Mustafa Karasu, lid van de uitvoerende raad van de KCK (Unie van Koerdische Gemeenschappen), herdacht Rıza Altun, een van de oprichters van de PKK, op de zesde herdenkingsdag van zijn martelaarschap, en Musa Anter, die 33 jaar geleden werd vermoord. Karasu sprak met Medya Haber TV.
Het eerste deel van dit interview vindt u hier.
Het Turkse parlement staat op het punt om te beginnen. De commissie heeft tijdens het zomerreces vergaderd. Besprekingen over wetten die moeten worden aangenomen staan nu op de agenda. Wat kunt u zeggen over de rol van de commissie, het parlement en mogelijke wetten?
De Grote Nationale Vergadering van Turkije is een belangrijke instelling. Dit enorme, eeuwenoude probleem kan alleen door de Vergadering worden opgelost. Dat is wat de Koerdische leider Abdullah Öcalan in 2012 en opnieuw in de jaren 2013-2014 consequent heeft gezegd. Hij benadrukte altijd de noodzaak om de Vergadering erbij te betrekken, om een commissie in de Vergadering op te richten en om dit de plek te laten zijn waar voorstellen en projecten voor een oplossing zouden worden ingediend. Het was de specifieke wens van de Koerdische leider Abdullah Öcalan dat de kwestie door het parlement zou worden opgelost. Omdat het het orgaan is dat het Turkse volk vertegenwoordigt, gekozen door middel van stemming. Wij hechten veel waarde aan het parlement. Enige tijd geleden kwamen de voorzitters van het parlement van de afgelopen 50 jaar naar de commissie om te spreken. Zij spraken zich positief uit. Zij benadrukten dat Turkije dit probleem moet oplossen. Dit is in feite ook de wil van de samenleving, de wens van de samenleving.
Het parlement moet zich meer gaan bemoeien. Ja, het parlement heeft een commissie ingesteld; er zijn discussies, gesprekken en hoorzittingen geweest, maar nu moet deze commissie bepaalde wetten opstellen. Er moeten op zijn minst wetten worden opgesteld over democratisering. Op dit moment is er geen democratisch klimaat in Turkije. Maar met dit proces willen we democratisering tot stand brengen. Nu moet het parlement als geheel zich hiermee gaan bemoeien. Numan Kurtulmuş zei dat ze “een aantal wetten zouden voorbereiden” en ze lijken daarover te discussiëren en ze op de agenda te zetten. Maar wat voor soort wet zal het parlement over deze kwestie voorbereiden? Dat is ook belangrijk. Als de kwestie nu alleen wordt aangepakt als “wat er zal gebeuren met degenen die wapens hebben”, is dat verkeerd. Dat lost het probleem niet op. De wapens zijn verbrand en er is duidelijk verklaard dat de gewapende strijd is opgegeven. Ook is duidelijk uiting gegeven aan de wil om deel te nemen aan de democratische politiek in Turkije.
Hoe kan dit in de praktijk worden uitgevoerd? Als vrienden uit de bergen nu naar Turkije zouden gaan, zouden ze onmiddellijk naar de gevangenis worden gestuurd. Niet omdat ze misdaden hebben gepleegd, maar vanwege de bestaande zogenaamde antiterrorisme wetten. Het gaat niet alleen om deze wetten, maar ze moeten ook worden ingetrokken. De Koerdische leider Abdullah Öcalan spreekt over “wetten voor een democratische samenleving” en “vrijheidswetten” die moeten worden aangenomen. Maar zij hebben het over ‘overgangswetten’ en zeggen: “Laat ze hun wapens neerleggen en komen.” Maar zulke wetten lossen het probleem niet op. Degenen die hun wapens neerleggen, gaan naar Turkije en worden door de rechtbank vrijgelaten. Oké, maar naar wat voor soort Turkije? Dat is belangrijk. Waarom zouden ze de wapens neerleggen en naar Turkije gaan als er geen basis is voor democratische politiek? De zogenaamde antiterrorismewet moet worden afgeschaft en in plaats daarvan moeten er democratische wetten komen. Met andere woorden, er moet een omgeving worden gecreëerd waarin democratische politiek kan worden beoefend. Als dat gebeurt, kan het eeuwenoude probleem worden opgelost. Als dat gebeurt, zal iedereen met gemak naar Turkije terugkeren. Het gaat er niet om dat de mensen in de bergen moe zijn en gewoon naar huis willen; het gaat erom de strijd voort te zetten op het niveau van de democratische politiek. Daarom zijn de wapens symbolisch verbrand. Turkije moet doen wat nodig is om ons te laten deelnemen aan de democratische politiek. Het moet stappen zetten in de richting van democratisering. Dat is doorslaggevend. Alleen een wet aannemen die garandeert dat wie terugkomt niet gestraft wordt, zal niet werken – het probleem kan niet worden opgelost met zo’n beperkte wet. Met zo’n wet kan men niet zeggen dat het probleem is opgelost.
