Internationale juridische organisaties hebben een gezamenlijke verklaring vrijgegeven waarin wordt opgeroepen tot “geen vervolging” van degenen die om openbaarmaking vragen van het vermeende gebruik van chemische wapens door de Turkse staat in Noord-Irak.
De verklaring van tien internationale juridische organisaties luidt als volgt:
“We maken ons zorgen over berichten dat er traangasgranaten zijn gebruikt in Noord-Irak. Hoewel traangas niet is opgenomen in de lijst van verboden chemicaliën in de bijlagen van het Verdrag inzake chemische wapens (CWC), vindt de opvatting dat door het leger gebruikte traangasgranaten onder het Verdrag inzake chemische wapens vallen, steun in CWC Art II nrs. 1, 2 , en 5.
Het hangt echter ook af van de omstandigheden of het gebruik van traangasgranaten door het leger in strijd is met het Verdrag inzake chemische wapens en kan worden aangemerkt als oorlogsmisdaad op grond van artikel 8 van het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof. Aangezien volgens persberichten de Turkse minister van Defensie het gebruik van traangas door het Turkse leger in Noord-Irak niet ontkent, kan alleen een onafhankelijk onderzoek uitwijzen of het gebruik van traangas in strijd is met internationale verdragen die Turkije heeft geratificeerd. Turkije is partij bij het CWC, maar niet bij het Statuut van Rome.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat door verschillende organisaties en persoonlijkheden de vraag is gesteld naar een onafhankelijk onderzoek naar het gebruik van traangas in Noord-Irak. Verrassend is daarentegen dat in een aantal gevallen is gereageerd op het starten van een kort geding tegen betrokkenen.
Tijdens de Algemene Vergadering van de Orde van Advocaten van Izmir werd het bestuurslid van de Advocatenvereniging ÖHD, advocaat Aryen Turan, via verschillende mediakanalen, waaronder sociale media, bedreigd vanwege haar toespraak waarin ze een onderzoek naar het gebruik van chemicaliën, en in dezelfde mediakanalen werd gemeld dat er een onderzoek tegen haar was gestart. Ze werd gearresteerd en later vrijgelaten met een verbod om naar het buitenland te gaan.
In de ochtend van 25 oktober werden 11 journalisten vastgehouden tijdens invallen in hun huizen en hun werkplekken nadat ze hadden gerapporteerd over verschillende bevindingen en beschuldigingen van het gebruik van chemicaliën door Turkse officiële troepen op het grondgebied van de regionale regering van Koerdistan. Het Openbaar Ministerie van Ankara heeft beelden vrijgegeven van de journalisten Berivan Altan en Deniz Nazlım die werden vastgehouden door middel van handboeien op de rug.
Naar aanleiding van deze incidenten werd Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı, voorzitter van de Turkish Medical Association, die als forensisch-medicijndeskundige in Turkije een onderzoek naar het gebruik van chemicaliën op een tv-zender eiste, aanvankelijk het doelwit van overheidsinstanties en vervolgens onderworpen aan tot talloze beledigingen op sociale media, en uiteindelijk werd haar huis binnengevallen en werd ze op de ochtend van 26 oktober aangehouden. Na het vooronderzoek werd ze gearresteerd.
De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) is de uitvoeringsorganisatie van het Verdrag inzake Chemische Wapens. Een eerste stap zou daarom een formeel onderzoek door de OPCW moeten zijn, en hiervoor is een verzoek van een OPCW-lidstaat vereist.
We dringen er daarom bij de OPCW-lidstaten op aan om;
• de weg vrijmaken voor een onafhankelijk onderzoek door de OPCW
• een onderzoek eisen, waarbij gebruik wordt gemaakt van het speciale mechanisme van de secretaris-generaal van de VN om vermeend gebruik van biologische of chemische wapens te onderzoeken
We roepen de regering van Turkije op om;
• het harde optreden tegen maatschappelijke organisaties, journalisten en mensenrechtenverdedigers die een dergelijk onderzoek eisen, beëindigen.
•laat de journalisten en Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı onmiddellijk vrij.
Ondertekenaars:
Asociación Americana de Juristas, (AAJ)
Vereniging voor Democratie en Internationaal Recht, (MAF‐DAD)
Vereniging van Advocaten voor Vrijheid, (ÖHD)
Europese Vereniging van Advocaten voor Democratie en Wereldmensenrechten, (ELDH)
Europese Democratische Advocaten, (AED)
Giuristi Democratici – Nationale Vereniging van Democratische Juristen. Italië, (GD)
Advocaten Right Watch Canada, (LRWC) National Union of People’s Lawyers (NULP), de Filippijnen
Progressieve Vereniging van Advocaten, (ÇHD)
Het Center of Research and Elaboration on Democracy/ Legal International Intervention Group (CRED, GİGİ)