De Koerdische Arbeiderspartij (PKK) heeft vandaag haar ontbinding en het einde van haar gewapende strijd aangekondigd – en de dood van Ali Haydar Kaytan – Nom de Guerre Fuat. De medeoprichter van de Koerdische bevrijdingsbeweging stierf op 3 juli 2018 in de verdedigingsgebieden van Medya. Een PKK overlijdensbericht voor de revolutionair luidt:
Ali Haydar Kaytan stond altijd in de voorhoede van onze lange reis. Een leven gekenmerkt door het streven om betekenis te geven aan elk moment. Een pionier gevormd door zijn loyaliteit aan het woord.
Hij was politicus, guerrillastrijder, intellectueel, dichter – maar bovenal: een strijder voor de waarheid.
De tijd die de wereld ademt zit vol sporen
Tijd kan rustig voorbijgaan –
of gevuld zijn met het najagen van betekenis.
Zij die betekenis geven aan hun tijd
laten verhalen achter voor toekomstige generaties.
Wie een leven lang de waarheid najaagt
wordt een derwisj die tot de tijd spreekt.
En wat van hen overblijft
staat diep in de tijd zelf gegrift.
De recente geschiedenis van de Koerden – de laatste vijftig jaar – is een mozaïek van herinneringen, strijd en verhalen, gegrift in de aarde, in het geweten, in het collectieve geheugen. Verhalen vol waardigheid, opoffering en verzet. En onder deze verhalen springt het verhaal van Ali Haydar Kaytan eruit – als een van de belangrijkste dragers.
Een oprichter, een leider, een leven van totale toewijding.
Een derwisj zo oud als de tijd, gedreven door de zoektocht naar de waarheid.
Een ridder uit vervlogen tijden die de wapens opnam voor het heilige.
Een guerrilla die de bergen introk voor een vrij leven.
Een gepassioneerde revolutionair die de verloren sleutel van de bergen vond en teruggaf aan zijn volk.
Genocide, gedwongen verhuizing, armoede
Ali Haydar Kaytan werd op oudejaarsavond 1951 geboren in het dorp Xozu bij Dersim. Zijn familie kwam uit het dorp Hengirvan en werd gedwongen verplaatst na de genocide in Dersim in 1937/38, maar keerde later terug.
Hij kwam van de Haydaran stam – een stam die zich niet overgaf aan de slachtingen, maar gewapend verzet bood en in ballingschap werd gedreven.
Zijn jeugd werd gekenmerkt door armoede en ontberingen.
In 1971 kwam hij voor het eerst in aanraking met de revolutionaire beweging op de Faculteit Politieke Wetenschappen in Ankara. Later zei hij over deze jaren:
“Voor mij was dat de fase vóór het eigenlijke revolutionaire bewustzijn. De revolutionaire jeugdbeweging was erg actief in de jaren ’70. Namen als Deniz Gezmiş en Mahir Çayan waren symbolen. Ik had geen direct contact met de leider (Abdullah Öcalan), maar ik hoorde over hem. Hij was een van de beste studenten. Hij werd gearresteerd na een protest en bracht zeven maanden door in de Mamak militaire gevangenis. Kort na zijn vrijlating ontmoetten we elkaar. Hij zei dat hij met me wilde praten – het werd een gesprek van twee of drie uur dat me confronteerde met de realiteit van Koerdistan.”
De ontmoeting bij de Çubuk-dam
Dit gesprek was de eerste stap op Ali Haydar Kaytan’s zoektocht naar de waarheid. Al snel leerde hij Kemal Pir en Haki Karer kennen:
“Het was eind maart of begin april 1973. Enkele vrienden ontmoetten elkaar in de buurt van de Çubuk Dam. De voorzitter legde zijn standpunt uit en we waren het er allemaal mee eens. Hij legde openlijk uit dat we zouden werken als een ideologische groep en gaf ons elk taken – ieder van ons moest nieuwe leden werven.”
Vanaf dit moment groeide de Apoïstische groep gestaag. De activiteiten in Koerdistan begonnen in april 1977. Ali Haydar Kaytan organiseerde zich in Dersim, Çewlîg (Bingöl), Dep (Karakoçan) en Xarpêt (Elazığ), deels ook in Dîlok (Gaziantep) met Haki Karer. Toen Karer op 18 mei 1977 werd vermoord, stond de groep op een tweesprong:
“De dood van Haki heeft ons diep geschokt. De voorzitter stuurde me een briefje: Hij wilde dat ik een tekst schreef ter nagedachtenis aan hem. Die werd in heel Koerdistan verspreid. De voorzitter was vastbesloten dat de dood van Haki niet zonder gevolgen zou blijven. Maar hij dacht er anders over dan wij – hij was op zoek naar een diepere, meer georganiseerde manier. Dit leidde uiteindelijk tot de beslissing om de partij op te richten.”
Oprichtend lid van de PKK
Ali Haydar Kaytan was direct betrokken bij de voorbereidingen voor de oprichting van de partij. Hij werkte aan het programma samen met Abdullah Öcalan, Kemal Pir, Mazlum Doğan en Mehmet Hayri Durmuş. De eerste voorbereidende vergadering vond plaats in Xarpêt, waar Kaytan werd gekozen in het militaire comité.
Het oprichtingscongres van de PKK vond plaats op 27 november 1978. Ali Haydar Kaytan behoorde dus tot de oprichtende generatie van de beweging die de Koerdische geschiedenis van de laatste vijf decennia zou kenmerken.
De strijd voor vrijheid – een adempauze van 45 jaar.
Ali Haydar Kaytan stond altijd in de voorste gelederen.
Met onwrikbare passie, vastberadenheid en loyaliteit.
Een leven op zoek naar betekenis,
een pionier, gekenmerkt door trouw aan het woord.
Een politicus, een guerrilla, een intellectueel, een dichter – maar vooral
maar vooral: een strijder voor de waarheid.
Bron: ANF