Als woordvoerder van het buitenlands beleid voor de HDP-factie in de Turkse nationale vergadering heeft Hişyar Özsoy een verklaring afgegeven over de instelling van beheerders in Koerdische steden en gemeenten door het AKP-regime.
De volledige verklaring luidt als volgt:
“Het Erdogan-regime is vastbesloten zijn autoritaire en illegale heerschappij te handhaven, die drie jaar lang tegen de Koerdische provincies is gericht. Sinds de gemeenteraadsverkiezingen op 31 maart 2019 zijn de HDP-gemeenten blootgesteld aan constante bedreigingen en aanvallen door de door Erdogan geleide AKP-regering en haar ultra-nationalistische coalitiepartner MHP. Deze bedreigingen werden zelfs nog belangrijker op 19 augustus 2019, toen het ministerie van Binnenlandse Zaken drie co-burgemeesters afzette en de gemeentelijke vergaderingen van de drie Koerdische grootstedelijke gemeenschappen Diyarbakır, Mardin en Van, eigendom van de HDP, ontbond.
De HDP-gemeenten en de populaire wil die ze vertegenwoordigden, zijn al grotendeels omzeild sinds het Erdogan-regime na de mislukte militaire staatsgreep van 15 juli 2016 een tweejarige noodregeling heeft uitgeroepen en het heeft gebruikt om de verdere autoritaire consolidatie te beëindigen. In dit verband werd in september 2016 een regeringsdecreet (nr. 674) uitgevaardigd dat, zoals vermeld in een VN-rapport in 2017, toestemming gaf voor “de alomvattende vervanging van gekozen vertegenwoordigers van Koerdische afkomst in Zuidoost-Turkije door [ benoemd door de centrale overheid] ‘beheerders’. In de meeste gevallen werden deze ‘beheerders’ onmiddellijk benoemd na de arrestatie van democratisch gekozen ambtenaren, hetgeen wijst op een hoge mate van coördinatie tussen de rechterlijke macht en de uitvoerende macht.”
Ontslagen onder de anti-terreurwet
Van september 2016 tot februari 2018 werden 94 van elke 99 lokale overheden onder leiding van DBP, de toenmalige zusterpartij van de HDP in de gemeenten, waaronder vier grootstedelijke en tien provinciale gemeenschappen in de Koerdische regio, ontbonden en vervangen door beheerders. Drieënnegentig mede-burgemeesters en honderden andere leden van de gemeentevergadering werden op verschillende gronden vastgehouden. Hoewel de noodtoestand officieel werd beëindigd in juli 2018, werden de regels, inclusief die voor lokale overheden, in het Turkse parlement geratificeerd als een permanente grondwet en bleven intact. In de aanloop naar de lokale verkiezingen op 31 maart 2019 zaten er nog 50 Koerdische co-burgemeesters in de gevangenis, van wie er 29 ongeveer twee jaar in hechtenis zaten.
In vrijwel alle gevallen van 2016 tot 2018 vond het ontslag van Koerdische burgemeesters plaats in het kader van de bijzonder uitgebreide antiterrorismewetgeving van Turkije. Zoals wijdverspreid bekritiseerd door transnationale waarnemers, maakt deze wet, met zijn “brede en vage definitie van terrorisme, georganiseerde misdaad en propaganda, het kennelijk onmogelijk om de exacte aard van dergelijke misdaden te bepalen” en fungeert als “een instrument om interne dissidenten te onderdrukken”. Deze willekeur is des te acuter omdat de beschuldiging van ‘terreur’ wordt uitgesproken tegen het uiten van Koerdische eisen, met name in de context van de recente wijdverbreide recidive in de traditie van de Turkse staat om Koerdische identiteit en conflict te ontkennen – een proces dat momentum heeft gekregen nadat de heer Erdogan de onderhandelingstafel met de Koerdische afwijkende mening in april 2015 had omgekeerd en verklaarde: “Er bestaat niet zoiets als het Koerdische probleem” en “wie dat zegt, is schuldig aan separatisme.”
Overweldigende verkiezingsoverwinning van de HDP
Bij de lokale verkiezingen van 31 maart 2019 won de HDP de overgrote meerderheid van de Koerdische gemeenten die werden overgenomen door het Erdogan-regime, en de autoritaire en illegale praktijken van het regime werden onmiddellijk hervat. Ten eerste, hoewel de Turkse kieswet (nr. 3627) voorafgaande goedkeuring vereist van de kiesbaarheid door de lokale verkiezingsorganen voor elke kandidaat, werden de verkiezingscertificaten van bijna honderd kandidaten geweigerd onder het voorwendsel van eerdere of lopende onderzoeken. Zes HDP-kandidaten, die burgemeesterskantoren in Koerdische districten hadden gewonnen, ontvingen hun toelatingscertificaten niet op grond van het feit dat ze eerder waren ontslagen uit het openbaar ambt door noodbesluiten. In plaats daarvan kregen de kandidaten die in de verkiezingen werden verslagen certificaten. Bovendien zijn van achtentachtig vertegenwoordigers van de HDP-gemeenschap hun verkiezingscertificaten geweigerd wegens lopende onderzoeken.
