- Cyprus
Sinds twee weken verblijft een delegatie van de solidariteitsgroep #FreeKenan op Cyprus om ter plaatse een beeld te krijgen van de situatie van de Koerdische activist en politicus Kenan Ayaz. Een bijzonder aandachtspunt voor de delegatie was het bezoek aan het graf van Theofilos Georgiadis, de voorzitter van het Solidariteitscomité voor Koerdistan, die 41 jaar geleden in opdracht van de Turkse staat werd vermoord. Het bezoek werd mogelijk gemaakt door de advocaat van Kenan Ayaz, Efstathios K. Efstathiou.
Wie was Theofilos Georgiadis?
Theofilos Georgiadis werd op 9 september 1957 geboren in het Cypriotische dorp Evrychou. Na zijn schooltijd in 1975 trad hij toe tot de Nationale Garde en diende later als reserve-luitenant. In Athene studeerde hij politieke wetenschappen met als hoofdvak Turkse taal – verdere studies brachten hem naar Frankrijk en Duitsland. In die periode kwam hij voor het eerst in contact met de Koerdische bevrijdingsbeweging.
Terug op Cyprus trad Georgiadis toe tot de politie en werd later persvoorlichter bij het ministerie van Turkse Zaken. Als uitstekend kenner van de Turkse taal bestond zijn belangrijkste taak uit het evalueren van Turkse persberichten, die hij regelmatig analyseerde en omzette in rapporten voor de Cypriotische regering.
Stem van het Koerdische verzet op Cyprus
In 1988 richtte Georgiadis samen met andere activisten het “Cypriotisch Solidariteitscomité voor Koerdistan” op. Met de opkomst van de gewapende strijd van de PKK kwam hij in het vizier van de Turkse autoriteiten – niet alleen omdat hij evenementen organiseerde, maar ook omdat hij talrijke artikelen schreef en interviews gaf over de situatie in Koerdistan en over de genocide op de Pontische Grieken en Armeniërs. Tegelijkertijd zette Georgiadis zich intensief in voor de Koerdische bevrijdingsbeweging, die toen op haar hoogtepunt was.
Hij was redactielid van het tijdschrift “Voice of Kurdistan”, dat met een oplage van ongeveer 40.000 exemplaren in Griekenland en Cyprus verscheen. Door zijn werk maakte hij Cypriotische politici en media bewust van de Koerdische kwestie – en verzette hij zich tegen de kritiekloze overname van Turkse propaganda, die destijds vaak ongefilterd werd verspreid via het staatspersbureau “Anadolu”.
“De vrijheid van Cyprus loopt door de bergen van Koerdistan”
Theofilos Georgiadis was ervan overtuigd: “De bevrijding van Cyprus loopt door de bergen van Koerdistan.” Hij reisde naar de Bekaa-vallei in Libanon, waar destijds een trainingskamp van de PKK was gevestigd, en hield daar lezingen voor guerrillastrijders. Daarnaast organiseerde hij conferenties in heel Europa, waar de misdaden van Turkije werden gedocumenteerd. Zo was Georgiadis een van de belangrijkste organisatoren van de Koerdistan-conferentie in Brussel (12-13 maart 1994), waar Ankara scherp werd bekritiseerd vanwege mensenrechtenschendingen tegen de Koerden en de bezetting van Cyprus. Daarnaast hield hij zich intensief bezig met de kwestie van de vermisten, over wier lot hij belangrijke informatie verzamelde.
Met veel vooruitziendheid analyseerde Theofilos Georgiadis de politieke ontwikkelingen in Turkije. Al in 1990 waarschuwde hij voor het groeiende gevaar van islamitische krachten, die zich niet gematigder, maar juist autoritairder zouden opstellen dan de kemalistische staatselite. In een artikel van 10 maart 1990 schreef hij in de krant Exormisi:
“Zijn de fanatieke islamisten van Erbakan of de islamitische ordes in Turkije tegen de expansie van Turkije? Wat de Turkse islamisten afwijzen, is het seculiere karakter van de Turkse staat en de voorrang van de secularisten. Als zij hun zin krijgen, wordt Turkije nog gevaarlijker. Laten we de theorie van het panislamisme niet vergeten, die parallel aan de theorie van het panturkisme is ontwikkeld.”
Deze voorspelling werd twee decennia later bevestigd door het buitenlands beleid van Recep Tayyip Erdoğan en weerlegde degenen die hadden geloofd dat de islamisten een vreedzamere aanpak zouden volgen.
