetten die Erdoğan wil aangenomen; de wetten die hij niet wil niet. Wat het paleis zegt, geldt. Bijna alle oppositieleden zeggen dat ze de verandering niet zullen weigeren. Ze wijzen erop dat zelfs de grondwetsartikelen kunnen worden gewijzigd. Alle partijen eisen dat het probleem in het parlement wordt opgelost. Dus deze “wetgevingskwestie” waar de regering mee komt is slechts een excuus, een afleiding.
Het is duidelijk dat degenen die tegen het staakt-het-vuren zijn, degenen zijn die willen dat de oorlog doorgaat. Er is zelfs een bepaalde groep in Turkije die wil dat de oorlog doorgaat. Ze profiteren van de huur en het voorwendsel van de “strijd tegen het terrorisme”. Zolang de oorlog voortduurt, profiteren sommige mensen van de huur. Ze gebruiken de oorlog ook als excuus om de oppositie te onderdrukken en iedereen te terroriseren. Zelfs de legale partijen worden bestempeld als “geassocieerd met terrorisme”. Er is ook dit aspect van de kwestie. Degenen die deze rechtvaardigingen niet willen verliezen, willen dat de oorlog doorgaat. Nu heeft Rêber Apo een oproep gedaan en zal de PKK zijn congres bijeenroepen, zichzelf ontbinden en de gewapende strijd stoppen. Hiervoor moeten twee dingen gebeuren. Ten eerste moeten de omstandigheden veilig zijn zodat het congres bijeen kan komen. Met andere woorden, de aanvallen moeten stoppen. Ten tweede moet Rêber Apo deelnemen aan het congres en het leiden. Geen enkele partij kan ontbonden worden zonder congres. Er is geen andere manier. Zelfs als ik nu bijvoorbeeld zou verklaren: “Ik heb de PKK ontbonden”, zonder een beslissing van het congres zou dat zinloos zijn. Een bilateraal staakt-het-vuren is noodzakelijk. Er kan geen congres zijn als de oorlog in volle gang is en de aanvallen doorgaan. Het feit dat ze dit niet accepteren, betekent dat ze niet willen dat de PKK wordt ontbonden. De ontbinding van de PKK zou kunnen gebeuren. De gewapende strijd kan worden opgegeven. Maar daar zijn voorwaarden voor nodig.
De kameraden hebben het vaak gezegd: de stichter van deze partij is Rêber Apo. Partij betekent ideologie en politiek, en het is de leider die er vorm aan geeft. Vandaag worstelt de PKK met de ideologische lijn van Rêber Apo. Ze heeft zichzelf op vele manieren veranderd. Ze veranderde zichzelf in de jaren ’90, aanvaardde het nieuwe paradigma en zal nu opnieuw veranderen. In plaats van gewapende strijd zullen er andere strijdmethoden komen. Het zal gaan om democratische politiek. Daarom was de oproep erg belangrijk. We hebben verantwoordelijk gehandeld; we hebben onmiddellijk op die oproep gereageerd; we hebben verklaard dat we de oproep van Rêber Apo hebben geaccepteerd. We zeiden dat we aan de eisen zouden voldoen. Wat kunnen we nog meer doen? Wij voldoen aan de vereisten; de andere kant doet dat niet. We hebben niet gezegd dat we de PKK niet zouden ontbinden of de gewapende strijd niet zouden stoppen. Maar daarvoor moet er een PKK-congres worden gehouden en Rêber Apo moet daarbij aanwezig zijn. De huidige aanpak is niet juist.
Devlet Bahçeli zei: “Ga naar Malazgirt en houd het congres daar.” Dit is niet serieus. Ze stoppen de oorlog niet; al hun aanvallen gaan door. Ze proberen elk PKK-lid te doden dat ze zien. Zo kan er geen congres zijn. Daarom is de aanpak van Devlet Bahceli niet serieus. Hij volgde ook niet zijn eigen oproep. Hij zei: “Laat Apo een oproep doen, dan zal het ‘Recht op Hoop’ worden geïmplementeerd.” Er is niets in het midden. Er is dus een omgeving die wil dat de oorlog doorgaat.
