Aartsbisschop George III van Cyprus vertelde in een interview met ANF Nieuwsagentschap dat het onder de huidige omstandigheden essentieel is om over defensie- en weerstandsvermogen te beschikken en zei: “Hoewel we een vreedzame oplossing nastreven, moeten we op zijn minst streven naar het opzetten van een verdedigingsschild op Cyprus.”
Wat vindt u van de sociale en politieke gevolgen en negatieve effecten van de daaruit voortvloeiende verdeeldheid met betrekking tot de positie van Turkije op Cyprus, dat wordt omschreven als een “bezettingsmacht”?
We zien het elke dag in ons dagelijks leven: permanente en legale inwoners zijn verdreven uit de bezette gebieden en hun leven is radicaal veranderd. Er worden kolonisten uit Turkije aangevoerd. Er is een proces van kolonisatie gaande dat gericht is op het veranderen van de demografische structuur van de regio. Ook Turks-Cyprioten zijn vertrokken; velen zijn naar het buitenland gegaan, waardoor de sociale cohesie in de bezette gebieden is vernietigd. In onze cultuur zijn onze kerken gesloopt, onze begraafplaatsen ontheiligd en alle sporen van ons verleden uitgewist. Toch heeft Cyprus een verleden van 3500 jaar, met zowel een Helleense geschiedenis als een 2000 jaar oud christelijk erfgoed. Dit alles is een ommekeer in ons sociale en culturele leven, veroorzaakt door de Turkse invasie. Het is echt een bezetting, en er is geen spoor van genade aan hun kant.
Hoe beoordeelt u het strategische belang van Cyprus in het licht van de recente debatten over de energiecorridor in het oostelijke Middellandse Zeegebied?
Cyprus heeft een geografische ligging die door de geschiedenis heen tot vele veroveringen heeft geleid. Het land ligt op het kruispunt van Europa, Azië en Afrika, langs belangrijke handelsroutes. Nu er bekkens zijn ontstaan die vergelijkbaar zijn met de Nijldelta, zijn we opnieuw een gewilde regio geworden. Dit betekent echter niet dat iedereen die in een land woont, niet het recht heeft om te profiteren van de hulpbronnen die dat land te bieden heeft. Onze gunstige ligging komt zowel de Grieks-Cyprioten als de Turks-Cyprioten ten goede, en we hebben geen bezwaar tegen vreedzame betrekkingen, noch tegen het feit dat Turkije deel uitmaakt van dergelijke vreedzame betrekkingen. We koesteren geen wrok jegens wie dan ook.
Hoe interpreteert u de huidige impasse in de driehoek EU-Cyprus-Turkije? Velen beweren dat Turkije een unilaterale aanpak volgt die alleen zijn eigen belangen dient. Wat zijn volgens u de belangrijkste doelstellingen achter het volharden van Turkije in deze eigenbelangrijke houding?
Turkije heeft zijn doelstellingen op Cyprus nooit bereikt, en als we terugkijken op de geschiedenis, zien we dat Mustafa Kemal, die later de naam Atatürk zou aannemen, in 1920 degenen die ontevreden waren over de sultan bijeenbracht. Zij kwamen bijeen in de Grote Nationale Assemblee in Ankara en namen bepaalde beslissingen. Een van die beslissingen was om Cyprus terug te nemen, dat wil zeggen Cyprus, dat ooit deel uitmaakte van het Ottomaanse Rijk, terug te vorderen. Ze waren gedwongen Cyprus aan Groot-Brittannië af te staan om zich tegen Rusland te beschermen, maar ze stelden zich ten doel het terug te vorderen. Sindsdien is dit hun buitenlands beleid geworden. Hoe vaak de regeringen in Turkije ook veranderen, hun buitenlands beleid blijft gericht op de verovering van Cyprus. Ook al spreken ze over andere doelstellingen, dit doel blijft hetzelfde. Turkije gebruikt de Europese Unie om fondsen te verkrijgen of om een speciale relatie op te bouwen, maar zoals we hebben gezien, doet het geen enkele concessie, noch wat betreft de erkenning van Cyprus als lid van de Europese Unie, noch wat betreft andere kwesties. Daarom moeten we ons bewust zijn van de intenties van Turkije en ons niet laten misleiden.
U bent een van de meest gekwalificeerde personen om deze vraag te beantwoorden: wat is de alternatieve oplossing voor de kwestie Cyprus, welk voorstel staat op de agenda of wat is in feite de meest realistische oplossing voor Cyprus?
