- Turkije
Voormalig HDP-leider Selahattin Demirtaş heeft zijn verdediging in het Kobanê-proces afgerond. De 50-jarige politicus, die zelf advocaat is, gebruikte maandag zijn voorlopig laatste woord in het proces, dat sinds 2021 in Ankara loopt, om zijn visie te formuleren op een radicaal democratisch sociaal systeem waarin Koerden vrij hun eigen culturele en politieke identiteit kunnen articuleren, en presenteerde zijn eisen voor een oplossing voor de Koerdische kwestie. Meteen aan het begin nodigde Demirtaş uit tot een verandering van perspectief en riep hij op tot het scheiden van politiek en geweld met betrekking tot de Turks-Koerdische betrekkingen, die kunnen terugkijken op een moeilijke en door conflicten geteisterde geschiedenis.
“Moderniteit wordt gekenmerkt door geweld. Het is een uitdrukking van top-down politiek. Maar er is geen oplossing die van bovenaf werkt. Daarom moet politiek worden losgekoppeld van geweld. Om dit te bereiken moet de politiek gedemocratiseerd worden. Ik praat hier al dagen over de effecten van collectieve geweldservaringen die de Turks-Koerdische relaties kenmerken. Ze leiden tot wederzijdse sociale trauma’s. Een politicus die geweld veroordeelt zonder dit trauma uit te bannen is een hypocriet en een politiek bedrieger.”
Demirtaş sprak over een maatschappelijk ideaal van solidaire autonomie, federale decentralisatie, zelfbestuur; kortom participatieve democratie en volkssoevereiniteit als oplossing voor alle crises en conflicten. Het is onmogelijk om de diepe wonden te helen en oplossingen te vinden voor bestaande problemen, inclusief de Koerdistan kwestie, zolang de politieke partijen modellen zoals radicale democratie, die uitsluitend de macht van het volk als basis voorstaat, niet erkennen en in praktijk brengen. “Radicale democratie moet een onmisbaar principe zijn voor ons allemaal”, benadrukte Demirtaş.
“De wapens moeten het zwijgen worden opgelegd en ontwapend. Het is de staat die de macht heeft om hier de eerste stap te zetten”, vervolgde Demirtaş, verwijzend naar de oorlog van Turkije tegen het Koerdische volk en hun gewapende verzet daartegen. “Nu de staat deze stap heeft gezet, is het de plicht van de politieke actoren om deze met zelfvertrouwen te volgen. Dat is wat wij hebben gedaan en dat is wat ons in dit proces wordt verweten. Dit gaat over democratisering en verlichting. De eerste stap is mogelijk met moraliteit en deugd. Je wordt deugdzaam door kennis. Vrij denken en vrije mensen zijn belangrijk om problemen op te lossen. Maar zonder politieke moraliteit kunnen er geen oplossingen zijn. We hebben nu een universele definitie van deugd. Deze definities kunnen van land tot land en van persoon tot persoon verschillen. Dit leidt tot conflicten. Daarom moeten we een universele deugd en goedheid creëren. Er kan geen goedheid zijn zonder actie of discours. In dit proces zijn onze daden en woorden slechts een brief voor vandaag en de toekomst. Wat we zeggen blijft ongehoord in de huidige staat van waanzin.”
Demirtaş noemde zeven punten die onmisbaar zijn voor een politieke oplossing voor de Koerdische kwestie en een rechtvaardige vrede:
1- Er moet een einde komen aan de gewapende strijd door middel van onderhandelingen met de gesprekspartners. Er moeten wettelijke regelingen worden getroffen om snelle, effectieve en duurzame resultaten te bereiken.
2- Alle wettelijke en administratieve obstakels voor een democratische politiek moeten verwijderd worden; het recht op vrijheid van demonstratie, staking, organisatie en meningsuiting moet in overeenstemming zijn met de universele wetten.
3- Een definitieve oplossing voor de Koerdische kwestie kan enkel gevonden worden in de Turkse Nationale Vergadering. Alle politieke partijen moeten aan dit proces deelnemen. Het hoofddoel moet echter niet alleen de oplossing van de Koerdische kwestie zijn, maar van alle sociale problemen door middel van een nieuwe, liberale en burgerlijke grondwet.
4- De erkenning van de Koerden als volk, het vrije gebruik van hun moedertaal in alle domeinen van de samenleving, het behoud en de ontwikkeling van hun geschiedenis en cultuur, de organisatie met hun eigen identiteit en de erkenning van hun recht op zelfbestuur moeten grondwettelijk gegarandeerd worden.
5- Er moet voor gezorgd worden dat alle misdaden die in het verleden zijn gepleegd en het leed dat ze hebben veroorzaakt worden onderzocht en dat de waarheid aan het licht komt.
6- Het is essentieel om af te stappen van de staatsideologie van “één natie, één vlag, één taal” en de officiële geschiedschrijving naar de creatie van een democratische republiek met een wetenschappelijke, objectieve geschiedenis. Dit omvat ook de overgang naar kritisch pedagogisch en wetenschappelijk onderwijs.
7- Strafrechtelijke procedures die hoofdzakelijk betrekking hebben op de Koerdische kwestie moeten worden stopgezet. Dit vereist ook de afschaffing van de anti-terreurwet (TMKK) en de vrijlating van alle politieke gevangenen.
Radicale democratie is de sleutel
Volgens Demirtaş is de afwijzing van centralisme door de Koerdische bevolking, die top-down politiek als een grote hypocrisie ziet, hun groeiende roep om een nieuwe grondwet en directe, actieve politieke participatie als garantie voor basisrechten en het overwinnen van alle tekortkomingen van representatieve politiek, allesbehalve een aanval op Turkije, maar toont het eerder het belang aan van radicale democratie, die een echte kans is voor het einde van oorlog, bloed en tranen. “Onze oproep is in de eerste plaats gericht aan de Turkse bevolking: wij Koerden zijn voor vrede en samenleven als broeders en zusters in alle 81 provincies. We willen alleen dat onze taal, onze cultuur, onze politieke wil en onze veiligheid worden gerespecteerd. Dit zijn onze meest elementaire, fundamentele en menselijke rechten als volk.
Terug naar de onderhandelingstafel
We doen daarom ook een beroep op de linkse en socialistische krachten in Turkije: we hopen dat zij zullen bijdragen aan een vreedzame oplossing voor de Koerdische kwestie. Onze partij, de DEM-partij, moet ook zelfbewust en proactief zijn om vrede te bereiken. Zij moet haar bekwaamheid en wilskracht ten volle aanwenden voor een vreedzame oplossing. Wij, het Koerdische volk, zoeken al 150 jaar naar een oplossing en hebben daarvoor een hoge prijs betaald. Dit proces is er één van. Nu we het einde van dit proces naderen, wil ik nogmaals met heel mijn hart zeggen: we zouden zelfs ons leven geven als de prijs die we betaald hebben tot vrede zou leiden. Ik hoop dat iedereen de juiste lessen zal trekken uit al deze gebeurtenissen. Keer terug naar de dialoog en de onderhandelingstafel. We zullen de vrede bereiken die we ons volk beloofd hebben.” Het proces in Kobanê gaat dinsdag verder met de pleidooien van de verdediging van Demirtaş.