Ik weet niet zo goed waar te beginnen. Hoe kan ik het verhaal uit eerste hand doorgeven? Hoe ziet het er nu echt uit voor de Koerden in Noord Syrië?
Koerden verliezen familie. Vrezen voor hun leven. Moeten door. Beschermen hun kinderen. Vangen de gewonden op. De Jezidi’s in Shengal zitten nog steeds in de val. De schijnwerpers zijn niet gericht op het echte leven.
In Nederland zal het voor de doorsnee man en vrouw op straat wel zo zijn, dat er al weer wat rust is weer gekeerd daar.
Maar is stilte ook het zelfde als ‘rust’? Kunnen de Koerden, de Jezidi’s, de Assyriërs zich toevertrouwen aan de grote spelers daar?
IS hergroepeert zich. Turks geallieerde en salafistische milities maken de dienst uit. Waar vinden Koerdische gezinnen bescherming? Turkije is aardig op weg met zijn programma.
Zoals een boer eerst de akker omploegt voor hij gaat inzaaien, zo heeft Erdogan zich ontdaan van alle Koerden aan de grens. Op enkele pockets na.
Kobane houdt stand. De militaire regie is daar wel overgedragen aan Rusland en het Syrische regime — om erger te voorkomen. Rustig nu? Nou nee. De Turks geallieerde milities jagen nog op Koerden.
Vanuit het ziekenhuis in Kobane belt de dienstdoende chirurg dat de stroom gewonden onveranderd doorgaat. Is dat nieuws? Kan ik daar nieuws van maken? Ik vind dat moeilijk. Wat is er gaande dat de rest van de wereld niet mag weten? Niet wìl weten?
Met de inname van Afrin, maart 2018, heeft Turkije de bevolking verdreven, en daar haar eigen paramilitaire volgelingen blijvend gestationeerd.
Zo zien we het scenario dat Turkije ook nu weer voor ogen staat. Beproefd recept. Niet de nationale veiligheid was in het geding. Een puur racistisch motief was leidend in deze operatie. Plus een publieke demonstratie: de afstraffing van de Koerden — als trofee voor de Turks-nationalistische thuisbasis.
Dat in de feitelijke behandeling van de ontwrichte situatie alleen nog partijen om de tafel zitten die geen Koerdische representatie dulden… dat is tekenend voor de intenties.
In de afgelopen jaren heb ik veel te maken gehad met Koerden en Jezidi’s die aan grootscheepse vernietiging waren blootgesteld. En ik sprak vaak mensen die in de nadagen daarvan hun leven weer probeerden terug te vinden. Vooral de geestelijke wonden waar mensen nog jaren mee rondlopen hebben me erg geraakt.
We hebben gezocht om na de Turkse inval in Afrin de gewonden en de wezen op te vangen. Ze steun geboden waar we konden. Daar waren we maar nauwelijks toe in staat. Toch heeft Turkije het groene licht van Trump gekregen om zich weer te laten gelden. Deze keer met nog grotere ambities qua verwoesting.
Welke kant het nog op gaat weten we niet. Wel weet ik dat we nog generaties lang aan herstel zullen moeten werken.
Het lijkt wel of de relatieve autonomie van de Koerden zelf het onderwerp van al het geweld was. Want het succes van een lokale, niet-etnische democratie – zònder corruptie!– is wel het laatste waar Turkije of Rusland op zitten te wachten.
Je kan de partijen haast hóren denken: die afstraffing hebben de Koerden over zich zelf afgeroepen. Dat drie miljoen Syrische Koerden ook een stem willen hebben en niet voor hun leven hoeven te vrezen, dat is voor Amerika en Europa in zijn huidige staat ook niet echt hun ding.
Dat zal, vrees ik, ons nog duur komen te staan.
Auteur: Paul Terlunen