We leven in een tijdperk waarin mensenrechten door iedereen moeten worden gerespecteerd. Als Cyprus maken we deel uit van de Europese Unie (EU). Wat is er dan zo paradoxaal aan om te willen dat de hele bevolking van Cyprus, de legitieme bevolking van Cyprus, dezelfde rechten geniet als alle vrije mensen in een verenigd Europa? In Europese landen heeft iedereen recht op vrij verkeer. Waarom kunnen wij ons dan niet vrij bewegen over heel Cyprus? Zij hebben het recht op permanent verblijf, zij kunnen huizen bouwen en wonen waar zij willen. Waarom kunnen wij dan niet in onze eigen huizen wonen? Wij zijn daaruit verdreven. Zij hebben het recht om overal onroerend goed te verwerven. Waarom worden wij dan ons eigendom ontnomen? Wat wij vragen is wat alle andere Europeanen en vrije mensen hebben: iedereen moet zich vrij kunnen bewegen, eigendom kunnen bezitten en wonen waar hij wil. Dit zal zowel de Turks-Cyprioten als alle andere inwoners van Europa ten goede komen.
De kwestie Cyprus is al een halve eeuw onopgelost. Welke overeenkomsten ziet u tussen het streven van het Koerdische volk naar vrede en een oplossing en de eis van het Cypriotische volk voor een rechtvaardige regeling?
Er zijn overeenkomsten en er zijn verschillen. De overeenkomst is deze: wij werden uit ons eigen land verdreven en Koerden mogen niet in hun eigen regio’s blijven. Ze worden elke dag gebombardeerd, uit die gebieden verdreven, geïntimideerd en gedwongen te vertrekken. Dat zijn de overeenkomsten. Maar er is ook een verschil. Wij hadden een vrije, onafhankelijke staat. Zij grepen in in die staat, vernietigden die en namen een deel van ons land in. In het geval van de Koerden was er, althans en ik zeg dit tussen aanhalingstekens, geen sprake van een dergelijke staat, en onder het voorwendsel dat het ‘hun’ land was, gingen zij ervan uit dat zij het recht hadden om in te grijpen, ook al was dat noch legaal, noch moreel. Er zijn dus overeenkomsten; beide volkeren lijden. Daarom moeten we streven naar democratisering in Turkije en overal elders. Wij koesteren geen vijandigheid jegens het Turkse volk. Integendeel, we willen in vrede leven, maar we willen geen volk zijn dat voortdurend onderdrukt wordt en van zijn rechten beroofd is.
De militaire aanwezigheid van Turkije in zowel de Koerdische regio’s als Cyprus wordt door het publiek omschreven als een “bezetting”. Hoe beoordeelt u de impact van deze aanwezigheid op de vrede in het Midden-Oosten en het oostelijke Middellandse Zeegebied? We zien overal waar Turkse troepen aanwezig zijn problemen. Hoe zou u het effect ervan op de vrede verklaren?
We zien dit duidelijk. We zien dat Turkije momenteel probeert zich aan de hele regio op te dringen en zijn macht te tonen. Het presenteert zich als een opkomende regionale macht. Naast een deel van Cyprus bezet het ook Syrië; het heeft troepen tot in Afrika en overal bases, en zo probeert het overal zijn superioriteit te laten gelden. Door middel van overeenkomsten met Libië, ook al zijn deze onwettig en onregelmatig, probeert het deze macht te tonen. Dit moet worden begrepen en de vrije wereld moet Turkije hierop aanspreken: dit is niet de manier om zich in de eenentwintigste eeuw te doen gelden. Ook de zwakken hebben het recht om in deze wereld te leven en wij eisen onze mensenrechten op. Iedereen kan vrij leven in zijn eigen vaderland, en als een buurland sterker is, laat dat buurland dan op eigen kracht leven in zijn eigen vaderland; het mag zich niet mengen in het leven van anderen.
Hoe kunnen de Koerdische vrijheidsstrijd en het verlangen van het Cypriotische volk naar een rechtvaardige vrede elkaar versterken te midden van de aanhoudende conflicten in het Midden-Oosten en de onopgeloste Koerdische kwestie? Met andere woorden, als de problemen in het Midden-Oosten zouden worden opgelost, zou dit dan een positief effect hebben op Cyprus, of als er vrede zou komen op Cyprus, zou dat dan een positief effect hebben op het Midden-Oosten?
