- Noord-Koerdistan
Na een onderbreking van vier jaar vindt er in de Noord-Koerdische metropool Amed (Tr. Diyarbakır) weer een boekenbeurs plaats. Ongeveer 200 exposerende uitgevers hebben hun dozen met boeken uitgepakt in de hallen van het Mezopotamya Expositie- en congrescentrum en bieden bezoekers uit Amed en omgeving tot 24 december de kans om een overzicht te krijgen van het Turks-Koerdische uitgeverslandschap en hun boekenkast thuis aan te vullen.
Naast de gevestigde huizen van de Koerdische uitgeverswereld zoals Aram, Lîs, Nûbihar en Avesta, die bekend staan om hun rijke Koerdische en internationale literatuur, zijn ook nieuwere uitgeverijen zoals Weşanên Ma en Weşanên Na aanwezig. Turkse uitgeverijen, waaronder Sel, Yapı Kredi en Ephesus, zijn ook vertegenwoordigd op de beurs in Amed. Het ondersteunende programma van de boekenbeurs, georganiseerd door de Diyarbakır Kamer van Koophandel en Industrie in samenwerking met de beursorganisator Eylül, omvat ook lezingen, paneldiscussies en signeersessies, waaraan ongeveer 350 auteurs deelnemen.
Eregast Murathan Mungan
Het eerste van deze evenementen vond plaats op zaterdag, direct na een openingsceremonie met de eregast van de Amed Boekenbeurs van dit jaar, Murathan Mungan. De in Mêrdîn (Mardin) geboren schrijver, dichter en theaterwetenschapper met Koerdisch-Arabische wortels heeft meer dan zeventig bundels poëzie, romans en verhalen gepubliceerd die worden gekenmerkt door spirituele diepgang, emotionele dichtheid en politieke subtiliteit. Als publiek figuur zet Mungan zich in voor de rechten van het Koerdische volk. Zijn eerste woorden waren een groet aan de Koerdische politicus Gültan Kışanak – voormalig parlementslid (BDP) en democratisch gekozen burgemeester van Amed, die in 2016 gevangen werd gezet in de nasleep van de golf van repressie na de eenzijdige beëindiging van het vredesproces met de Koerdische beweging door de Turkse regering.
Groeten aan Gültan Kışanak
“De laatste keer dat ik Diyarbakır bezocht, werd de stad nog steeds bestuurd door mensen die door het volk waren gekozen,” zei Mungan, verwijzend naar het overheidsbeleid van gedwongen bestuur in de gemeenten van de Koerdische provincies. Hij vertelde dat zijn toneelstuk “Mutfak” (Keuken) uit 2013, over drie vrouwen die samen een restaurant runnen, voor het eerst werd opgevoerd in Amed. “Helaas kon ik er toen niet bij zijn, maar ik herinner me een scène waarin Gültan Kışanak het publiek begroette na de opvoering van het stuk. Mijn speciale groet gaat naar haar, een van de meest karaktervolle politici in dit land.”
Mungan klaagde verder over een dramatisch verlies van realiteitszin. “We leven in een tijd waarin mensen die geboren zijn in het centrum van een showcultuur, vervallen in een staat van apathie,” zei hij. “Er zijn generaties opgegroeid die gedesoriënteerd zijn en niet weten dat ze op het verkeerde pad zijn en waarom. Alles draait om de snelheid van de tijd, diepgang heeft geen betekenis”, zei Mungan.
Mungan ging vervolgens in op het onderwerp taal: “De soevereine natie begrijpt niet wat ze in haar eigen taal leest. Turkse nationalisten, die bloed aan hun handen hebben, leven met een woordenschat van maximaal 200 tot 300 woorden. Toch is de taal het belangrijkste element van de culturele rijkdom van een natie. Ook al is het een grote paradox; Ahmed Arif, die de meest betoverende gedichten in het Turks schreef, was Koerdisch. En Yaşar Kemal, die de mooiste romans in deze taal schreef, was ook Koerdisch.”
