Rechts gaat heel lekker. Zit in de lift. Links van het midden zit een groep burgers, een beetje benauwd, dit tenenkrommend aan te kijken. Ja, ook ik zit daar tussen. Zij voorspellen dat deze opleving van rechts in z’n eigen overmoed zal vastlopen. Daar hoor ik, als verzuurde piskijker, dan weer niet bij. In Amerika hetzelfde liedje: het Hoger Gerechtshof speelde deze week Trump een mooie kaart in handen: de president staat daar toch boven de wet – Dat was hun oordeel. Yesss… Op naar de volgende verkiezingen! De steun voor Oekraïne hangt aan een zijden draadje. En daarmee ook het hele veiligheidspact voor Europa zelf. Maar dat hebben we vooral onszelf aan te rekenen, lijkt mij.
Zoals in de bakermat van de democratie de kiezers van Athene zelf de poten onder hun eigen bestaan hebben weggezaagd – na het incasseren van de eerste rake klappen, uitgedeeld door de Perzische heerser in de Eerste Peloponnesische oorlog –, zo moet en zal ook de Westerse kiezer, spugend op de eigen democratie, zichzelf naar de klote helpen. Dat is mijn voorzichtige inschatting.
Een bepaald deel van de Nederlandse samenleving voelt zich nu eindelijk gehoord in de recente verkiezingsuitslag, en ziet het nu juist helemaal zitten. Zij gaan er heel lekker op. En in Amerika maken de ‘deplorables’ zich op voor de genadeslag. Niks nieuws onder de zon. Revenge is a dish best served cold. Ah gossie toch…
De naaktslak is ertoe veroordeeld om een leven lang zich voort te slepen over een tapijtje van zelf opgespuugd slijm. Ook de mens ontkomt daar niet aan. Ook wij produceren vanaf de prille jeugd tot de laatste snik een fijn laagje glijmiddel. Niet alleen om ons spijsverteringskanaal, van het strotje tot de kringspier, een leven lang te voorzien van een prettig glijlaagje, maar ook om de smalle ruimte tussen al onze loyaliteiten bij te smeren.
Mensen hebben iets met machtsdenken. Met het aanschurken tegen een sterke leider. En je eigen falen afwentelen op een imaginaire spelbederver. Alles beter dan jezelf tegen te komen in de spiegel.
Het besef van mijn eigen nietsigheid vind ik zowel heftig confronterend, als ook heel bevrijdend. Vroeger zag ik mijn leven als een lichtflits tussen twee oneindigheden duisternis, maar gaandeweg zie ik het leven als een schitterende splinter, dobberend in een oneindige oceaan van licht. Niet meer dan dat, maar ook niet minder. Gegeven de broosheid van het bestaan, houd ik me voor dat het niet zo belangrijk is hoe lang je leeft, maar vanuit welk licht je dat leven leidt. Afijn… ach, van dat soort dingetjes.
Voor veel mensen moet er toch eerst een soort externe autoriteit, een God, bij komen, om het leven nog enige waarde te geven, maar voor mij is dat een gepasseerd station. Vanuit mijn perspectief gezien staan de wereldgodsdiensten strak van een soort ingebakken hufterdenken. Als ik me beperk tot de christelijke inspiratie… daar hangt onnoemelijk veel bloed aan. Zowel binnen de eigen gelederen, als ook naar buiten toe. Natuurlijk is het ook een broedplaats van veel heiligheid. Over de eerste heiligen geen kwaad woord. Per slot van rekening… wat kan ik ervan zeggen? Maar bij de heiligverklaring van Moeder Theresa is er wel wat op af te dingen. In Calcutta zoveel moois gedaan voor de allerarmste verschoppelingen daar. Maar bij nadere studie heeft ze geen vinger uitgestoken om die mensen te helpen.
