- Zuid-Koerdistan
KDP-voorzitter Mesûd Barzanî en de Turkse consul-generaal in de regio Koerdistan van Irak (KRI), Memet Mevlüt Yakut, wisselden van gedachten over de betrekkingen tussen Hewlêr (Erbil) en Ankara en de politieke situatie in de regio tijdens een gesprek in Selaheddîn, Zuid-Koerdistan. Volgens een verklaring van zijn kantoor benadrukte Barzanî dat de prioriteiten van beide regeringen normalisatie in de regio en het handhaven van vrede en veiligheid in Irak en KRI zouden moeten zijn om de stabiliteit te waarborgen. Ook de economische en handelsbetrekkingen tussen Turkije en de KRI kwamen aan bod.
Een ander belangrijk onderwerp van de bijeenkomst was de relatie tussen de KRI en de Iraakse centrale regering in Bagdad en in deze context de Shengal-overeenkomst. Beide partijen zijn het erover eens dat de uitvoering van de deal “van groot belang” is om ervoor te zorgen dat de ontheemde Yezidi’s kunnen terugkeren naar hun huizen en zo een einde kunnen maken aan “hun pijn en lijden”. Er werd onderling overeengekomen om er bij Bagdad op aan te dringen actie te ondernemen voor dit project in het belang van de betrokken partijen – Ankara en Hewlêr.
De ontmoeting tussen KDP-leider Barzanî en de Turkse consul-generaal wijst op een nieuwe poging om de zogenaamde Shengal-overeenkomst met geweld af te dwingen. Het akkoord dat twee jaar geleden tussen de toenmalige Kadhimi-regering en de Zuid-Koerdische leiding in Hewlêr onder druk van Turkije en via VN-bemiddeling werd bereikt, zou gericht zijn op een stabiele veiligheidssituatie en de terugkeer van inwoners die de IS-genocide in 2014 ontvluchtten, die nog steeds in ontheemdenkampen zitten. Het doel is eigenlijk eerder om de zelfbesturende structuren die de bevolking na de IS-aanval heeft opgebouwd, kapot te maken. De overeenkomst voorziet onder andere in de ontbinding of terugtrekking van alle strijdkrachten – inclusief de Yezidi-verzetseenheden YBŞ/YJŞ en de Asayîşa Êzdîxanê – behalve het Iraakse leger en de politie en de aanstelling van 2.500 nieuwe leden van de veiligheidstroepen. Ook het democratisch zelfbestuur van de Yezidi’s, MXDŞ, opgericht onder de indruk van de genocide, wordt opgeheven. Voor het politieke bestuur voorziet de overeenkomst opnieuw in een KRI-gouverneur, wat in de praktijk onvermijdelijk leidt tot een nieuw KDP-bestuur.
De Shengal-overeenkomst in zijn huidige vorm wordt daarom verworpen door de autonome regering van Shengal, het Yazidi-maatschappelijke middenveld en brede lagen van de bevolking. Centraal punt van kritiek is dat de deal over de hoofden van de Yezidi-gemeenschap is gesloten en dat zelfs de mening van de bewoners niet is verkregen. Het resultaat is massale protesten en verzet in verschillende vormen, die het tot nu toe onmogelijk hebben gemaakt om de overeenkomst af te dwingen. Er wordt geëist dat het recht van het Yezidi-volk op zelfbeschikking en dus op politieke en bestuurlijke medezeggenschap wordt erkend en dat de bestaande autonomie van Shengal in Irak wordt geformaliseerd.