Het voortdurende isolement van PKK-leider Abdullah Öcalan, mobiliseert internationale organisaties. De Internationale Delegatie tegen Isolatie was in Ankara, Istanbul en Diyarbakir om op 24 en 29 januari een reeks ontmoetingen te houden met verschillende mensen. De delegatie bestaande uit 36 advocaten, politici, academici en activisten uit 7 landen in Europa en Zuid-Afrika onderzocht zowel het isolatieprobleem als de voorwaarden van het fascisme gecreëerd door de AKP-MHP-regering.
Op basis van haar gesprekken met politieke partijen, balies en niet-gouvernementele organisaties heeft de Internationale Delegatie tegen Isolatie vandaag haar rapport gepresenteerd waarin de rol van Abdullah Öcalan voor een oplossing voor de Koerdische kwestie en democratisering wordt benadrukt.
Het rapport “Eenzame opsluiting en isolatiebeleid in Turkije” werd maandag gepresenteerd door twee leden van de delegatie, Avukat Altamira Ana Guelbenzu Gonzalo en Sophie Jane Caseley, tijdens een online vergadering.
Hoogtepunten van de Internationale Delegatie tegen Isolatie zijn als volgt:
“Op 25 maart 2023 is het twee jaar geleden dat de buitenwereld voor het laatst enig teken van leven hoorde van Abdullah Öcalan. Sinds zijn arrestatie en daaropvolgende veroordeling in 1999 zit de Koerdische leider gevangen in de F-Type zwaarbeveiligde gevangenis op het eiland Imrali. Samen met drie medegevangenen, Ömer Hayri Konar, Hamili Yıldırım en Veysi Aktaş, blijft hij onderworpen aan een detentieregime van strikte isolatie. Alle vier de gevangenen mogen niet communiceren met hun families en met hun advocaten. Een dergelijke vorm van incommunicado-opsluiting is in strijd met internationale mensenrechteninstrumenten en -normen.
In wat een zorgwekkende trend is, is het detentieregime van Imrali naar verluidt een voorbeeld is geworden voor andere gevangenissen in heel Turkije sinds de mislukking van het PKK-Turkse vredesproces in 2015. Het vermeende isolement van gevangenen zou dus een facet vormen van de bredere escalatie tussen de Turkse autoriteiten en de Koerdische beweging.
Het ontbreken van een effectief rechtsmiddel – zowel nationaal (vanwege het gebrek aan onafhankelijkheid van de rechterlijke macht) als internationaal – was een terugkerend thema. Zo zijn de aanbevelingen van het Comité van Ministers van de Raad van Europa naar aanleiding van de uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens herhaaldelijk genegeerd, zoals uiteengezet in het meest recente rapport van Asrin Law Office.
De aanpak van de Imralı-gevangenis en de juridische en politieke praktijken in de gevangenis is een lakmoesproef voor de democratie en de bescherming van de mensenrechten in Turkije. We roepen nogmaals de verantwoordelijke posities in Turkije op om met spoed de rechtsstaat in de Imralı-gevangenis te herstellen. Het is daarom absoluut noodzakelijk om deze stand van zaken niet alleen als een juridisch, maar ook als een politiek probleem te zien.
Het discriminerende executieregime tegen politieke gevangenen, dat voor het eerst werd ingevoerd in de gevangenis van het eiland Imralı en zich geleidelijk verspreidde naar alle gevangenissen in Turkije, moet worden afgeschaft. Eerbiediging van de fundamentele mensenrechten van alle gevangenen moet weer de norm worden en niet als uitzondering. Het systeem dat op het eiland İmralı is gecreëerd, wordt ingezet als een politiek instrument. Het vormt geen uitzondering meer, maar is uitgegroeid tot een gewoon juridisch-politiek regime dat zich over het hele land heeft verspreid. Isolatie wordt toegepast in de hele samenleving en beperkt zich niet alleen tot gevangenissen.
Het isolatieregime treft niet alleen Abdullah Öcalan en de politieke gevangenen in Turkije, maar de hele sociale oppositie. De volgorde van repressie en uitbuiting die gebaseerd is op een samenleving die onderworpen is aan deze niveaus van politieke repressie, tast het sociale leven in zijn totaliteit aan. Dit komt tot uiting in de ernstige onderdrukking en repressie van degenen die het niet eens zijn met en zich verzetten tegen het beleid en de acties van de regering en de Turkse staat, door arrestaties en detentie, willekeurige gerechtelijke procedures, veroordelingen en het opleggen van directe en lange gevangenisstraffen jegens dergelijke mensen. De ergste uiting ervan is in de vorm van isolatie, d.w.z. totale isolatie van die politieke andersdenkenden en oppositiegroepen/partijen en hun leiders die wegkwijnen in de gevangenis.
