Sozdar Avesta, lid van de Raad van Voorzitters van de KCK (Unie van Koerdische Gemeenschappen), zei in een speciaal programma op Sterk TV dat het proces dat Abdullah Öcalan op 27 februari in gang zette “niet unilateraal is”, en voegde eraan toe dat “de staat zijn rol moet spelen”.
De ontwikkeling van het huidige proces is niet gemakkelijk bij te houden. Kunt u samenvatten waar we nu staan? Wat is er gebeurd sinds de ‘Oproep voor Vrede en Democratische Samenleving’? Hoe is de toenadering veranderd? Wat is er veranderd met betrekking tot de situatie in Imrali, ook gezien het recente bezoek van de families aan Imrali?
Zoals bekend is de delegatie van de DEM-partij twee keer naar Imrali gegaan en tijdens het derde bezoek heeft Rêber Apo [Abdullah Öcalan] op 27 februari zijn “Oproep tot Vrede en Democratische Samenleving” gedaan. Na deze oproep verwachtten zowel de publieke opinie als wij, als vrijheidsbeweging, dat er voortdurend ontmoetingen met Rêber Apo zouden plaatsvinden en dat de moeilijkheden die dit proces blokkeren geleidelijk zouden worden opgeheven. De historische oproep van Rêber Apo werd over de hele wereld besproken. Vooral op 8 maart en tijdens de Newroz-feesten spraken miljoenen mensen hun steun uit voor deze oproep. Maar er werden geen stappen ondernomen door de staat na de oproep. Onze beweging, ons medevoorzitterschap en het centrale commando van de guerrillastrijdkrachten legden de nodige verklaringen af en ondernamen de nodige stappen. Het is noodzakelijk om een aantal dingen te onderstrepen. Het standpunt van onze beweging is duidelijk; het is duidelijk uitgedrukt in haar verklaringen. Maar dit proces is niet unilateraal.Er zijn dingen die Rêber Apo kan doen, maar er zijn ook dingen die de staat moet doen. Rêber Apo heeft zijn deel gedaan. Hij heeft zijn oproep gedaan; hij heeft aangegeven wat er vanuit zijn standpunt moest gebeuren; onze beweging heeft gereageerd, maar van de andere kant zijn er geen stappen ondernomen. Integendeel, hoewel er al een maand voorbij is, zijn er geen gesprekken geweest. Ze hebben het isolement voortgezet; de verwachte Newroz-boodschap van Rêber Apo werd bijvoorbeeld verhinderd door het voortdurende isolement. De deuren van Imrali moeten nu worden geopend; de familie, advocaten en journalisten moeten ononderbroken kunnen gaan. Dat is het recht van Rêber Apo en dat moet worden nageleefd. Dit heeft niets te maken met toenadering of een mooi gebaar. Rêber Apo is geïsoleerd; de deuren van Imrali blijven op slot. Rêber Apo zit er al 27 jaar; het isolement werd niet doorbroken omdat er 3 vergaderingen plaatsvonden en er een oproep werd gedaan.Als het isolement verbroken was, zou de boodschap van Rêber Apo in Newroz gegeven zijn; als het isolement verbroken was, zou Rêber Apo ontelbare delegaties ontvangen hebben. Rêber Apo gaf een boodschap, maar de boodschap werd alleen schriftelijk gegeven. Rêber Apo had in staat moeten zijn om een videoboodschap af te geven; hij had in staat moeten zijn om per telefoon te spreken; hij had in staat moeten zijn om gesprekken te voeren met de mensen die hij wilde ontmoeten; hij had in staat moeten zijn om met journalisten te discussiëren. Want Rêber Apo had zelf zijn project moeten kunnen toelichten. Daarom is het verkeerd en onaanvaardbaar dat ze slechts één verklaring toestaan en dan onmiddellijk de deuren van Imrali weer sluiten. Ze proberen de indruk te wekken dat het proces zal worden uitgevoerd met bijeenkomsten eens per maand. Dat is niet acceptabel.
