(Foto bij de kapper in Leiden, 2024)
Wat kan je motiveren om een beetje om je heen te kijken? Een onbedwingbare nieuwsgierigheid? Prima. Of een nationaal belang… Is toch wat minder. De verkenningen van ons universum worden echter wel gesponsord door staten die daar wel wat mooie kansen zien liggen, en zeker niet vanuit een universele missie. Landen als India, Rusland, en China, zij buitelen over elkaar heen om hun vlag te planten op de maan.
Wezenlijke verwondering moet in die landen eerst door een filter van mierzoete propaganda getrokken worden. Zo komt dat wel bij mij over. Hetzij nationaal, (bleh!!), of – hellup!! — : fucking religieus van aard.
Om te beginnen is daar de beschermende, aardse dampkring die ons behoedt om diep het universum in te kijken. Maar ook zijn daar dus nog die nationalistische en religieuze reflexen. Ook die horde moet je nemen, om je blik een beetje te verruimen. Lastig, heel lastig allemaal.
In de 19de eeuw ontdekte de Franse astronoom Camille Flammarion ( 1888), dat er in ons universum geen absoluut begrip bestaat van onder of boven. Dat onderscheid gaat daar dan totaal verloren.
Vanuit een gekoesterd lokaal bewustzijn is dat een goddeloze gedachte. Als door een wesp gestoken, dook de Roomse Kerk er vol op.
( Deze gravure is van de droom die Camille Flammarion had, waarin hij zich voor het eerst van deze ervaring bewust werd. In die droom kruipt hij door de schil van de bekende wereld heen, en komt hij in de kosmische wereld, waarin het besef van onder en boven totaal is verdwenen. Zonder die ervaring kan je je daar moeilijk een goede voorstelling van maken.)
Als we even flink doorspoelen in de tijd, dan zien we in onze dagen, dat we ons opmaken voor het koloniseren van de maan en van Mars ( Wie zei er toch dat we het koloniale denken achter ons hadden gelaten??) En wat dacht je van ‘terraforming’?? ( Kort gezegd dit: een andere planeet naar onze hand te zetten) Allemaal super stoere dingen. Maar in dat alles huist ook een super conservatief denken. Oude reflexen, in een fris jasje gehesen.
We hebben twee klassieke programma’s tot onze beschikking om dat plan van buitenaardse verkenningen te presenteren… 1) een soort woest erotisch heroisme, of 2) een soort mentale verweking, een debilisering van het niveau Teletubbies.
De Sovjet-Unie bediende zich destijds van de eerste variant: de geboorte van de glorieuze ‘Nieuwe Mens’, de held van kosmische allure. Weliswaar gevangen in het collectieve strafkamp van de communistische dictatuur. Maar wel rockstar-waardig, zeker. De posters uit die tijd getuigen van een geilheid, waar Robert Smith, de leadzanger van The Cure, niet aan kan tippen.
De Chinese aanpak getuigt meer van plan B: de ultieme verpreutsing, gekruist met een perverse infantilisering. Dat alles vanuit een cultuur, waar de vrouw sowieso een popperig product is van zeer betrekkeijke houdbaarheid. De inzet van die vrouwen moet wel een mierzoet, tandeloos imago worden meegegeven.
PAW Patrol is er niets bij. De role model van de moderne Chinese vrouw moet zich wel omringen met knuffeltjes met een hoog gehalte van aaibaarheid. Daar is geen ontkomen aan. Pas als we de wereld gaan veroveren met een lading tanden krullend snoepgoed in onze spacecraft, dan pas is onze missie echt geslaagd te noemen. En op voorhand zijn ook alle andere planeten en zwarte gaten van een zeer hoog knuffel-gehalte. Dat is de missie.
Wat we gaan zien, en hoe we dat moeten zien, dat is ons eerst heel goed voorgekauwd. Wat dat betreft heeft onze actuele cultuur van influencers een rijke voorgeschiedenis. ‘Het authentieke individu’ is een fijn marketing dingetje. Authentiek zijn is, vrees ik, toch wel heel wat anders. Dat is een pijnlijke, risicovolle aangelegenheid. Moeizaam. Kwetsbaar.
Misschien is de enige weg die de poorten opent naar het universum buiten ons, de weg naar het universum in onszelf. Het raadsel verkennen dat we zijn voor onszelf.
Spoiler: dat is niet suikerzoet. Voor zover ik kan zien.
Auteur: Paul Terlunen