Een nieuwe documentaire onthult de betrokkenheid van Turkse veiligheidstroepen bij het bloedbad van 1993 in Vartinis, waar negen Koerdische burgers, waaronder zeven kinderen, levend werden verbrand in hun huis in het oosten van Turkije.
Op 3 oktober 1993, na een conflict in het plattelandsgebied Altınova (Vartinis in het Koerdisch) in de provincie Muş, staken Turkse soldaten het huis van de familie Öğüt in brand. Eşref Öğüt, die zeven maanden zwanger was, haar man Mehmet Nasır Öğüt en hun zeven kinderen tussen 3 en 12 jaar werden gedood.
“De onrechtvaardigheden van dit bloedbad vatten de Koerdische kwestie samen. Als deze documentaire bijdraagt aan de internationale rechtsgang en het recht helpt zegevieren, dan heb ik het gevoel dat hij zijn doel heeft bereikt”, aldus regisseur Ömer Biçer.
Ondanks een strafklacht die werd ingediend door de enige overlevende, Aysel Öğüt, stuitte de zaak op jarenlange juridische obstakels. In 2013 werden uiteindelijk vier veiligheidsagenten aangeklaagd voor het “veroorzaken van de dood van meerdere mensen door het opzettelijk verbranden van een huis”. Op 4 december 2023 verwierp de rechtbank de zaak echter wegens verjaring.
De film, getiteld ‘Vartinis’, werd geproduceerd door Nova Media op verzoek van Aysel Öğüt en bewoners van Altınova. De film bevat getuigenissen van dorpelingen, politici, advocaten en mensenrechtenorganisaties, met als doel een uitgebreid verslag te geven van het bloedbad en de nasleep ervan.
Biçer benadrukte de aanhoudende impact van het bloedbad: “Ondanks het feit dat er 31 jaar zijn verstreken, is het nog steeds mogelijk om sporen van deze gruwelijke gebeurtenis in het dorp te zien. Het met kogels doorzeefde gemeentegebouw, de burgerlijke nederzettingen en het huis van de familie Öğüt, dat nu is omgebouwd tot een museum, zijn onvergetelijke getuigen van wat er is gebeurd.”
De documentaire gaat in première op 3 oktober, op de 31e verjaardag van het bloedbad. De documentaire komt op het moment dat Aysel Öğüt en haar juridisch team zich voorbereiden om de zaak voor te leggen aan het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, om de straffeloosheid van de vermeende daders door Turkse rechtbanken aan te vechten.
“Deze documentaire is bedoeld om het bewustzijn internationaal te vergroten en bij te dragen aan het juridische proces bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens,” legde Biçer uit en benadrukte de potentiële rol van de film in de voortdurende zoektocht naar gerechtigheid.
Het bloedbad in Vartinis maakt deel uit van een bredere context van mensenrechtenschendingen die in de jaren ’90 plaatsvonden in Koerdisch bevolkte regio’s in Turkije, te midden van het conflict tussen de Turkse staat en Koerdische gewapende groepen.