Onze mensen vertrouwen Rêber Apo; ze vertrouwen de partij. De mensen twijfelen er niet aan dat dit proces alleen door Rêber Apo kan worden geleid. Ze weten dat Rêber Apo handelt in het belang van het volk en dat hij vertrouwen heeft in deze beweging. In Newroz heeft het volk de oproep met alle kracht omarmd. Maar het uitblijven van stappen van de Turkse staat en de AKP-MHP regering vergroot het wantrouwen bij de mensen en hun internationale vrienden. We zijn voorzichtig als het gaat om de Turkse staat. We willen het proces vooruit helpen, maar we zijn voorzichtig. En we blijven voorzichtig. Maar voorzichtig zijn betekent niet dat we niets doen, dat we een proces niet vooruit helpen of niet naar een succes leiden. Dat is belangrijk voor iedereen.
Het is onze bedoeling om een nieuwe periode van strijd in te gaan. Het gaat om een nieuw begin. Om door te gaan met nieuwe manieren en methoden van strijd in plaats van de oude manieren en methoden. Ons paradigma is duidelijk; er is geen verandering in ons programma. Met het nieuwe paradigma hebben we de oude statistische, op macht gerichte mentaliteit verlaten en zijn we overgestapt op een mentaliteit die streeft naar vrijheid en democratie ver van de staat en de macht. In plaats van de staat hebben we gekozen voor democratisch confederalisme; we hebben gekozen voor radicale democratie en democratische autonomie. En een democratische samenleving betekent een georganiseerde samenleving; het organiseren van de hele samenleving betekent het democratiseren van de samenleving. Democratisering zal zich op deze basis ontwikkelen.
Daarbinnen kunnen alle soorten identiteiten elkaar op een democratische en gelijke basis benaderen. Het volk van Turkije en het Koerdische volk zullen elkaar ook op een democratische basis benaderen. Een democratische samenleving betekent dat alle verschillende delen van de samenleving elkaar vrijelijk kunnen benaderen. Radicale democratie is een democratische organisatievorm gebaseerd op een georganiseerde samenleving, en hetzelfde geldt voor democratisch confederalisme. Het is geen staatsvorm; het is een sociaal-politieke orde gebaseerd op de zelforganisatie van de samenleving. De maatschappij bouwt haar eigen systeem zonder op de staat te wachten.
Wat we willen voor de oplossing van de Koerdische kwestie is duidelijk. Het Koerdische volk heeft fundamentele democratische eisen; ze hebben rechten waarover niet onderhandeld kan worden. Onderwijs in hun moedertaal is een niet-onderhandelbaar recht; zelfbestuur is een niet-onderhandelbaar recht; ze hebben hun eigen identiteit. Onze benadering van de manieren en methoden waarop deze gerealiseerd zullen worden is ook duidelijk. Deze kunnen besproken worden in het nieuwe strijdproces. Maar wanneer er geen stappen worden gezet, hebben onze mensen en hun internationale vrienden twijfels: “Zullen deze mensen een democratische transformatie maken? Zullen ze een democratische samenleving opbouwen?” Ja, deze twijfels zijn niet ongegrond. De huidige aanpak van de regering verhindert de democratische strijd; het laat zien dat ze niet bereid zijn om de strijd binnen een democratisch kader te voeren. Daarom blijft het wantrouwen dat de mensen en hun internationale vrienden vanaf het begin hadden, bestaan en niemand kan zeggen dat dit wantrouwen onterecht is.
Wij willen dit proces met Rêber Apo voortzetten. Wij willen de oproep van Rêber Apo concretiseren, het congres bijeenroepen en handelen in overeenstemming met deze oproep. Wij aarzelen niet. We hebben vertrouwen in onszelf. In een nieuw strijdproces zullen we een grotere en effectievere strijd voeren. We zullen de strijd van de samenleving voor democratie uitbreiden. We zijn ervan overtuigd dat het Koerdische volk en de democratische krachten in Turkije vooruitgang zullen ervaren, geen achteruitgang, wanneer deze oproep wordt vervuld.
Wat kunt u ons vertellen over de recente Newroz-vieringen in Koerdistan en daarbuiten, over de betekenis van Newroz in het algemeen? En hoe beoordeelt u de uitdrukking van de festiviteiten van dit jaar?