Deze kwestie moet echt grondig worden besproken. Het onderwerp democratische politiek moet op de juiste manier worden benaderd. Het probleem is niet alleen dat sommige mensen komen en hun wapens neerleggen. We willen deze kwestie oplossen via democratische politieke middelen. We moeten het hebben over democratisering. Het publiek mag niet worden misleid. “Kijk, we nemen een wet aan; laat ze hun wapens neerleggen en komen!” Dat is niet de juiste aanpak. We hebben het over democratische integratie. Wat is democratische integratie? De Koerden zijn al honderd jaar niet geïntegreerd in deze republiek. Ze bleven gescheiden van de republiek; ze verzetten zich tegen deze republiek. Ze verzetten zich tegen deze wetten, deze praktijken. Er is dus geen integratie geweest met de republiek in Turkije. Er is geen gemeenschappelijke basis geweest, geen eenwording op basis van gedeelde waarden. Integratie is de eenwording en gemeenschappelijkheid van verschillende krachten. Als we het hebben over democratische integratiewetten, betekent dit dat Koerden, die al honderd jaar worden uitgesloten of die ontevreden zijn over de huidige Republiek en die de praktijken, benaderingen en het beleid van de huidige Republiek niet accepteren, zullen integreren met de Republiek Turkije door middel van democratische wetten, democratische integratiewetten. Anders zal deze integratie niet plaatsvinden.
Al honderd jaar lang hebben de Koerden hun standpunt hierover heel duidelijk gemaakt. Ze hebben er altijd op gewezen dat ze zich niet zullen integreren zolang hun identiteit, bestaan en onderwijs in hun moedertaal niet worden geaccepteerd. En ze vechten tegen deze afwijzing, deze ontkenning.
De Vergadering gaat op 1 oktober van start. Zij moet deze kwestie grondig bespreken. Als er een wet wordt aangenomen, moeten de gevolgen daarvan worden overwogen. Er mag geen sprake zijn van sluwe benaderingen. Het moet serieus en oprecht zijn. Wij zullen democratische integratie met Turkije aangaan. En zij zeggen dat zij de Koerden willen opnemen, maar zij proberen hen te verzwakken. Als we deel willen uitmaken van democratische integratie, dan zullen we deel uitmaken van dit Turkije; we zullen deel uitmaken van een democratische republiek. Ons bestaan, het bestaan van de Koerden, zal de democratische republiek versterken. Het parlement moet de juiste aanpak kiezen. De democratische politieke arena moet ook een aanpak kiezen die de wetten die zullen worden aangenomen op de juiste manier stuurt en die bepaalt hoe de wetten eruit moeten zien.
Terwijl er nieuwe wetten worden besproken, zien we nog steeds dat fundamentele rechten worden geschonden, vooral het recht op je eigen moedertaal. Onlangs kreeg Amedspor een boete omdat ze een advertentie in het Koerdisch hadden gepubliceerd. Wat vind u daarvan?
We waren verbaasd toen we hoorden dat Amed Spor een boete kreeg voor een Koerdische slogan. Zeker in de huidige situatie. Er wordt gesproken over de Koerdische kwestie; er is een proces gaande, zeggen ze, maar een advertentie van een sportteam wordt bestraft omdat deze in het Koerdisch is. Dit is hun houding ten opzichte van de Koerdische taal. Dit is eigenlijk een houding ten opzichte van het Koerdische volk. Het bestaan van het Koerdische volk wordt belichaamd in de Koerdische taal. Een volk wordt gekenmerkt door zijn taal. Onlangs werden moeders uitgenodigd om voor de commissie te spreken, maar ze mochten hun moedertaal niet spreken.
Zoals de voorzitter van de Orde van Advocaten van Amed het verwoordde: “Dit is de Koerdische kwestie.” Inderdaad, dit is de Koerdische kwestie. Het is deze mentaliteit. Amedspor heeft toestemming gevraagd om deze advertentie te plaatsen – het is de advertentie van hun sponsor. Het opleggen van een dergelijke straf is geen straf tegen Amedspor. Dit is een straf tegen het hele Koerdische volk. De straf tegen de Koerden is een straf tegen de Koerdische taal. Het probleem is niet Amedspor. Als ze het in het Engels hadden geschreven, hadden ze er waarschijnlijk niets om gegeven. Dit is een ernstige kwestie. Natuurlijk moet ons volk hierop reageren. Het is echt waardevol dat zoveel organisaties in Koerdistan een verklaring hebben afgelegd en hebben gereageerd. Het hele Koerdische volk moet reageren. Er moeten marsen worden gehouden, er moeten protesten worden gehouden; dit mag niet worden geaccepteerd. En we veroordelen deze houding, deze aanpak, ten zeerste.
Een onderwerp waarover fel wordt gediscussieerd, is of de commissie een ontmoeting zal hebben met de Koerdische leider Abdullah Öcalan. Wat is uw mening over deze discussie?
