- Duitsland
Een jaar na de dood van de Koerdische vluchteling Fethullah Aslan in Berlijn eist een burgerinitiatief een onafhankelijk en volledig onderzoek naar de omstandigheden. Tijdens een bijeenkomst op de Hermannplatz riep het “Initiatief ter nagedachtenis aan Fethullah Aslan” zaterdag op tot een transparant onderzoek naar de gebeurtenissen rond de dood van de 28-jarige en tot openbaarmaking van de institutionele verantwoordelijkheden.
Aslan stierf op 25 november 2024 in de psychiatrische afdeling van een Berlijns ziekenhuis. De autoriteiten gaan uit van zelfmoord. Familieleden en supporters wijzen echter op tegenstrijdigheden en een gebrek aan transparantie in de officiële procedures. Volgens het initiatief werpt de zaak een licht op structurele problemen in het Duitse asielsysteem.
Voor zijn dood: politie-inzet in opvangcentrum
Fethullah Aslan was in 2023 als politiek vervolgde uit Turkije naar Duitsland gevlucht. Volgens het initiatief, zijn familieleden en zijn advocaat was hij daar als Koerdisch activist gevangengezet en zwaar gemarteld. Zijn asielaanvraag werd niettemin afgewezen. Tijdens een afspraak bij het Bundesamt für Migration und Flüchtlinge (Bamf) kreeg hij op 21 november 2024 het afwijzingsbesluit en werd hij bovendien gevraagd een verklaring voor vrijwillig vertrek te ondertekenen. Daarbij kreeg hij een zenuwinzinking en werd hij door de politie geboeid naar de eerstehulpafdeling gebracht. Vervolgens werd hij naar het ziekenhuis gebracht, waar hij vier dagen later overleed. Hij zou zichzelf met een zak hebben verstikt.
Het initiatief betwijfelt of een zelfmoord onopgemerkt had kunnen plaatsvinden. Aslan zou in het ziekenhuis permanent onder toezicht hebben gestaan. Ook zijn de omstandigheden van het politieoptreden in het Bamf, mogelijk geweldgebruik door de hulpdiensten en het exacte verloop van de opname op de spoedeisende hulp en de overplaatsing naar het ziekenhuis nog steeds onduidelijk. Ook zou de familie van Aslan te laat zijn geïnformeerd.
Kritiek op structurele tekortkomingen in het asielsysteem
In een verklaring, voorgelezen door Evren Çiçek, herinnerde het initiatief aan het verhaal van Aslan als overlevende van politieke vervolging en marteling. In Duitsland had hij gehoopt op bescherming en stabiliteit, maar werd hij geconfronteerd met een systeem dat gekenmerkt werd door bureaucratische hindernissen, taalbarrières en een gebrek aan psychologische begeleiding.
“Sterfgevallen zoals die van Fethullah Aslan zijn geen toeval, maar een uiting van een structureel probleem”, aldus Çiçek. In zijn geval zouden de voortdurende angst voor uitzetting en het gebrek aan toegang tot ondersteuning bij Aslan oude trauma’s en herinneringen aan geweld en vervolging hebben opgeroepen en hem in een extreem stressvolle situatie hebben gebracht.
Toename van onopgehelderde sterfgevallen
Het initiatief wijst op een groeiend aantal niet of onvoldoende opgehelderde sterfgevallen en zelfmoorden onder vluchtelingen in Duitsland. Vooral in opvangcentra en noodopvangcentra komen er steeds weer gevallen voor waarin de betrokkenen onvoldoende hulp vinden. Deze ontwikkelingen worden in de hand gewerkt door overbelasting, institutioneel falen en een gebrek aan politieke verantwoordelijkheid.
Eisen van het initiatief
De groep formuleert een aantal concrete eisen:
▪ Een onafhankelijk en volledig onderzoek naar alle gebeurtenissen in verband met de dood van Aslan.
▪ Transparante communicatie van de autoriteiten naar het publiek en de familieleden.
▪ Een menswaardig asielsysteem met duidelijke informatie, toegang tot taalbemiddeling en psychosociale ondersteuning.
▪ Controle van het optreden van de politie door een onafhankelijke instantie.
De verklaring eindigde met de woorden: “Wij gedenken Fethullah Aslan met respect, pijn en solidariteit. Zijn dood mag niet zonder gevolgen blijven.”