Het Yazidi Justice Committee (YJC), opgericht begin 2020, onderzoekt sinds maart 2020 de IS-genocide tegen de Yazidi-bevolking in de Shengal-regio, in Syrië en Irak. Het rapport van de commissie werd vandaag aan het publiek gepresenteerd. Volgens een voorlopig rapport van de Guardian roept de commissie op om de Turkse regering voor het Internationaal Gerechtshof te brengen wegens haar medeplichtigheid aan de genocide van IS.
Drie jaar onderzoek
Het 278 pagina’s tellende rapport volgde op een onderzoek van drie jaar. De commissie werkte in 13 landen om de dimensie en betrokkenheid bij de misdaad op te helderen.
Staten delen verantwoordelijkheid voor genocide
De baanbrekende studie, geschreven door een groep vooraanstaande mensenrechtenadvocaten, wil de verantwoordelijkheid van staten benadrukken om genocide op hun grondgebied te voorkomen, zelfs wanneer deze wordt gepleegd door een derde partij zoals de Islamitische Staat (IS).
De YJC-advocaten onderstrepen dat staten krachtens het internationaal recht een verantwoordelijkheid hebben om het misdrijf genocide onder het Genocideverdrag te voorkomen. De Britse advocaat Geoffrey Nice, voorzitter van de YJC, omschrijft de genocide op de Yezidi’s als “het kwaad verrijkt met waanzin”. Hij benadrukt echter ook dat bestaande mechanismen de genocide hadden kunnen voorkomen.
Turkije trainde de daders
Terwijl andere staten gezamenlijk verantwoordelijk worden gehouden voor hun passiviteit, zijn de advocaten bijzonder duidelijk in het geval van Turkije. De commissie beschuldigde de Turkse regering van medeplichtigheid aan de ISIS-bloedbaden omdat ze haar grenzen niet had bewaakt om de vrije stroom van ISIS-jihadisten, waaronder veel Turkse staatsburgers, naar de regio te voorkomen.
De commissie stelde vast dat Turkse functionarissen vanaf april 2014 de verkoop, ontvoering en slavernij van Yazidi-vrouwen en kinderen negeerden en hielpen bij het opleiden van IS-gelieerde mannen om te vechten tegen zelfbestuur in Rojava. Deze aanpak heeft IS verder versterkt. “Turkse regeringsfunctionarissen hebben gewillig een oogje dichtgeknepen voor het feit dat deze personen hun opleiding zouden gebruiken om verboden daden tegen de Yezidi’s te plegen.” Het rapport zei dat er in dit verband soortgelijke verwijzingen waren naar sommige Golfstaten, waaronder Qatar, maar er is onvoldoende bewijs.
Staten moeten ter verantwoording worden geroepen
De woordvoerster van het initiatief, Helena Kennedy, legde in haar voorwoord van het samen met Lord Alton geschreven rapport uit dat de genocide op de Yezidi’s ongestraft blijft en dat IS als niet-statelijke actor niet kan worden vervolgd onder internationaal recht. Echter, staten hebben “om verschillende onmenselijke redenen gefaald in hun verantwoordelijkheid om genocide te voorkomen”. Als ze niet verantwoordelijk worden gehouden, schreef ze, “dan klinkt de belofte van ‘nooit meer’ hol.”
Commissie voor de juridische vervolging van genocide
Het Yazidi Justice Committee (YJC) werd begin 2020 opgericht als een ad-hocorgaan van de volgende organisaties: Accountability Unit; Vrouwen voor Justitie; International Bar Association’s Human Rights Institute (IBAHRI), Bar Human Rights Committee van Engeland en Wales en Geoffrey Nice Foundation.
Het belangrijkste doel van de YJC was om te bepalen of de vermeende schendingen van het internationaal recht met betrekking tot genocide voor de rechter konden worden gebracht, zodat de staten die wettelijk verantwoordelijk zijn voor het al dan niet voorkomen van de mogelijke genocide op de Yezidi’s, bovendien ter verantwoording kunnen worden geroepen aan de individuele daders.