We hebben van de pers vernomen dat de familie naar Imrali is gegaan en we weten niet wat daar is besproken. We hebben alleen gehoord dat de vergadering heeft plaatsgevonden en dat Rêber Apo de mensen zijn groeten heeft overgebracht, zowel voor Newroz, voor het omarmen van de oproep, als voor de Ramadan. Rêber Apo feliciteerde de mensen voor het omarmen van de oproep en zond zijn groeten; hij zag deze eervolle houding als positief. De stappen die in Imrali genomen hadden moeten worden, zijn niet genomen. De andere kant beschouwt het niet als een proces. Het enige wat we zeker weten is dat er geen verandering is gekomen in de omstandigheden van Rêber Apo. De deuren van Imrali blijven gesloten. We hechten geen bijzondere waarde aan de ontmoeting met de familie, aangezien het slechts het goede recht is dat Rêber Apo heeft, zoals elke andere gevangene. Het feit dat ze de ontmoeting hebben toegestaan is slechts een concessie van iets waar hij sowieso recht op zou hebben gehad. Dit betekent echter niet dat er een lopend proces is. Zoiets kan niet gebeuren door geïsoleerde ontmoetingen met familie en advocaten; er moet een constante uitwisseling zijn met mensen uit deze beweging, met journalisten, met intellectuelen, met Nobelprijswinnaars en met iedereen die een rol kan en wil spelen in dit proces.
Na de oproep van de leider van de volkeren, Abdullah Ocalan, heeft uw beweging positief gereageerd en een staakt-het-vuren afgekondigd om het proces voort te zetten. Zoals u het zegt, zijn de verklaringen en stappen van uw beweging heel duidelijk, maar als je kijkt naar de evaluaties en verklaringen van de staat, zie je dat er soms bedreigingen zijn en soms is er ambiguïteit. Hoe moeten we dit begrijpen en benaderen?
Op dit moment discussiëren we nog steeds over de oproep. Als we een beetje terugkijken, op 1 oktober 2024 ging MHP-voorzitter Bahceli naar de DEM-partij en schudde de hand. Toen is het echt begonnen en nu zijn we in april. Het is dus al een half jaar geleden. Al zes maanden lang kan het publiek er nog steeds niet achter komen wat er is gebeurd. Zoals je zei, er is onduidelijkheid. Dat komt omdat de staat, vooral de huidige regerende AKP, nog steeds geen oplossing klaar heeft. Als er al een is, dan is die nog niet naar voren gebracht. De aanpak hangt af van de dagelijkse, conjuncturele situatie. Soms houden ze toespraken als ze een gevaar voor zichzelf zien, maar als dat niet het geval is, gebruiken ze dreigende retoriek. Die moeten ze opgeven. Op deze manier zal noch het proces zich ontwikkelen, noch zal er een oplossing komen. Er is een Koerdische kwestie in Turkije; het is een probleem dat al 200 jaar bestaat.Dit probleem bestaat al 100 jaar in de Republiek. Niets werd ongemoeid gelaten; deze mensen werden onderworpen aan bloedbaden, ontkenning en uitroeiing. De democratische samenleving waar we het nu over hebben is voor de hele mensheid. Wat nodig is voor de Turk is ook nodig voor de Koerd. Ze zeggen zelf dat ze voor een democratisch Turkije zijn. Maar het kan niet alleen bij woorden blijven, het moet ook in de praktijk gebracht worden. Op dit moment kopen ze alleen maar tijd. Natuurlijk zien we Bahceli’s veranderende taal als positief, maar het is alleen positief als het ergens toe leidt, als er een resultaat wordt bereikt. In de Turkse politiek is het het oude verhaal van de suiker en de zweep. Aan de ene kant spreekt men zoet, aan de andere kant slaat men met de zweep. Erdogan zegt bijvoorbeeld: “We hebben geen tijd meer. We hebben gedaan wat nodig was”. Het is het Koerdische volk, onze beweging en Rêber Apo die het meeste belang hechten aan tijd. Rêber Apo zit in isolatie, in de gevangenis. Hij zit al 27 jaar in de gevangenis; er zijn problemen op het gebied van gezondheid en veiligheid. De omstandigheden van Rêber Apo moeten veranderen. Dat is belangrijk. Maar ze zeggen altijd dezelfde dingen: “De wapens moeten neergelegd worden. “PKK moet ontbonden worden. Doe eerst je deel. Bahceli gaf een lang interview en zei dat de vrijheidsbeweging alles moet doen, maar wat gaan jullie doen? Hij beloofde dat er enkele wettelijke veranderingen zullen worden doorgevoerd, maar wanneer? Wat voor commissie zal er worden gevormd? Wanneer gaat dit gebeuren? Deze dingen moeten duidelijk en concreet zijn.
