De bevolking van Mexmur bestaat voor 100 procent uit mensen die uit Noord Koerdistan afkomstig zijn. In de regel zijn het mensen uit de provincie Hakkari, Sirnak, Mardin, en Siirt. De dorpen waar de mensen vandaag komen zijn voornamelijk Gever, Hakkari, Cukurca, Beytusebab, Uludere, Sirnak, Cizre, Silopi, Eruh en Idil. Rond 95 procent van onze mensen komen uit deze gebieden. Ze liggen alle in het gebied dat Botan wordt genoemd. Dit is ook het gebied waar de Koerdische vrijheidsstrijd begonnen is. Dit is ook het gebied waar de gewapende strijd gestart is. Daarom is Botan ook het gebied waar de Turkse staat de meeste onderdrukking en marteling toepast.
De Turkse staat voerde in dit gebied in de 90er jaren grote operaties uit. Ze wilden het meer uitdrogen en de vis vangen. 4000 dorpen werden geruimd. De weilanden werden tot verboden gebied verklaard. In deze regio werd het leven tot stilstand gebracht. Honderden -als het er geen duizend waren- mensen werden opgepakt. Ze werden in de gevangenissen van Diyarbakir en andere plaatsen gemarteld. Tevens werden er honderden, tot duizend, mensen op straat door onbekende daders neer geschoten. Over alle dorpen werd een economisch embargo gevoerd. Men kon alleen nog levensmiddelen op de bon krijgen. Dat betekende dat de levensmiddelen werden gerantsoeneerd. Men moest bv. voor een kilo suiker toestemming halen bij de militaire post en je mocht dan ook niet meer dan het afgesproken bedrag kopen.
De mensen uit de regio leefde voornamelijk van veeteelt en landbouw. Maar hun levensonderhoud werd hun afgenomen en de landbouwgrond werd tot verboden gebied verklaart. Je kon dus ook niet je vee naar de weide brengen. Je werd gedwongen je vee te verkopen. Hetzelfde gold voor de landbouwgrond die boeren niet meer bewerken konden. Het gebied werd regelmatig met raketten beschoten of er werden mijnen gelegd. De gehele leefruimte werd daarmee praktisch onbewoonbaar gemaakt.
Veel van onze mensen vluchtte naar de Turkse steden of naar Europa. Een kleiner deel zocht toevlucht in Zuid Koerdistan. Dit gebeurde in de jaren 1991, 1992 en 1993. In het jaar 1994 bereikte de onderdrukking het hoogtepunt. Dat was ook in het jaar dat de strijd tussen de p.. en de Turkse staat het hevigst was. De staat stelde in deze fase een delegatie samen en stuurde die naar de dorpen. Deze delegatie zou het dorpsbeschermingssysteem afdwingen. Ze gaven ons 3 mogelijke opties. Of we moesten het dorpsbeschermingssysteem accepteren of we moesten ons vaderland verlaten. Als 3e optie verwezen ze ons naar bijvoorbeeld naar het dorp Şiriş. In maart 1994 werd dat dorp vanuit de lucht gebombardeerd. Dit voorbeeld betekende dat ze ons hetzelfde zouden aandoen als ze het dorp Şiriş aangedaan hadden. Degene die dit ons vertelde was de hoogste militaire vertegenwoordiger in onze regio. De brigadegeneraal van Sirnak kwam persoonlijk, liet de mensen op het dorpsplein verzamelen en gaf ons de 3 opties. Het dorp waar dit gebeurde heet Hilal en ligt in Uludere. Uludere ligt in de provincie Sirnak. In het dorp waren 4 basisscholen, een middelbare school, een gezondheidscentrum en een administratiegebouw. Daarnaast waren er 3 kerken en 2 moskeeën.
De mensen uit het dorp verzamelde zich om de het te bespreken. Ze zeiden dat het slechts een militaire vertegenwoordiger was die hun voor de keuze had gesteld. Ze wilden graag met een burgerlijke vertegenwoordiger van de staat, de districtbeheerder van Uludere spreken. Een vertegenwoordiging van de dorpen ging naar de districtbeheerder en ook naar de gouverneur van Sirnak. Ze verklaarde aan beide vertegenwoordigers hun situatie. Ze maakten hun duidelijk dat ze in hun dorpen verder wilden leven en de dorpen niet wilde verlaten. Maar tegelijkertijd maakten ze duidelijk dat ze het dorpbeschermingssysteem niet zouden accepteren. Ze wilden ook niet accepteren om betaalde moordtroepen te worden die in de bergen op mensen jaagden. Het antwoord die ze van beide vertegenwoordigers kregen luidde als volgt: we kunnen hier niets doen en hebben geen bevoegdheid. Hier heerst een militair regime en die hebben het voor het zeggen.
De brigadegeneraal heeft ons op 15 april op het plein verzamelt en onze een deadline gegeven van 15 dagen om te antwoorden. Tot 1 mei hadden we om te beslissen, daarna zou het leger komen, werd er gezegd. Zou er dan nog een levend wezen in het dorp zijn, zou hij er hoogst persoonlijk voor zorgen, dat deze zou verdwijnen. We hadden dus 2 weken om te beslissen. Het gesprek dat hierop volgde duurde 5 tot 6 dagen. Onze deadline werd steeds korter. De dorpsgemeenschap kwam na deze gesprekken samen en overlegde wat te doen. De optie om naar de Turkse steden te verhuizen, betekende dat we nog steeds met dezelfde staat te doen hadden. De onderdrukking, het leed en marteling zouden daar ook geen einde vinden. Daarnaast was het dorpsleven en het stadsleven niet te vergelijken. Het ging hier om 2 verschillende werelden.
We vroegen ons af, om we aan het stadsleven zouden kunnen wennen. Hoe krijg je daar een woning, hoe verdien ik daar geld? We hadden geen van alle een beroepsopleiding of iets dergelijks. De mensen kwamen tot slot tot de conclusie dat de problemen alleen zouden verdwijnen, als we grenzen van deze staat zouden verlaten. Het was de unanieme beslissing dat we bij elkaar moesten blijven om te overleven en we besloten ons blik op zuid Koerdistan te richten. Daar was een Koerdische samenleving en Saddam Hoessein was verdreven. Er was om een no-fly zone ten noorden van de 36ste breedtegraad dus besloten we om de grens over te steken naar gebied bij Zakho en Duhok, om daar van de onderdrukking en de wreedheden bevrijd te zijn. Dat was de gezamenlijke beslissing van het dorp.
Zo begon de Exodus naar Zuid Koerdistan.
(Vertaald uit: Selbstbestimmung staat Flucht)
Auteur: Lida Weerts
