- Noord-Koerdistan
Het nieuwe proces in Dersim, in tegenstelling tot de zwarte propaganda die wordt verspreid door Turkse speciale oorlogsstructuren en de paramilitaire troepen die actief zijn in de regio, is met grote belangstelling en brede steun ontvangen.
Ondanks hun bezorgdheid spraken de mensen met wie we in Dersim spraken duidelijk hun vertrouwen uit in de Koerdische Vrijheidsbeweging en benadrukten ze dat ze geloven dat de beweging precies weet wat ze doet. Hoewel ze herhaaldelijk hun vertrouwen in de beweging onderstreepten, spraken ze ook openlijk hun zorgen, kritiek en verwachtingen uit ten aanzien van het lokale Koerdische politieke leiderschap.
In Dersim, een stad waar een van de grootste Koerdische Alevi-gemeenschappen woont, die de Turkse staat al lang als doelwit heeft en tracht te verzwakken, zeggen de mensen dat ze vandaag de dag dankzij de Koerdische Vrijheidsbeweging en haar bijna vijf decennia durende guerrillastrijd vrijer hun geloof en identiteit kunnen belijden.
Vertrouwen in de Koerdische vrijheidsbeweging
Ali, die zijn hele leven in Hozat heeft gewoond, zei dat toen Abdullah Öcalan op 27 februari zijn oproep deed, dit aanvankelijk met verbazing werd ontvangen. “Het eerste wat we dachten was: ‘Wat gaat er nu met ons gebeuren?’”, zei hij. Hij benadrukte dat velen in Dersim, waaronder hijzelf en de mensen om hem heen, zich onmiddellijk de bloedbaden en genocide herinnerden die begonnen na de ontwapening in 1938 en sindsdien in verschillende vormen zijn voortgeduurd.
Toen de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) echter meer verklaringen aflegde, begonnen ze het proces beter te begrijpen, aldus Ali. Hij merkte op dat in steden als Hozat en Ovacık veel huizen Medya TV hadden en dat mensen de ontwikkelingen en verklaringen nauwlettend volgden via de zender en via sociale media.
Ali wees er ook op dat hoewel mensen wel aanwezig waren bij recente openbare bijeenkomsten die waren georganiseerd door de Partij voor Gelijkheid en Democratie van het Volk (DEM-partij), de sprekers er niet in slaagden het proces op een duidelijke en bevredigende manier uit te leggen. Hij is van mening dat dit gebrek aan duidelijkheid heeft bijgedragen aan de verwarring en aarzeling die sommigen voelden.
Er heerst inderdaad nog steeds onzekerheid in een groot deel van Dersim. In de dorpen die we hebben bezocht, hadden veel mensen nog vragen over het proces en hoe de Koerdische Vrijheidsbeweging tot een dergelijk besluit is gekomen. Tegelijkertijd probeert een aanzienlijk aantal mensen zelf die vragen te begrijpen en te beantwoorden.
Zwarte propaganda over sterfgevallen slaagt er niet in voet aan de grond te krijgen
De aankondiging van de dood van Ali Haydar Kaytan en Riza Altun, beiden afkomstig uit Dersim, kwam na het 12e congres van de PKK en werd al snel gevolgd door een golf van zwarte propaganda. Paramilitaire groeperingen, de Turkse speciale oorlogsapparatuur, schrijvers die banden hebben met de Koerdische Democratische Partij (KDP) en voormalige PKK-leden verspreidden beweringen dat “Koerdische alevieten uit de PKK worden gezuiverd” en dat “Ali Haydar Kaytan is geëxecuteerd”. Deze verhalen hebben echter geen weerklank gevonden bij de bevolking van Dersim.
In Dersim, waar veel van de eerste kaders van de Koerdische Vrijheidsbeweging vandaan kwamen, hebben de lokale bewoners herhaaldelijk hun overtuiging uitgesproken dat de vertraagde aankondiging een reden had die geworteld was in revolutionair vertrouwen en verantwoordelijkheid.
Aanhoudende pogingen om spanningen tussen de PKK en de Alevi-gemeenschap te creëren zijn vruchteloos gebleven, grotendeels omdat de bevolking weigert mee te gaan in dergelijke retoriek. Velen blijven aangeven dat zij de Koerdische Vrijheidsbeweging zien als een bron van zekerheid en hoop voor hun toekomst.
De impact van Besê Hozat
De beelden van de PKK die haar wapens verbrandt, algemeen erkend als de belangrijkste stap in de nieuwe fase die door Abdullah Öcalan wordt omschreven als het “Vredes- en Democratisch Samenlevingsproces”, hebben misschien wel de sterkste weerklank gevonden in Dersim, meer dan waar ook in Koerdistan.
Onder de Koerdische Alevi-gemeenschap, die te maken heeft gehad met staatsrepressie en bloedbaden en de guerrillastrijders beschouwt als een garantie voor haar voortbestaan, werd het verbranden van de wapens met gemengde gevoelens, waaronder verdriet, ontvangen. Tegelijkertijd had het feit dat de ceremonie werd geleid door een guerrillagroep onder leiding van Besê Hozat, afkomstig uit Dersim, en haar beheerste, vastberaden aanwezigheid tijdens het evenement, een diepe indruk op de bevolking gemaakt.
Vooral in Hozat zeiden velen dat deze moedige stap naar vrede, onder leiding van Besê Hozat, een diepe symbolische betekenis heeft. Er bestaat vrijwel consensus over dat het besluit om haar op de voorgrond te plaatsen op zich al een grote overwinning is voor de Koerdische vrijheidsbeweging.
Degenen met wie we spraken benadrukten dat het feit dat een Koerdische Alevi-vrouw uit Dersim, iemand wiens eigen familie het bloedbad van Dersim in 1938 heeft meegemaakt, zo’n belangrijke daad leidt zonder zich over te geven, zonder wapens in te leveren, maar door ze uit verzet te verbranden, geen onderwerping maar een rebellie vertegenwoordigt. In hun ogen was dit een krachtige afwijzing van de decennialange druk van de staat op de Koerdische Alevi-gemeenschap in Dersim, en bovenal een verklaring van overwinning.
Speciale oorlogsvoering vanuit alle kanten in Dersim – Deel I