De Koerdische kwestie en de daarmee samenhangende problemen zoals armoede, honger, migratie en vluchtelingen, gendergerelateerde ongelijkheden en geweld, culturele erosie en milieuvernietiging veroorzaakt door de oorlog kunnen niet worden opgelost zonder een goed antwoord te geven op al deze problemen en vooral zonder het beëindigen van de incommunicado-detentie en de systematische schending van het verbod op foltering in de İmralı-gevangenis. Dit kan alleen worden overwonnen door alleen een gezamenlijke juridische, politieke en sociale strijd op elk niveau.
Door zijn betekenis en vertakkingen is de Koerdische kwestie uitgegroeid tot een probleem op regionale en mondiale schaal. Inspanningen gericht op de oplossing ervan moeten daarom ook worden besproken, rekening houdend met de impact en gevolgen ervan voor het Midden-Oosten en de rest van de wereld. Hiervoor is het essentieel dat alle progressieve krachten over de hele wereld het initiatief nemen en mobiliseren.
Als laatste, maar net zo belangrijk als de rest van de conclusies, kunnen we niet genoeg benadrukken hoe bezorgd de leden van de delegatie zijn over de vervolging van advocaten door de Turkse staat, simpelweg omdat ze hun werk doen.
Het is alarmerend dat de advocaten en mensenrechtenverdedigers die legale activiteiten uitvoeren om de gevangenen in de İmralı-gevangenis bij te staan, waar alle rechten zijn opgeschort, hun werk niet kunnen doen en worden onderworpen aan onderzoeken en vervolgingen. Dit is op zichzelf al een indicatie van hoezeer het rechts- en mensenrechtenveld onder vuur ligt, zowel als beroep als als normatief kader.
Advocaten zijn essentieel voor de rechtsstaat en als ze worden vervolgd, kan de beschuldigde geen eerlijk proces of gelijkheid voor de wet krijgen. Bovendien moeten gedetineerden het fundamentele recht hebben om ongehinderd toegang te krijgen tot advocaten en om het wettelijk voorrecht en de vertrouwelijkheid van hun communicatie te waarborgen. Staten hebben ook de plicht om de fundamentele rol van advocaten te respecteren bij het waarborgen van het recht op een eerlijk proces en een rechtvaardige tenuitvoerlegging van wettige straffen, en om niet te handelen in strijd met de rechten en specifieke prerogatieven die elke rechtsstaat moet garanderen aan advocaten, zoals gespecificeerd in VN-basisbeginselen 8 en 16 over de rol van advocaten. De fundamentele kwestie die dit alles onderstreept, is het gebrek aan onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, zoals benadrukt door de ABA.
De oplossing voor al deze problemen ligt in de democratische en maatschappelijke oplossing van de Koerdische kwestie. Het belangrijkste doel van isolatiepraktijken is het onderdrukken van de legitieme democratische strijd en de cohesie van de sociale oppositie. De vrijheid van Öcalan is onvermijdelijk voor een vreedzame en politieke oplossing van de Koerdische kwestie en de democratisering van Turkije. Daarom moet het primaire en essentiële doel van alle oppositionele krachten en verdedigers van de wet en de mensenrechten de volledige afschaffing van het buitenwettelijke İmralı-systeem zijn.
Het is dringend nodig dat de internationale gemeenschap – via de orde van advocaten en andere advocatenverenigingen – kennis neemt van de verslechterende situatie in Turkije en de erosie van de rechtsstaat. De heersende omstandigheden in Turkije zijn vergelijkbaar met een permanente en aanhoudende noodtoestand. Aan deze onrechtmatige gang van zaken moet per direct een einde komen.
In het licht van de voortdurende niet-publicatie van het rapport van de CPT, blijven we diep bezorgd over het feit dat het schadelijke beleid dat wordt toegepast in Imrali en andere zwaarbeveiligde gevangenissen zonder controle en evenwicht wordt voortgezet.
Gezien het feit dat Turkije eerdere aanbevelingen van de CPT niet heeft opgevolgd, dringen we er bij de CPT op aan gebruik te maken van artikel 10 (2) van de Conventie om een verklaring te publiceren met een samenvatting van hun bevindingen, in het bijzonder met betrekking tot de gevangenen in Imrali, nog voordat de publicatie van hun rapport. We dringen er bij de regering van Turkije op aan om de aanbevelingen van de CPT in hun laatste rapport uit te voeren en vragen ook de Raad van Ministers van de Raad van Europa om de volgende stappen te bespreken, vooral gezien het feit dat Turkije in het verleden niet heeft voldaan aan de CPT-aanbevelingen.
We roepen de Turkse staat op om de eerdere aanbevelingen van de CPT en het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (Ocalan nr. 2) onverwijld uit te voeren. Dit houdt onder meer in dat gedetineerden zich kunnen verenigen, het recht op toegang tot advocaten en familie, effectieve rechtsmiddelen om de omstandigheden in de gevangenis aan te vechten, en de afschaffing van de verzwaarde levenslange gevangenisstraf die in strijd is met artikel 3 EVRM. Eenzame opsluiting kan niet voor onbepaalde tijd plaatsvinden zonder toezichtsmechanisme.”