Ik ben van mening dat een oplossing die een rechtvaardige structuur voor de Koerden in het Midden-Oosten tot stand brengt, zou bijdragen aan de stabiliteit in de regio. Allereerst zouden de vijandelijkheden ophouden. Sabotage zou stoppen. Het onnodige vergieten van menselijk bloed zou ophouden. Dit zou natuurlijk ook een positief effect hebben op alle andere conflicten in de omgeving, maar dat betekent niet dat het oplossen van het ene probleem automatisch ook het andere probleem oplost. Er zullen enkele positieve effecten zijn, maar als mensheid moeten we ophouden de wet van de sterkste te erkennen en bevestigen dat we in een wereld leven waar gerechtigheid heerst. Iedereen heeft zijn eigen kracht en zijn eigen rechten.
Wat is uw mening over de rol van religieuze leiders bij het zoeken naar een oplossing? We zijn niet volledig op de hoogte van de situatie onder de Turks-Cyprioten, maar in Turkije zijn er veel vooraanstaande moslimgeleerden en religieuze leiders die vredesinitiatieven steunen, evenals Alevi-oudsten die hetzelfde standpunt innemen. Wat kunt u in het kader van de kwestie Cyprus zeggen over de mogelijkheid dat religieuze leiders een grotere verantwoordelijkheid op zich nemen? Heeft u als religieus leider, die zich zowel tot Turkije als tot Cyprus richt, concrete voorstellen of een boodschap die u wilt overbrengen?
Religieuze leiders hebben een morele code die voortkomt uit ons geloof in God. Ondanks verschillen in individuele overtuigingen bevat deze morele code veel overeenkomsten en kan zij respect tonen voor elke persoon en zijn of haar vrijheid. Het probleem in Cyprus en Turkije is dat religieuze leiders instrumenten van het politieke regime worden en zich daardoor niet vrij kunnen uiten. Zij zijn niet in staat om de aspiraties die voortkomen uit hun geloof te verwezenlijken. Ze volgen bepaalde orders op dit gebied en hoewel we hier eerder enkele bijeenkomsten hebben gehouden tussen vertegenwoordigers van moslims in Cyprus en de aartsbisschop, evenals andere hier levende geloofsgemeenschappen, is deze dialoog niet gevorderd en is deze de afgelopen jaren tot stilstand gekomen door de tussenkomst van de bezettingsmacht. Ik geloof dat er vrede in de wereld zou zijn als religieuze leiders hun geloof vrijelijk en zonder inmenging zouden mogen uiten, maar helaas is dat niet het geval.
We hebben nog twee laatste vragen. Ten eerste, wat is uw boodschap aan Abdullah Öcalan?
Ik waardeer zijn jarenlange strijd voor zijn volk en wens hem meer geduld toe, zodat deze moeilijkheden kunnen worden overwonnen en al zijn inspanningen op een dag door de wereld zullen worden erkend.
Hoe zou volgens u de toekomst van Cyprus eruit moeten zien, wat voor soort land wilt u dat Cyprus wordt voor de kinderen die hier opgroeien?
Ik heb dit al eerder gezegd. Net als alle andere Europeanen moeten ook de inwoners van Cyprus bepaalde vrijheden genieten. Dit zijn Europese vrijheden, individuele vrijheden. Wanneer iedereen zijn rechten heeft, of hij nu Grieks, Armeens of Turks is, maar wanneer zij deze rechten hebben als permanente legale inwoners van Cyprus, zullen zij elkaar niet vrezen en als vrije mensen leven. Dit is onze visie voor Cyprus. Cyprus moet een vrij land zijn met alle democratische processen die elders bestaan en met alle rechten die alle andere Europeanen hebben.
Dank u wel. Als er iets is wat ik niet heb gevraagd, of als u nog iets wilt toevoegen in het kader van ons interview, dan kunt u dat gerust doen…
Hoewel we in de eenentwintigste eeuw leven, geloof ik dat het recht van de sterkste nog steeds prevaleert. Als we op zo’n plek willen overleven, moeten we ons voorbereiden en over adequate verdedigingsmiddelen en middelen om weerstand te bieden beschikken. We leven niet in een ideale wereld. De waarden en principes die we eerder hebben besproken, blijven geldig. Daarom moeten we, ook al streven we naar een vreedzame oplossing, op zijn minst streven naar het opzetten van een verdedigingsschild in Cyprus, zodat de bezettingsmacht begrijpt dat ze weerstand en moeilijkheden zullen ondervinden en dat blijven of zich terugtrekken hen veel zal kosten.