- Noord-Koerdistan
Onder het motto “Voor sociale vrede en een democratische oplossing” verzamelden duizenden vrouwen uit verschillende delen van Turkije en Koerdistan zich zaterdag in de Koerdische metropool Amed (Tr. Diyarbakır). De demonstratie werd georganiseerd door de Vrije Vrouwenbeweging (TJA) en begon in het Şemse Allak Park. Het doel was de wijk Ulu Camii in de historische oude stad Sûr.
Begeleid door slogans als “Jin, Jiyan, Azadî – Vrouw, Leven, Vrijheid” en spandoeken die opriepen tot gelijkheid, vrede en genderrechtvaardigheid, was het protest gericht tegen patriarchale en militaristische structuren en tegen de huidige criminalisering van de Koerdische politiek. Veel deelnemers droegen witte sjaals als symbool van vrede. Er werden ook foto’s meegedragen van verdwenen en vermoorde vrouwen zoals Gülistan Doku en Narin Güran.
“We hebben vrede nodig”
Centraal in de eisen stond een oproep aan de Turkse regering om stappen te zetten in de richting van duurzame vrede. In een verklaring die werd voorgelezen door Xece Şahin, benadrukten de organisatoren het belang van de oproep tot vrede en een democratische samenleving die Abdullah Öcalan eind februari publiceerde en die enkele weken geleden werd gevolgd door de verklaring van zelfopheffing van de Koerdische Arbeiderspartij (PKK).
“Met deze historische stap is er een nieuwe weg geopend voor een democratische oplossing van het Koerdische vraagstuk”, aldus de organisatie. De TJA is vastbesloten om dit proces actief te begeleiden en het niet over te laten aan het door mannen gedomineerde staatsapparaat: “We zullen niet toestaan dat dit moment wordt gedevalueerd door desinformatie in de media en politieke berekening.”
Öcalans vrijlating en politieke hervormingen
De beweging eiste in het bijzonder de vrijlating van Abdullah Öcalan als voorwaarde voor serieuze vredesonderhandelingen en uitgebreide wettelijke erkenning van de Koerdische identiteit, taal en cultuur door middel van grondwetshervormingen. Ze eisten ook de terugtrekking van het staatsbestuur in gemeenten die door de DEM-partij waren gewonnen.
Verdere belangrijke eisen zijn:
▪ De oprichting van waarheids- en verzoeningscommissies om mensenrechtenschendingen uit het verleden aan te pakken.
Volledige demilitarisering van taal en overheidsbeleid.
Gelijke rechten voor vrouwen in alle juridische en besluitvormingsprocessen.
Verankering van de moedertaal in het openbare leven en het onderwijs.
Erkenning van genderdiversiteit en geïnstitutionaliseerde maatregelen tegen gendergerelateerd geweld.
Initiatief “Ik heb vrede nodig”: “Edî besê – Genoeg is genoeg”
Het maatschappelijk initiatief “Ik heb vrede nodig” sprak ook op de slotbijeenkomst. Woordvoerder Selin Top bekritiseerde de voortdurende stilte van de staat tegenover de politieke ontwikkelingen: “Terwijl de Koerdische kant concrete stappen neemt, blijft de regering passief. In plaats van hervormingen blijven we arrestaties, militaire operaties en onderdrukking door de staat zien.”
Top benadrukte ook: “De staat heeft het over broederschap. Wij vragen: Zullen Koerden gelijkwaardige burgers zijn? Zal er vreedzame coëxistentie zijn?”
Ze riep op tot de onmiddellijke vrijlating van politieke gevangenen, de afschaffing van de anti-terreurwetten (TMK) en de terugkeer van alle onder dwang bestuurde lokale besturen. “We vechten voor een gelijke en vrije wereld – en die zullen we samen opbouwen,” zei Top.
Tülay Hatimoğulları: “Vrede heeft ons vrouwen nodig”
Het hoogtepunt van de slotbijeenkomst was de toespraak van Tülay Hatimoğulları, medevoorzitter van de DEM-partij. Ze benadrukte dat vrouwen geen toeschouwers zijn, maar actieve vormgevers van een toekomstige vrede: “We zijn hier om luidkeels vrede te eisen met een vrouwenstem. Wij vrouwen zijn niet de accessoires van een vredesproces – wij zijn het fundament ervan. De laatste ontwikkelingen, waaronder de oproep tot vrede van de heer Öcalan en de verklaring van de PKK om zichzelf op te heffen, zijn een historisch moment dat wij als vrouwenbeweging zullen steunen en versterken.”
Hatimoğulları herinnerde het publiek eraan dat vrouwen tot de meest getroffen groepen in oorlogen en conflicten behoren – van seksueel geweld tot ontheemding en rechteloosheid. Ze hekelde het feit dat vrouwen die opkomen voor vrede en gelijkheid vaak worden gecriminaliseerd. “We werden als ‘terroristen’ bestempeld, alleen maar omdat we ons uitspraken tegen geweld, voor de Conventie van Istanbul en voor rechten die in de wet zijn vastgelegd.”
De DEM-voorzitster riep op tot de oprichting van een parlementaire vredescommissie waarin vrouwen uit alle sociale, etnische en politieke kampen een leidende rol zouden moeten spelen. “Vrede kan niet alleen door de staat worden verordonneerd. Vrede moet verankerd zijn in de samenleving en door de samenleving gedragen worden. En wij zijn bereid om onze ideeën, ervaring en organisatie in te brengen.”
Hatimoğulları herhaalde ook de eis voor de onmiddellijke vrijlating van Abdullah Öcalan. Alleen met zijn actieve deelname kan het proces geloofwaardig en duurzaam worden gemaakt. Hatimoğulları benadrukte: “Als we een duurzame en rechtvaardige vrede willen, dan hebben we de wettelijke en fysieke voorwaarden nodig waaronder de heer Öcalan vrij kan werken. Hij heeft ook zijn groeten overgebracht en zijn wil tot vrede – wij sturen onze solidariteit luidkeels terug vanaf dit plein!”
Verdere acties gepland
De organisatoren kondigden aan dat ze campagne zullen blijven voeren voor vrede, democratische rechten en gelijke deelname van mannen en vrouwen aan het openbare leven. De demonstratie in Amed gaf een krachtig signaal af: “Wij vrouwen zijn niet alleen slachtoffers, we zijn actoren in een nieuw sociaal contract,” concludeerden de organisatoren.
Bron: ANF