Wel schoof zij aan bij de ergste dictators van haar tijd, denk dan even aan Baby Doc, de über-dictator van Haïti. Samen met hem op de foto, om miljarden vies geld op te strijken voor de goede zaak… Ook de tienduizenden moorden op de oorspronkelijke, niet-Christelijke bevolking van Guatemala waren voor haar geen issue in haar sponsoring-campagnes. Daar komt nog bij dat zij mensen de dood in dreef voor het evangelie van de Heilige Moederkerk, waarvan zijzelf, in haar privé-aantekeningen, blijk gaf dat zij er totaal niet in geloofde, en ook niet in kòn geloven.
Kortom: het totale plaatje deugt niet. Het stinkt. Ergens in geloven en toch twijfel koesteren, dat is een ding, maar ‘make believe’ cultiveren als business model om miljarden op te strijken voor een zaak waar je zelf nul geloof in hebt, dat is toch echt weer heel wat anders.
Misschien is het dat het voor een mens toch knap lastig is om een eenmaal ingeslagen weg te herzien. Als in naam van jouw godsdienst zoveel is gemoord, en er zoveel slachtoffersoffers zijn gevallen, dan is het verdomd moeilijk er nog de stekker uit te trekken.
De heiligverklaring van Moeder Theresa nog terug draaien, dat is niet te doen. Dat lijkt de rode draad. Niks nieuws onder de zon. Ook de Azteken zaten in zo’n soort groef. Dagelijks brachten zij een mensenoffer, om zich te verzekeren van de zonsopgang de volgende dag, ‘met het gemak waarmee wij onze wekker opdraaien’.
Aldus W.F. Hermans in Nooit meer slapen. Liever dat, dan ermee stoppen. Twijfelen aan dat protocol was en is goddeloos.
Even terzijde: Wel schattig was, dat ik dat boekje ‘Nooit meer slapen’ laatst weer onder ogen kwam. Een eerdere lezer had alle vloeken met het woord ‘god’ erin met een ballpoint driftig weggekrast… Nu speelt zich dat verhaal grotendeels af in de woeste natuur van Noorwegen, waar ik net zelf doorheen trok.
Met wat ik van dat landschap heb geproefd, heb ik groot ontzag voor alle hikers die zich langer dan drie dagen door dat ongenaakbare Noorse landschap hebben heen gezwoegd zonder een vloek of zucht te uiten. Dat beschouw ik op zich al als een wondertje van bovennatuurlijke oorsprong.
Echter moet Alfred Issendorf, die zich ook door dat onverbiddelijke landschap heen ploegt – de hoofdfiguur van dat verhaal – op z’n tijd zich herpakken onder het uiten van een bevrijdende vloek die echt niet door de commissie van christelijke uitkrasserij heen komt.
Daarentegen is de islam, zo heb ik begrepen, vrij mild ten aanzien van het vervloeken van de schepper… Wellicht vanuit het wijze inzicht dat er toch geen kruid tegen gewassen is. Maar kom niet aan De Profeet, want dan zijn de rapen gaar. Ook al heeft hij z’n manschappen de vrije hand gegeven om de weerloze mannen van Qurayza te laten afmaken, en heeft hij hun dochters onder zijn manschappen laten verdelen, als prettige bijvangst… Nee, geen kwaad woord!! Begin er niet aan!!
Ook op het twijfelen aan de wonderbaarlijke genezingen van De Profeet staat zware straf: de fatwa van de imam al-Juweiani. ‘t Is maar dat je het weet. Natuurlijk is dat geen opsteker voor de Islam, qua ‘soft power’. Maar alles wat deze religie, in de ogen van de niet-bekeerde buitenstaanders, mist aan tedere toetsen van liefde, dat wordt ruimschoots gecompenseerd door de slagkracht van het zwaard.
Denk niet dat ik nu de islam zo vervloek, want ik besef best wel dat het hufterdenken in het goddeloze westen ook rijkelijk is vertegenwoordigd. Het is, helaas, meer van hetzelfde.
Zijn wij ertoe veroordeeld om een leven lang ons voort te slepen over een tapijtje van zelf opgespuugd slijm? Of kunnen we daar nog onderuit? Voorlopig trakteren we onszelf op een dagelijkse aframmeling. ‘t is even niet mooier.
Auteur: Paul Terlunen
(Rome, augustus 2022, even mijn momentje)