Koerdische kwestie voor het eerst in het Cypriotische parlement
Het was ook Theofilos Georgiadis die de Koerdische kwestie in 1993 voor het eerst aan de orde stelde in de commissie Buitenlandse Zaken van het Cypriotische parlement. Hij was daar persoonlijk aanwezig. De toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Andreas Michailidis gaf toe dat de Cypriotische regering tot dan toe het strategische belang van de Koerdische kwestie had onderschat.
Georgiadis was van mening dat de overwinning van de Koerdische guerrillastrijd en de afscheiding van het grondgebied van de Turkse staat het politieke systeem van Turkije ten val zouden brengen – wat ook Cyprus ten goede zou komen. In zijn artikelen analyseerde hij de politieke ontwikkelingen in Turkije nauwkeurig en deed hij voorstellen voor een realistische nationale strategie. In een ongepubliceerd tekst van 1 februari 1994, getiteld “Praktische manieren om de volksverdediging te implementeren”, deed hij voorstellen voor de militaire zelfverdediging van Cyprus, waaronder het versterken van de reservisten, het oproepen van vrouwen en het beschermen van de kusten en kritieke infrastructuur.
Moordaanslag en politieke gevolgen
Het engagement van Theofilos Georgiadis baarde de Turkse staat en de parastaat Noord-Cyprus zorgen. Op 20 maart 1994 werd de vriend van het Koerdische volk voor zijn huis in de Thukydidesstraat in Aglantzia doodgeschoten – de straat draagt vandaag zijn naam. Volgens onderzoek hadden Turkse geheime diensten Cypriotisch-Griekse onderwereldfiguren omgekocht met geld en drugs om de moord te laten plegen.
Maar de moord op Georgiadis vestigde ook wereldwijd de aandacht op de misdaden van de Turkse staat, die tot op de dag van vandaag voortduren, en zijn dood liet een erfenis na voor de voortzetting van de strijd voor de bevrijding van Cyprus. Zelf zei hij hierover:
“Wij steunen de strijd van het Koerdische volk, omdat de Koerdische strijders ook voor Cyprus vechten. Het Turkse bezettingsleger blijft, of het zich nu in Koerdistan of op Cyprus bevindt, een bezettingsleger. Laten we de woorden van de Vietnamese generaal Giap niet vergeten: ‘Er is geen front. Het front is waar de vijand zich bevindt’.”
Op 12 juni 1994 werd de vermoedelijke hoofdverdachte dood aangetroffen in een berggebied bij Limassol, met zeven schoten in zijn hoofd. Twee medeplichtigen kwamen later om het leven door explosieven in hun voertuigen. Velen vermoedden dat ze door de opdrachtgevers “het zwijgen waren opgelegd”. In april 1995 verklaarde de toenmalige president Glafkos Klerides dat alle moordenaars van Theofilos Georgiadis dood waren.
Georgiadis en Abdullah Öcalan
Na de moord op Georgiadis betuigde Abdullah Öcalan in een telegram aan zijn familie en het Cypriotische volk zijn medeleven. In dit bericht, dat in 1994 in de krant Sarkhbon in het “Martelaarsdossier” werd gepubliceerd, schreef de Koerdische visionair: “Kameraad Theofilos was een revolutionair; zijn hart was vervuld van liefde voor de mensheid en hij hield oprecht van zijn land.”
Herdenking door de #FreeKenan-delegatie
Tegenwoordig staat de naam Theofilos Georgiadis symbool voor de gezamenlijke strijd van Grieken en Koerden. Het culturele centrum van de Koerdische beweging in Limassol is naar hem vernoemd. De delegatie van de solidariteitsgroep #FreeKenan was diep ontroerd bij zijn graf in Nicosia. Op de witte marmeren plaat staat een inscriptie die geldt als de nalatenschap van de internationale strijd van Georgiadis:
“We vechten nog steeds voor de bevrijding van ons land; laten we elkaar helpen, laten we de Koerdische vrijheidsstrijders helpen. De vrijheid van Cyprus wordt bereikt door de bevrijding van de bergen van Koerdistan.”
De afgevaardigden legden bloemen met groen-rood-gele linten neer en bezochten vervolgens de gedenksteen op de plaats van de aanslag. Anja Flach, lid van de delegatie, verklaarde: “Theofilos Georgiadis is een symbool van de internationale strijd tegen het Turkse fascisme en de bezetting. Hij zal nooit worden vergeten. Sinds we de Koerdische bevrijdingsstrijd kennen, is hij voor ons een voorbeeld.”
Bron: ANF