Numan Kurtulmuş zegt dat een ontmoeting met de Koerdische leider Abdullah Öcalan “niet op onze agenda staat”. Hoe kan dat? Wordt de Koerdische kwestie dan niet opgelost? Komt er geen democratische integratie van de Koerden in de Republiek Turkije? Of is dat niet het doel? De Koerdische leider Abdullah Öcalan staat centraal in deze kwestie. Eerder werd aangenomen dat er een ontmoeting zou plaatsvinden. Zelfs sommigen van de MHP zeiden dit. Dit is wat de Koerdische gemeenschap verwacht. Ze hebben het over “de gevoeligheden van Turkije”. Welnu, ook de Koerden hebben gevoeligheden. De Koerden willen dat deze commissie met name een ontmoeting heeft met de Koerdische leider Abdullah Öcalan. Een ontmoeting met de Koerdische leider Abdullah Öcalan is doorslaggevend. Het is niet zomaar een eis. Het is in feite een maatstaf voor de oprechtheid van de benadering van het proces.
We zullen alles doen wat nodig is om dit proces te laten slagen. We kunnen een aantal stappen zetten, maar de Koerdische leider Abdullah Öcalan moet het proces leiden en sturen. De Koerdische leider Abdullah Öcalan moet vrij zijn. Dat hebben we altijd duidelijk gemaakt. We hebben veel stappen gezet, maar nu moet de Turkse staat stappen zetten. We moeten concrete stappen zien. De benadering van de Koerdische leider Abdullah Öcalan moet veranderen. De Koerdische leider Abdullah Öcalan moet worden behandeld als een gesprekspartner. De positie van de Koerdische leider Abdullah Öcalan is niet zomaar een positie. Als de benadering van de Koerdische leider Abdullah Öcalan niet verandert, of beter gezegd, als de huidige positie van de Koerdische leider Abdullah Öcalan niet verandert, hoe kunnen we dan dit proces ontwikkelen en uitvoeren? Dat is de maatstaf. Sommige staatsfunctionarissen vragen zich af of we de gewapende strijd hebben opgegeven of niet. We hebben duidelijk verklaard dat we de gewapende strijd tegen de Turkse staat, tegen Turkije, hebben opgegeven. Over deze kwestie kan geen twijfel bestaan. We hebben in dit verband duidelijke stappen ondernomen. De Turkse staat moet nu stappen ondernemen. En in de eerste plaats moet de situatie van de Koerdische volksleider Abdullah Öcalan zonder enige twijfel worden opgehelderd. Dit moet snel gebeuren en mag niet in de lengte worden getrokken.
Als het proces zich in het tweede jaar moet ontwikkelen, als de democratische oplossing voor de Koerdische kwestie en de democratisering van Turkije in het tweede jaar moeten worden versneld, moeten ze een serieuze aanpak hanteren. Dit is geen kwestie zonder tegenhanger. Het is geen kwestie die eenvoudig kan worden opgelost door de Turkse staat of regering te zeggen: “Ik heb dit gezegd, dus zo zal het gaan.” Er worden bepaalde dingen van ons verwacht. Natuurlijk hebben we geen rigide houding ten aanzien van redelijke zaken. Maar de Turkse staat moet bepaalde beslissende stappen zetten. Er kunnen geen unilaterale stappen worden gezet. Wat wij eisen, is in het belang van Turkije. Dit zijn zaken die gewenst zijn voor de democratisering van Turkije en voor de ontspanning in Turkije. Zaken die Turkije verzwakken, Turkije machteloos maken, Turkije verdelen of Turkije fragmenteren, zijn niet gewenst. De eisen zijn niet van die aard.Het zijn eisen voor de democratisering van Turkije en een democratische oplossing voor de Koerdische kwestie. De Koerdische leider Abdullah Öcalan is degene die dit het beste kan beheren, sturen en in praktijk brengen. In dit opzicht is de huidige benadering van de Koerdische leider Abdullah Öcalan ontoereikend en verkeerd. Er vinden weliswaar gesprekken plaats en er wordt heen en weer gereisd, maar zo hoort het niet te gaan. Een dergelijke beperkte benadering is niet de juiste benadering van de Koerdische leider Abdullah Öcalan. Ons volk denkt dat, en wij denken dat ook. De discussie over het al dan niet plaatsvinden van een ontmoeting moet worden gestaakt; die ontmoeting is hoe dan ook onvermijdelijk, en de kwesties die echt moeten worden besproken, gaan veel verder dan dat.
Stel dat ze een wet aannemen waarin staat dat deze mensen de wapens moeten neerleggen en zich in de politiek moeten mengen. Kan een dergelijke wet de Koerdische leider Abdullah Öcalan uitsluiten? Wat zou een wet betekenen die wordt aangenomen zonder de positie van de Koerdische leider Abdullah Öcalan te verduidelijken? Een wet die de situatie van het leiderschap van de organisatie niet verduidelijkt, die geen duidelijkheid schept, die categoriseert en uitsluit, heeft geen betekenis. Een wet die het leiderschap niet omvat, heeft evenmin betekenis. Ik wil dit in het bijzonder benadrukken.