- Rojava/Noord- en Oost-Syrië
De Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) hebben zich in principe bereid verklaard om zich te integreren in een toekomstig geherstructureerd Syrisch leger. Dit kan echter alleen onder bepaalde voorwaarden gebeuren, aldus Sipan Hemo, lid van het SDF-commando en van de militaire onderhandelingsdelegatie met de overgangsregering in Damascus, in een uitgebreid interview met het mediacentrum van de SDF.
Voorwaarde is dat het eenwordingsproces de politieke, maatschappelijke en militaire identiteit van de SDF respecteert en de rechten van alle etnische en religieuze gemeenschappen in Syrië waarborgt. De volgende stappen van de overgangsregering in Damascus zullen bepalen of het proces versnelt, stagneert of volledig tot stilstand komt.
Onderhandelingen sinds maart 2025 – tot nu toe alleen vage toezeggingen
Al in maart 2025 ondertekenden de SDF en de Syrische overgangsregering een eerste beleidsdocument dat voorzag in de mogelijkheid om de alliantie op te nemen in een nieuw op te richten nationaal leger. Sindsdien zijn er gesprekken gaande, waarbij ook internationale bemiddelaars, onder meer uit de VS, betrokken zijn.
Tijdens de recente bijeenkomst in Damascus was er weliswaar een positieve sfeer voelbaar, maar concrete resultaten bleven uit, aldus Hemo. “Er waren alleen mondelinge toezeggingen, maar geen tastbare stappen of schriftelijke afspraken”, zei hij. Er heerst nog steeds een diep wantrouwen ten aanzien van de politieke koers van de regering.
“Integratie mag geen uitroeiing betekenen”
De SDF ziet zichzelf niet alleen als een militaire macht, maar ook als het resultaat van een politiek en sociaal project dat gebaseerd is op de verdediging van democratische en participatieve waarden. “Onze oprichting was een reactie op decennia van uitsluiting, autoritair bewind en de dreiging van extremisme. Ons bestaan is gebaseerd op de bescherming van alle volkeren van Syrië – Koerden, Arabieren, christenen, druzen, alawieten en soennieten”, benadrukte Hemo.
De commandant bekritiseerde dat sommige krachten binnen het Syrische machtsapparaat probeerden de SDF te ontbinden of haar identiteit te ontnemen, bijvoorbeeld door onvoorwaardelijke onderwerping te eisen. “Wie onze integratie verwart met onze uitroeiing, streeft geen nationale eenheid na, maar zet oude machtslogica voort”, aldus Hemo. Dat is voor de SDF onaanvaardbaar.
Aanvallen in Şêxmeqsûd en Eşrefiyê schaden het vertrouwen
Hemo uitte zijn bijzondere bezorgdheid over de aanval van regeringsgezinde troepen op de overwegend Koerdische wijken Şêxmeqsûd en Eşrefiyê in Aleppo, die ondanks de terugtrekking van de SDF in het voorjaar nog steeds belegerd worden. De aanval is in strijd met de afspraken van maart en ondermijnt elk vertrouwen. “Als er aan de ene kant over overeenstemming wordt gesproken, terwijl aan de andere kant onze bevolking wordt aangevallen, geeft dat een fataal signaal af”, aldus Hemo.
Er hebben zich ernstige ontwikkelingen voorgedaan in de Druzenprovincie Suweida in het zuiden van het land en aan de Alawitische westkust, waar religieuze minderheden het doelwit waren van bloedbaden. Dit alles toont aan dat de veiligheidssituatie nog steeds fragiel is, wat de noodzaak van de SDF onderstreept.
Het voorbeeld van Efrîn als lakmoesproef
Hemo noemde de terugkeer van de ontheemden uit Efrîn (Afrin) als concreet voorbeeld van hoe de overgangsregering zou kunnen laten zien of zij bereid is tot een nieuw politiek consensus. Efrîn werd in 2018 bezet door jihadistische milities die gelieerd waren aan Turkije, waarbij honderdduizenden Koerden en leden van andere minderheden uit de regio werden verdreven. “Als de regering serieus geïnteresseerd is in nationale wederopbouw, moet ze beginnen met gerechtigheid voor Efrîn – terugkeer, compensatie, vervolging”, eiste Hemo.
De houding van de regering ten opzichte van Efrîn is “de toetssteen voor haar geloofwaardigheid”. Gerechtigheid daar zou een signaal zijn voor alle andere delen van het land – van Deir ez-Zor via Qamişlo tot Homs.
Gebrek aan deelname aan politieke processen
Hemo ziet een ander obstakel in de aanhoudende politieke marginalisering van het Democratisch Zelfbestuur van Noord- en Oost-Syrië (DAANES). Deze organisatie, evenals de SDF en andere structuren in het noordoosten, zouden systematisch zijn uitgesloten van centrale gesprekken over de toekomst van Syrië – bijvoorbeeld bij het opstellen van een nieuwe grondwet of bij de vorming van een regering. “Zolang een groot deel van de bevolking wordt uitgesloten van besluitvormingsprocessen, kan er geen sprake zijn van nationale eenheid”, aldus Hemo. “Een staat die is gebaseerd op uitsluiting in plaats van participatie, zal nooit stabiel zijn.”
SDF als nationale beschermende macht
Hemo benadrukte herhaaldelijk dat de SDF zichzelf ziet als onderdeel van een nieuwe, pluralistische Syrische staatsstructuur. Zij zijn momenteel de enige kracht in het land die in staat is om met alle maatschappelijke groepen in contact te komen en gezamenlijke veiligheidsconcepten te ontwikkelen. “We zijn bereid om de basis te leggen voor een nieuw nationaal leger, maar dan wel op basis van gelijkwaardigheid, niet van ondergeschiktheid.” Hij wees erop dat de door de SDF beschermde gebieden relatief stabiel en veilig zijn, in tegenstelling tot veel andere delen van Syrië, waar nog steeds geweld heerst.
Vertrouwen van de bevolking als verplichting
Tot slot richtte Hemo een oproep tot de bevolking in Noord- en Oost-Syrië, met name in Deir ez-Zor en Raqqa. “De SDF zal haar mandaat om de bevolking te beschermen voortzetten – ongeacht politieke tegenslagen of militaire druk. We hebben samen met jullie IS verslagen en we zullen jullie blijven vertegenwoordigen – ook in Damascus, indien nodig“, aldus Hemo. Hij waarschuwde voor pogingen om de bevolking te verdelen of wantrouwen te zaaien ten aanzien van de verworvenheden van het zelfbestuur. ”Onze eenheid is onze sterkste bescherming.”