Meteen na Bahceli zei de minister van Defensie de volgende dag: “Kom en geef je over”. De een zegt dat er geen tijd meer is, de ander zegt dat geduld nodig is, en weer een ander zegt: “Kom en geef je over”. Zoals het centrale commando verklaarde, is er geen enkele militant van de Apoïstische beweging die zich zomaar zal overgeven. Zelfs als ze nog veertig jaar wachten, is er geen Apoïstische militant die zich zal overgeven. Dit is een opofferingsmacht, de vrijheidsmacht van Rêber Apo, de beweging voor de oplossing van de Koerdische kwestie. Deze kwestie moet opgelost worden. Natuurlijk doet Rêber Apo zijn deel om het op te lossen met democratische middelen en methoden, en hij heeft zelf gezegd dat hij deze verantwoordelijkheid neemt. Op 27 februari riep hij de beweging op en zei dat hij deze historische verantwoordelijkheid op zich nam, maar de weg moet geplaveid worden. Wat de staat zegt heeft geen effect en is niet serieus. Ze kunnen niet verhullen wat ze met hun toespraken proberen te bereiken. Ze kunnen de tijd niet doorkomen met woorden; er is geen oplossing alleen met woorden. Er is verantwoordelijkheid voor nodig, het nemen van stappen, moed, verandering en het aanbieden van excuses. Allereerst moeten ze hun dreigende retoriek laten varen. Ze moeten de weg vrijmaken voor de vrijheidsbeweging en Rêber Apo om hun rol te spelen in dit proces.
Het Koerdische volk heeft zijn houding heel duidelijk gemaakt op 8 maart en op Newroz. Miljoenen mensen reageerden positief op de oproep. Van Argentinië tot Azië, het Midden-Oosten en Koerdistan. Het volk van het Midden-Oosten en Koerdistan is massaal in opstand gekomen. De eerste keer dat het volk in opstand kwam was in 1999, toen Rêber Apo werd ontvoerd in het kader van de internationale samenzwering. Ze kwamen in opstand tegen de samenzweerders met hun eigen wil, initiatief en bewustzijn. Tientallen martelaren gaven hun leven in deze dagen. Natuurlijk is elke Newroz een reden voor groot enthousiasme, vooral in Rojhilat, maar deze Newroz verwelkomden de mensen van Rojhilat de oproep van Rêber Apo, zagen het als een oplossing voor zichzelf en verklaarden dat ze samen met het Iraanse volk in een democratische samenleving wilden leven.Dat is cruciaal. Hetzelfde gebeurde in Noord- en Oost-Syrië, in zuidelijk en noordelijk Koerdistan. Van Istanbul, Amed (tr. Diyarbakir), Wan (tr. Van), en van Makhmour tot Shengal (Sinjar), iedereen zag het als een referendum. De staat en de regering moeten dit inzien. Miljoenen mensen steunen deze oproep. Niemand moet hier bang voor zijn. Als ze een oplossing willen, moeten ze niet bang zijn voor deze houding, deze macht van de Koerden. Ze moeten niet bang zijn voor het leiderschap van de vrouwen. Het zijn de vrouwen en de jongeren die de meeste stem, geest en kleur geven aan dit proces en de lijn van de vrijheid leiden. Rêber Apo staat hiervoor garant, maar als zij de weg niet vrijmaken, als zij de voorwaarden niet veranderen, als Rêber Apo zich niet vrij kan bewegen, niet kan werken, zijn strijd niet kan voeren, hoe zal het proces dan werken?