- Rojava/Noord-en Oost-Syrië
De laatste tijd wordt er veel gesproken over het idee van ‘feministische politiek’. Ministers en politici spreken van een “feminisering van de politiek”. Maar wat betekenen deze uitdrukkingen? Wat onderscheidt feministische politiek?
Het Bureau voor Koerdische Vrouwenrelaties (REPAK) sprak met Ilham Ehmed, medevoorzitter van het Uitvoerend Comité van de Syrische Democratische Raad (MSD) over het veelbesproken idee van “feministische politiek”.
De tijd waarin we leven laat zien dat de wereld wordt geconfronteerd met een systeemcrisis. Wat zijn de fundamenten van deze crisis? Op basis waarvan kunnen we beweren dat het dominante systeem in een crisis verkeert?
Alle oorlogen die momenteel in onze wereld worden gevoerd, zijn een direct gevolg van de crisis van het mondiale systeem. Na de Koude Oorlog was de wereld opnieuw verdeeld en veroverd. Het werd herschikt tot een unipolaire orde, waarbij de Verenigde Staten van Amerika de leidende rol op zich namen. Maar als gevolg van het Amerikaanse beleid ontstonden er nieuwe politieke vacuüms. De vooruitgang van technologie en het mondiale wereldsysteem maakten plaats voor andere landen om hun economieën te laten groeien en de unipolaire wereldorde uit te dagen. De concurrentie tussen China en de VS heeft een grote impact op de hele wereld. Het heeft vooral invloed op het Midden-Oosten, omdat deze regio het meest wordt benut – een slagveld voor beide partijen. De partijen die betrokken zijn bij hun competities voeren hun oorlogen hier op dit slagveld. De klimaatcrisis wordt voortdurend besproken en er worden veel internationale conferenties gehouden, maar elke bijeenkomst brengt nieuwe problemen in plaats van een oplossing. Dat komt omdat het kapitalistische systeem altijd nieuwe rampen creëert onder het mom van oplossingen. De wereldeconomie verkeert in een crisis, er is een ecologische crisis en er ontstaan steeds nieuwe ziekten. Tegelijkertijd zijn er mensen die op zoek zijn naar een nieuw politiek systeem, aangezien de oude machtsblokken veranderingen ondergaan. De NAVO maakt momenteel een moeilijke tijd door. Dit is allemaal een gevolg van de crisis van het internationale systeem. Noodgedwongen verandert het systeem – het zal worden hervormd of vernietigd. Tot die tijd zal het systeem meer vernietiging blijven brengen. Afgezien van het Midden-Oosten bevinden Europa, Rusland, Groot-Brittannië en de VS zich allemaal midden in een ramp.
Wat zijn de verantwoordelijkheden van politieke instellingen in de huidige crisis in de wereld?
Om problemen op de juiste manier op te lossen, moet elke samenleving en elk territorium in staat en toegestaan zijn om zijn eigen problemen op te lossen volgens zijn eigen behoeften. Het dominante systeem kan geen oplossingen bedenken en de samenleving opdringen.
Wat is de politieke relatie tussen het natiestaatsysteem, autoritarisme en patriarchaat? Hoe kunnen we deze relatie begrijpen?
De staat neemt de rol van ‘patriarch’ van de samenleving op zich en onderdrukt daarmee alle pogingen tot gemeenschappelijke oplossingen. Het staatssysteem en het patriarchale systeem zijn één en hetzelfde. De rol van vrouwen is afwezig in dit systeem. De staat ontneemt vrouwen alle kansen op leven en denken en maakt zich eigenaar van de samenleving. Het offert alles op voor het bestaan van zijn eigen gezag, en zo worden de samenleving en de mensen zonder wil gelaten, ze worden verwijderd van de middelen van zelfbeschikking. Degenen met leidende rollen binnen de staat, degenen die de manier van denken van de samenleving beheersen en de vrouwen die binnen het staatssysteem opereren, werken voor het behoud van dat systeem. Tot nu toe heeft geen enkele vrouw die een leider is geworden binnen het staatssysteem zich onderscheiden van het systeem zelf. Dit is één kant van het probleem en een belangrijk punt voor de organisatie van vrouwen.
De laatste tijd worden termen als ‘feministisch buitenlands beleid’ of zelfs ‘feministische NAVO’ vaak gebruikt. Maakt de betrokkenheid van een vrouw bij de politiek haar politiek automatisch ‘feministisch’? Denk je dat politieke benaderingen op het niveau van de natiestaat feministisch kunnen zijn?