De festiviteiten ter gelegenheid van Newroz dit jaar waren inderdaad een hoogtepunt. Ik zeg dit niet zomaar, het was echt zo. De houding, de opwinding, het enthousiasme en de omhelzing van de samenleving overtroffen onze verwachtingen. Daarom spreken we van de ‘Newroz People’. Daarom gaf Rêber Apo het Koerdische volk deze titel. Met het volk van Newroz bedoelt hij een volk van verzet, een volk dat zichzelf creëert door verzet. Hoe groter de kracht en de impact van Newroz, hoe groter de uitdrukking van de realiteit van het volk. Newroz en de realiteit van het volk zijn met elkaar verweven. Omdat Newroz de meest fundamentele culturele waarde is van het Koerdische volk. Het is een waarde die de passie voor vrijheid levend houdt.
In de jaren 1970, vooral in het noorden van Koerdistan, werd de basis van Newroz opnieuw gelegd. De eerste echte Newroz waar ik aan deelnam was in 1977 in Dilok (tr. Antep). Het was onze eerste grote Newroz. We stapelden autobanden op alle heuvels, op alle grote kruispunten van Dilok, en tegelijkertijd verlichtten we de oevers van de stad en alle bandenstapels. De mensen in Dilok die niets van Newroz afwisten – Turks of Koerdisch – waren verrast. Iedereen vroeg zich af wat er aan de hand was, waarom er overal in de stad vuur was. Vanaf die dag tot vandaag is Newroz elk jaar gegroeid, heeft het zich verder ontwikkeld, een diepere betekenis gekregen en is het omarmd door een breder deel van de samenleving. Het Koerdische volk is ook gegroeid en ontwikkeld; hun streven naar vrijheid en democratie is versterkt en ontwikkeld. Deze passie van Newroz betekent ook de opkomst en verdieping van de passie van het Koerdische volk voor vrijheid, voor democratie, voor rechtvaardigheid, en hun verlangen om te leven volgens hun eigen waarden. Deze mensen kunnen niet meer vernietigd worden, hun geschiedenis kan niet meer ontkend worden en hun strijd kan niet meer verhinderd worden.
Daarom is Newroz niet zomaar een dag. Men moet kijken naar wat het betekent voor Koerden, wat het betekent voor Koerdistan en voor alle volkeren van het Midden-Oosten. Met de Newroz van dit jaar gaf het Koerdische volk te kennen dat het klaar is om de pioniers te zijn van de strijd voor vrijheid en democratie, niet alleen voor zichzelf maar voor het hele Midden-Oosten. De passie voor vrijheid, voor democratie en voor gerechtigheid voor het volk, de houding van strijd tegen onrechtvaardigheid… Het feit dat dit zo wijdverspreid is geraakt in de samenleving, ongeacht leeftijd, bewijst welk niveau de Koerdische sociale realiteit heeft bereikt als resultaat van de traditie van Newroz en de decennialange strijd.
Newroz in alle delen van Koerdistan was dit jaar heel bijzonder. Het was een indicator van het niveau dat bereikt werd door de resultaten van vijftig jaar strijd. Tegelijkertijd was er een grote omarming van de oproep van Rêber Apo op 27 februari. Zoals we altijd zeggen, is de Newroz van elk jaar het strijdprogramma van dat jaar. Het is als het jaarlijkse volkscongres. Met andere woorden, daar maken de mensen duidelijk hoe ze dat jaar moeten vechten en wat de doelen moeten zijn. De Newroz van dit jaar stond in het teken van de omarming en ondersteuning van Rêber Apo’s boodschap van 27 februari door het Koerdische volk. De oproep van Rêber Apo en de foto van Imrali motiveerden de samenleving en er ontstond een grote energie. Het is Rêber Apo die de realiteit van dit volk heeft gecreëerd. Iedereen zou de waarden die de PKK onder leiding van Rêber Apo heeft gecreëerd moeten waarderen en beseffen. Dit is niet iets gewoons. We zien wat voor “Koerdisch klimaat” er is in het Midden-Oosten. Zonder Rêber Apo, zonder deze strijd, zou er dan enige vooruitgang geboekt zijn in zuidelijk Koerdistan? Zouden er successen geboekt zijn in Rojava? Als we het hebben over de grootsheid van Newroz, moeten we kijken naar wat deze vitaliteit heeft gecreëerd en wat de resultaten ervan zijn.