Eerste ontslagen in augustus
Op 19 augustus 2019 heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken de burgemeesters van Diyarbakır, Mardin en Van – Adnan Selçuk Mızraklı, Ahmet Türk en Bedia Ertan Özgökçe geschorst.
In een schriftelijke verklaring probeerde het ministerie van Binnenlandse Zaken deze staatsgreep tegen de wil van de Koerdische kiezers te rechtvaardigen met aanstaande “terroristische” onderzoeken tegen onze burgemeesters. Het ministerie merkte op: “Burgemeesters die in contact staan met terroristische organisaties en die terroristische organisaties steunen , werden ontslagen op grond van artikel 127 van de Grondwet en artikel 47 van gemeentewet nr. 5393. ” Volgens het willekeurige en obscure karakter van de anti-terroristische aanklachten, is deze verklaring van het ministerie een schandaal en een flagrante inzet voor de omvang van de controle van de uitvoerende macht over de rechterlijke macht.
Dubbel leiderschap als beleid voor gendergelijkheid
Het ministerie van Binnenlandse Zaken noemde het HDP-burgemeestersysteem ook als reden voor de beschuldiging van onze burgemeesters, waardoor deze praktijk een ‘bewijs’ is van de associatie van de HDP met een ‘terroristische organisatie’. De HDP streeft een systeem van co-voorzitterschap (man\vrouw) als een beleid voor gendergelijkheid in alle organen en op alle niveaus van vertegenwoordiging. Lokale overheden zijn niet vrijgesteld van deze praktijk. De bestaande gemeentewet erkent het systeem van dubbel leiderschap niet. We voeren deze praktijk echter zowel de facto als in volledige openbare transparantie en goedkeuring uit door informeel een van onze gemeenteraadskandidaten in gemeentelijke stembiljetten in de hele zittingsperiode aan te wijzen als een “co-burgemeester”. Voor ons is deze praktijk een integraal onderdeel van het bevorderen van de gendergelijkheid in politieke vertegenwoordiging, en we zouden het als een belediging beschouwen om het te verdedigen tegen elke beschuldiging van terrorisme.
Geleidelijk ontslag van andere burgemeesters
Na het ontslag van drie co-burgemeesters van grote stedelijke gemeenschappen werd op 17 september 2019 wederom een andere beheerder benoemd bij de gemeente Kulp in de provincie Diyarbakır. Op 16 september 2019 werd de co-burgemeester van Kulp, Mehmet Fatih Taş, gearresteerd op beschuldiging van “lid zijn van een terroristische groepering.” Slechts één dag na de afzetting in de gemeente Kulp werd de co-burgemeester van Karayazı, mevrouw Melike Göksu, op 18 september 2019 ontslagen. De reden voor hun ontslag is dat een veroordeling van zeven jaar en zes maanden tegen hen werd bevestigd door het Hooggerechtshof.
Op 15 oktober 2019 viel de politie binnen in de provincies Hakkari, Yüksekova, Nusaybin en Erciş en nam de co-burgemeester van Hakkari, de heer Cihan Karaman, de co-burgemeesters van Yüksekova, mevrouw Remziye Yaşar en de heer İrfan Sarı, de co-burgemeesters. Burgemeesters van Erciş, mevrouw Yıldız Çetin en de heer Bayram Çiçek, evenals de co-burgemeesters van Nusaybin, mevrouw Semire Nergiz en de heer Ferhat Kut in hechtenis. Op 17 oktober werden co-burgemeesters Cihan Karaman, İrfan Sarı, Remziye Yaşar, Semire Nergiz en Ferhat Kut gearresteerd met de typische beschuldigingen van ‘terroristische propaganda’ en ‘lidmaatschap van een terroristische organisatie’. Op 18 oktober benoemde de minister van Binnenlandse Zaken “beheerders” om de burgemeesters van Hakkari, Nusaybin en Yüksekova op te volgen, waardoor het aantal “door AKP-beheerders geleide” HDP-gemeenschappen op negen kwam.
Op 22 oktober 2019 werden beheerders benoemd in de gemeenten Bismil, Kayapinar, district Kocakoy. Op dezelfde dag werden de co-burgemeester van Kayapınar Ward, de co-burgemeester van Kocaköy Town en de eerder geschorste burgemeester van Diyarbakır Ward, de heer Adnan Selçuk Mızraklı, gearresteerd op verdenking van lidmaatschap van een terroristische groepering. Op 29 oktober 2019 heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken een andere beheerder aangesteld in de gemeente Cizre en werd burgemeester Mehmet Zırığ van zijn ambt ontheven. De HDP won de gemeenteraadsverkiezingen in Cizre met 76,99 procent van de stemmen op 31 maart.