‘Feministische NAVO’ is een vreemde uitdrukking. Het is algemeen bekend dat de NAVO een militaire structuur is, verbonden met het internationale systeem. Zijn doelen zijn heel duidelijk. De belangrijkste zorgen zijn wapens en oorlog. Als de aanwezigheid van vrouwen in de NAVO-structuren de aanpak van de instelling daadwerkelijk verandert op een manier die vrede bevordert en oorlog beëindigt, zou dat een zeer belangrijke ontwikkeling zijn. Maar in werkelijkheid worden vrouwen een instrument in de handen van het systeem tot het punt dat de politieke doelen van het dominante systeem nu door vrouwen worden bereikt. Een instelling binnen het systeem kan niet feministisch worden. Vrouwen binnen de NAVO zouden vrouwen en de samenleving tegen oorlog moeten beschermen, maar dat gebeurt niet. Als gevolg hiervan worden ze gewoon een politiek instrument. Er is nu een groot gevaar voor vrouwen. Er zijn veel nieuwe kansen voor vrouwen in de huidige politieke orde. Vrouwen spelen in groten getale een belangrijke rol in besluitvormingsprocessen. Maar helaas is het duidelijk dat het systeem deze vrouwen gewoon gebruikt, niet bevrijdt. In Turkije helpen veel vrouwen het oorlogsvuur aan te wakkeren. In Finland bestaat de helft van de regering uit vrouwen, maar zij leveren Koerden uit aan Turkije en opereren in overeenstemming met de belangen van het dominante systeem. In Duitsland was de bondskanselier een vrouw, maar politiek gezien was er geen verschil tussen haar en een man. Ze sloot zich altijd aan bij Erdogan en bood geen veranderingen aan in de situatie van de onderdrukten. In Zweden was een vrouw minister van Buitenlandse Zaken, die geen druk uitoefende op de Turkse staat, een overeenkomst ondertekende tegen de wetten van haar eigen land, de rechten van de Koerden negeerde en ze opofferde aan de fascistische Turkse staat. Wat ik probeer te zeggen is dat hoewel het een historische stap is dat vrouwen hun plaats in de centra van de besluitvorming hebben ingenomen, de besluitvorming van vrouwen gebaseerd moet zijn op principes en gebaseerd moet zijn op de politieke wil van vrouwen. Dit is cruciaal. De cultuur en het bewustzijn van het werk en de participatie van vrouwen is belangrijk.
Wat zijn volgens jou de specifieke kenmerken van feministische politiek?
Feministische politiek moet niet alleen gericht zijn op de bescherming van vrouwen, maar ook op de bescherming van de samenleving. Het moet ecologisch zijn. Er moet een evenwicht worden gevonden tussen maatschappij en natuur. Feministische politiek moet zich verzetten tegen oorlog. Het moet gelijkheid tussen de geslachten creëren.
In Rojava, of Noord- en Oost-Syrië, probeer je een vrouwelijke kijk op politiek te ontwikkelen. Hoe kan dit in praktische zin gerealiseerd worden? Wat draagt dit bij aan democratie, vrijheid en vrede?
In alle arena’s organiseren vrouwen zich autonoom. Over alle onderwerpen ontwikkelen vrouwen hun autonome opvattingen en geven ze uitdrukking aan hun politieke perspectieven. Op een collaboratieve manier komen ze naar voren als gelijkwaardige deelnemers aan de samenleving. Ze strijden en organiseren zich over alle kwesties op basis van politieke en ethische principes van de samenleving. Obstakels en tekortkomingen komen vaak voor, maar worden op speciale bijeenkomsten en conferenties aan de orde gesteld. Autonome vrouwenorganisatie garandeert dat kwesties die vrouwen specifiek aangaan, worden beschermd, evenals de invloed van vrouwen op de politiek in het algemeen.
Wat is jouw oproep aan vrouwelijke politici van de wereld?
Als vrouwen tegenwoordig leidende posities kunnen bemachtigen, is dat het resultaat van vele grote vrouwenstrijd. Vrouwen hebben kansen gecreëerd en aangegrepen om een sterke rol te spelen in de organisatie van het leven. Vrouwen mogen deze kansen niet missen. Ze moeten centraal staan in alle besluitvormingsprocessen met hun eigen stemmen en benaderingen. Het is inderdaad mogelijk om de wereld te veranderen en gendergelijkheid te bereiken. Houd rekening met het vlindereffect – zelfs kleine acties kunnen de deur openen naar nieuwe mogelijkheden.