- Noord-Koerdistan
De Mensenrechtenvereniging (IHD) heeft opgeroepen tot een uitgebreid onderzoek naar de dood van de Koerdische studente Rojin Kabaiş. Tijdens een persconferentie die gelijktijdig in verschillende provincies werd gehouden, uitte de vereniging scherpe kritiek op staatsinstellingen en verklaarde dat instanties zoals het ministerie van Justitie en het Instituut voor Forensische Geneeskunde door hun gedrag bijdragen aan het verdoezelen van gendergerelateerd geweld.
De gecoördineerde persconferenties vonden plaats in Van, Urfa, Batman, Dersim, Izmir, Mersin, Adana en Antalya, waarbij in elk geval de centrale verklaring werd voorgelezen door de Vrouwencommissie van de IHD.
Kritiek op straffeloosheid en gebrek aan bescherming
In Van verklaarde Ayten Kıran, medevoorzitter van de provinciale afdeling van de IHD, dat de beschermingsmechanismen voor vrouwen aanzienlijk zijn verzwakt sinds Turkije zich in 2021 uit het Verdrag van Istanbul heeft teruggetrokken. Zij wees erop dat de staat zijn plicht om vrouwen tegen geweld te beschermen en hun recht op leven te waarborgen, niet naar behoren nakomt. Dit geldt niet alleen voor de zaak van Rojin Kabaiş, maar ook voor talrijke onopgeloste sterfgevallen van vrouwen in het hele land, voegde zij eraan toe.
“De praktijk van straffeloosheid schendt het recht van vrouwen op leven, toegang tot justitie en effectief onderzoek”, aldus Kıran. De IHD beschuldigt met name het Instituut voor Forensische Geneeskunde ervan deskundigenrapporten uit te brengen die de vermeende daders dienen in plaats van de waarheid. Hierdoor worden familieleden vaak gedwongen jarenlang te vechten voor gerechtigheid, terwijl hun veiligheid voortdurend in gevaar is.
Belangrijkste eisen van de IHD
De IHD roept het ministerie van Justitie, het Instituut voor Forensische Geneeskunde, de parlementaire mensenrechtencommissie, de orde van advocaten, vrouwenrechtencentra en het maatschappelijk middenveld in zijn geheel op om te pleiten voor een onafhankelijk en transparant onderzoek. De belangrijkste eisen zijn:
▪ Grondig en effectief onderzoek in de zaak Rojin Kabaiş en in alle gevallen van vermoedelijke vrouwenmoord;
▪ Een einde aan het monopolie van de forensische geneeskunde van de staat bij het verzamelen van bewijsmateriaal – in plaats daarvan moeten ook onafhankelijke medische rapporten wettelijk worden erkend;
▪ Herinvoering van het Verdrag van Istanbul en de daarmee samenhangende beschermingsmechanismen voor vrouwen;
▪ Duidelijke maatregelen tegen straffeloosheid voor geweld tegen vrouwen, met inbegrip van medeplichtigheid van de staat, indien van toepassing.
Duidelijke boodschappen van vrouwen
De verklaring werd in talrijke steden voorgelezen in aanwezigheid van lokale partijvertegenwoordigers, maatschappelijke organisaties en vrouweninitiatieven. In Izmir nam de DEM-partij deel aan het evenement. In Mersin werden posters opgehangen met slogans als “Wat is er met Rojin gebeurd?”, “We kennen de dader” en “Hef de geheimhouding in deze zaak op”.
In andere steden waren de boodschappen vergelijkbaar: “Rojins dood was geen zelfmoord – het was moord”, “Vrouwenmoord is politiek” en “Gerechtigheid voor Rojin”. Deze slogans weerspiegelen de groeiende bezorgdheid over het stijgende aantal onopgeloste vrouwenmoorden en wat wordt gezien als ontoereikende maatregelen van de overheid om deze te bestrijden.
De zaak Rojin Kabaiş
Rojin Kabaiş was studente aan de Yüzüncü Yıl Universiteit in Van. In oktober 2024 werd de 21-jarige dood aangetroffen, 18 dagen nadat ze was verdwenen uit een studentenhuis aan de oevers van het Vanmeer. De onderzoeksautoriteiten kwamen al snel met de theorie dat het om zelfmoord ging, een interpretatie die vanaf het begin sterk werd betwist door haar familie en hun raadsman. Inmiddels is bekend dat een forensisch rapport bewijs bevat van mogelijk seksueel geweld: er zijn twee mannelijke DNA-sporen aangetroffen op gevoelige delen van het lichaam.
De omstandigheden rond de dood van Rojin, de reactie van de autoriteiten – informatie over mannelijke DNA-sporen op het lichaam van Rojin werd pas ongeveer een jaar na haar dood bekend – en de voortgang van het onderzoek tot nu toe roepen vanuit het perspectief van mensenrechtenorganisaties en familieleden veel vragen op. De IHD spreekt van een mogelijke femicide en roept op tot volledige transparantie, met name met betrekking tot het onderzoek, de medische rapporten en de beoordelingen door het openbaar ministerie.
De familie van Rojin Kabaiş eist ook opheldering over waarom Hamdullah Şevli, rector van de Universiteit van Van, die jarenlang voor de regerende AKP in het Turkse parlement heeft gezeten, zonder enige medische kwalificaties heeft deelgenomen aan de autopsie van Rojin Kabaiş. De familie eist ook dat het vertrouwelijkheidsbevel op het onderzoeksdossier wordt opgeheven.
Bron: ANF