De politieke druk blijft bestaan
Op 2 november 2019 werd een beheerder aangeteld in de gemeente Saray in de provincie Van en werd burgemeester Caziye Duman ontslagen. Twee dagen later werd een andere beheerder benoemd in de gemeente Kızıltepe. Co-burgemeester mevrouw Nilüfer Elik Yılmaz is uit haar ambt ontheven. Op 8 november 2019 werd burgemeester Azim Yacan van İpekyolu in de provincie afgezet en werd er een beheerders aangesteld. Op 13 november 2019 werden beheerders benoemd in İdil, Yenişehir, Hazro en Akpazar. Op 16 november 2019 werd een andere beheerder aangesteld in de gemeenten Suruç en Savur in de provincie Urfa en Mazıdağı en Derik in Mardin. Met deze recente ontwikkeling is het totale aantal gemeenten waar sinds 19 augustus curatoren zijn benoemd tot 24 en sindsdien zijn 14 burgemeesters gearresteerd.
Staatsgreep tegen de democratische wil
Niet alleen de beschuldiging van onze burgemeesters, maar ook hun vervanging door beheerders benoemd door de (AKP) regering betekent een staatsgreep tegen de Koerdische democratische wil. De Turkse gemeentelijke code (nr. 5393) bepaalt dat in geval van schorsing of verwijdering uit het ambt van burgemeester de gemeenteraad een van zijn leden als nieuwe burgemeester kiest. Deze regel werd nageleefd telkens de burgemeesters van ACP, MHP en CHP tijdens de vorige ambtstermijn werden ontslagen. Een aanvullende clausule bij artikel 45 van het Gemeentelijk Wetboek in 2016 stelde deze regel niet geldt voor “gevallen van ontslag van burgemeesters op basis van banden met terroristische organisaties” en machtigde “Ministerie van Binnenlandse Zaken en Gouverneurs” personen aan te wijzen om ze te vervangen. Deze uitzonderingsclausule is later permanent gemaakt en zonder uitzondering geïmplementeerd in alle gevallen van de burgemeesters van de partijen DPB en HDP.
Systeem van onderdrukking en intimidatie
Deze regering weerspiegelt de vijandigheid tegenover het bestaan en de rechten van het Koerdische volk, dat sinds 2015 een wezenlijk kenmerk is van de autoritaire terugtocht van Turkije onder de AKP-MHP-coalitie van de heer Erdogan. In dit proces is niet alleen de Koerdische democratische en de wil van het volk onderdrukt door hun parlementaire of lokale overheidsfunctionarissen hun mandaten te ontnemen, maar is er ook een uitgebreid systeem van onderdrukking en intimidatie geïntroduceerd in Koerdische steden en gemeenschappen om de mogelijkheden van volksprotest te belemmeren. De politie arresteerde ten minste 418 publieke figuren in Diyarbakır, Van, Mardin en vele andere provincies in gecoördineerde preventieve huiszoekingen in de vroege uren van 19 augustus, voordat het ministerie van Binnenlandse Zaken besloot te beschuldigen. Na het aftreden van onze burgemeesters hebben provinciegouverneurs elke vorm van protest verbannen als ‘hulp aan terrorisme’.
Niettemin hebben de Koerdische kiezers krachtig gepleit voor hun recht op democratische vertegenwoordiging. In de eerste twee dagen zijn geweldloze massale protesten uitgevoerd in Diyarbakır, Van en Mardin waaruit bleek dat de politie brutaal was. Honderden demonstranten werden gearresteerd, tientallen raakten gewond en in het ziekenhuis opgenomen, waaronder HDP- afgevaardigden Feleknas Uca, mevrouw Ayşe Acar Başaran, mevrouw Tülay Hatimoğulları, mevrouw Semra Güzel, mevrouw Serpil Kemalbay, mevrouw Remsiye Tosun, de heer Kemal Peköz en de heer Ridvan Turan.
Ondergang van democratische vertegenwoordiging en rechtsstaat van Turkije
Het is belangrijk op te merken dat deze discriminerende vijandigheid tegenover de Koerdische wil een diepgaande en belediging en ondergang inhoudt van wat er overblijft van de principes van democratische vertegenwoordiging en de rechtsstaat in Turkije onder Erdogan, bijeengehouden onder een nationalistische Turkse retoriek van ‘terrorisme’.
De val van Turkije in institutionele autocratie is begonnen met de zuivering van HDP-parlementsleden, met de volledige medeverantwoordelijkheid van andere oppositiepartijen, waaronder de Republikeinse Volkspartij (CHP). Als de niet-HDP-oppositie niet onmiddellijk en ondubbelzinnig stelling neemt tegen deze ongrondwettelijke staatsgreep tegen de wil van het volk, dan is het zeer waarschijnlijk dat de gemeenten van andere oppositiepartijen binnenkort op dezelfde manier zullen worden aangevallen – zoals de door de CHP geëxploiteerd steden Ankara en Istanbul.
Als HDP blijven we ons inzetten om te protesteren tegen deze autocratische staatsgreep tegen de wil van onze kiezers als onderdeel van onze strijd voor een pluralistisch democratisch politiek systeem, een sterke lokale democratie en duurzame vrede in ons land. Wij roepen de grotere politieke oppositie van Turkije en de internationale democratische gemeenschap op om geen tijd te verspillen in het bestrijden van deze staatsgreep en hun steentje bij te dragen aan het terugzetten van Turkije op het pad van de parlementaire en lokale democratie en de rechtsstaat.”
